درست در بحبوحه‌ی یک ماجرای عاطفی، با این مسئله دست و پنجه نرم می‌کردم که «عشق چیست؟» و «چقدر دوام می‌آورد؟». گم شده بودم. طوری که من عشق را تجربه کرده بودم چندان در کتاب‌ها بازنمایی نمی‌شد. تصویری که در اغلب کتاب‌های عاشقانه پیدا می‌کنیم عشقی است که اگر دو طرفه باشد در دوری و جدایی معنا پیدا می‌کند، عشق ستایشی است از معشوقی که دست‌یافتنی نیست، عاطفه ای میان دو نفر که مرگ، جنگ، قواعد اجتماعی و… میانشان قرار گرفته ‌است. اما رنجی که من از عشق متحمل می‌شدم کجای این معادلات قرار می‌گرفت؟ رنجی که در عین در کنارهم بودن برای فهمیدن دنیای متفاوت دیگری می‌بردم، تلاشی که برای تداوم عشق می‌کردم، برای درک طرف مقابل، آن‌قدر که گاهی در دنیای خودم بیگانه می‌شدم. همان موقع هم دنبال جواب این سؤال در کتاب‌ها گشتم اما تجربه‌ی شخصی من و خیلی‌های دیگر حداقل در کتاب‌هایی که می‌شناختم نبود. تا اینکه مدت‌ها پس از حل‌وفصل آن ماجرای شخصی در مدح عشق را خواندم. نجات دهنده بود، آلن بدیو آن شکلی از عشق را به رسمیت می‌شناخت که در تاریخ فلسفه و ادبیات کمتر به آن پرداخته شده بود.

در مدح عشق مصاحبه‌ای است با آلن بدیو در مقام یک فیلسوفی عاشق. نیکلاس ترونگ می‌پرسد و بدیو فیلسوف معاصر فرانسوی دیدگاه خود را درباره عشق شرح می‌دهد. در این میان گذری می‌زند به تاریخ اندیشه درباره‌ی عشق، سقراط، افلاطون، کی‌یرکگور، دوبووار و لکان. سپس به عنوان یک فیلسوف چپ‌گرا نسبت عشق را با سیاست و هنر تبیین می‌کند.

کتاب از بحث درباره‌ی سایت‌های دوست‌یابی آغاز می‌شود، طرفداران پروپاقرص این سایت‌ها قرار است از دل یک عکس، جزئیات سلایق، روزتولد و نشانه‌ی طالع‌بینی فرد دیگر به عشق دست پیدا کنند، عشقی که مبلغان این سایت‌ها آن را به عنوان عشقی بدون خطر و در امنیت تبلیغ می‌کنند. بدیو اما «امنیت» را نخستین خطر عشق می‌داند. چنان‌که می‌گوید: «اگر تو برای عشق خوب تعلیم دیده باشی، با تأسی از ملاک‌های ایمنی مدرن، برایت کار سختی نخواهد بود که اگر طرف برایت مناسب نبود او را از سر راه برداری. اگر آسیب دید و رنجید مشکل خودش است، درست؟ او بخشی از مدرنیته نیست. به همین منوال، آن عبارت “بدون تلفات” تنها شامل نظامی‌گری غرب می‌شود؛ بمب‌هایی که می‌اندازند تعداد زیادی از مردمی را می‌کشند که تقصیرشان این است که زیر بمب‌ها زندگی می‌کنند، لیکن این تلفات، افغانستانی‌ها، فلسطینی‌ها و… هستند؛ آن‌ها هم به مدرنیته تعلق ندارند. ایمنی پیش از عشق نظیر هر چیزی که تحت هنجار ایمنی است، به  معنای غیاب خطر برای مردمی است که از یک بیمه‌نامه‌ی خوب برخوردارند، یک ارتش خوب، نیروی پلیس خوب، یک روان‌شناسی خوب که عهده‌دار هدونیسم شخصی است و همه خطرات برای افراد طرف مقابل است.»

برای بدیو عشق تلاشی است برای دست‌یابی به حقیقت، آنگاه که جهان را از منظر دو نفر و نه یک نفر، از منظر تفاوت و نه این‌همانی‌سازی تجربه می‌کنیم. بدیو نه همچون فیلسوفان شکاک عشق را تنها وهم می‌داند و نه برداشتی رمانتیک از عشق دارد. او سعی دارد تفسیر تازه‌ای از عشق ارائه کند، خلاف آن دیدگاه که رمان‌ها و داستان‌های عاشقانه را تسخیر کرده است. برای بدیو عشق تنها شور و اشتیاق نخستین دیدارها نیست، او عشق را نوعی برساختن می‌داند. یک ماجراجویی‌ که به سرسختی و ایستادگی نیاز دارد. «عشق واقعی آن عشقی است که به طور مستمر، گاه دردناک، بر موانعی که زمان و فضا و جهان افراشته است ظفر یابد.»

برای منی که علاقه‌مند روانشناسی و ادبیاتم فصل‌های اول کتاب در مدح عشق بیشتر از دو فصل پایانی قابل توجه بود. بنابراین در اینجا نیز بیشتر بر مرور فصول ابتدایی کتاب پرداخته‌ام، با این وجود دو فصل پایانی کتاب نیز با عناوین «عشق و سیاست» و «عشق و هنر» جذاب و خواندنی است. بدیو معتقد است که عشق باید در مقام یک ماجرای تکین در خواست حقیقت قویاً از سیاست جدا شود. با این حال معتقد است اگرچه معنای کلمه‌ی «کمونیسم» به طور مستقیم به عشق مربوط نیست اما می‌تواند امکانات تازه‌ای را برای عشق فراهم کند. بدیو در سراسر کتاب به این ایده از «آرتور رمبو» اشاره می‌کند که «عشق را باید از نو ابداع کرد.» به عقیده‌ی او حتا اگر چیزی بی‌طرف و بدون موضع باشد نمی‌تواند از عنان گسیختگی سرمایه‌داری به دور باشد. بنابراین در جهانی بدون جنون سرمایه‌داری، بی‌آنکه سر تسلیم دربرابر حرص مالکیت خصوصی داشته باشد امکان‌های تازه‌ای برای ابداع دوباره‌ی عشق ایجاد می‌شود.

در مدح عشق همچنین می‌تواند کتاب خوبی برای آغاز مطالعه درباره بدیو باشد، بدیو در این کتاب عشق را با جنبه‌های مختلف اندیشه و تجربیات خود پیوند می‌زند و ارتباط آن‌ها را تفسیر می‌کند. کمونیسم، تئاتر و ادبیات. بنابراین چشم‌اندازی از دیدگاه آلن بدیو پیش روی مخاطبی که قصد آشنایی با او را دارد قرار می‌دهد.

‎نسخه‌ای که نشر چشمه با ترجمه‌ی بابک داورپناه و امیرهوشنگ افتخاری‌راد از کتاب در مدح عشق منتشر کرده به گمان من خوشخوان‌تر از نسخه‌ی ترجمه‌ی مریم عبدالرحیم کاشی‌ است. با این حال دومی را می‌توانید به صورت صوتی  باعنوان در ستایش عشق در اپلیکیشن نوار پیدا کنید.