برای تعریف و ترسیم عشق به کدام جهان‌ها باید سرک کشید؟ منظومه‌های عاشقانه یا رمان‌های کلاسیک؟ تئوری‌های جامعه‌شناختی یا نظریات روان‌شناس‌ها با مبناهای زیستی؟ آیا می‌شود همه‌ی شور و غوغای درونی عاشقی را به چند هورمون و مختصری فعالیت فیزیکی مغز تقلیل داد؟ آیا دانستن این‌ها احساسات اصیل عاشقانه‌ی ما را خدشه‌دار نمی‌کند؟
در این نوشته با «منظومه‌های عاشقانه» کار داریم، داستان‌های منظوم و بلند چندهزار بیتی، در قالب مثنوی، که معمولاً عنوانشان برگرفته از نام‌های دو شخصیت اصلی داستان است: دلدار و دلباخته؛ بیژن و منیژه، زال و رودابه، وَرقَه و گُلشاه، ویس و رامین، خسرو و شیرین…
چرا عاشق می‌شویم، کتابی متمرکز بر زیست‌شناسی عشق و جذابیت است که تلاش می‌کند چرایی و چگونگی عاشق شدن انسان‌ها را با نگاهی زیستی و تکاملی از طریق مطالعه‌ی عملکرد هورمون‌ها در تجربیات مختلف عاشقانه پاسخ دهد. اما آیا اصلاً می‌شود این‌همه شور و غوغای درونی عاشقی را به چند هورمون و مختصری فعالیت فیزیکی مغز تقلیل داد؟ آیا دانستن این‌ها احساسات اصیل عاشقانه‌ی ما را خدشه‌دار نمی‌کند؟
بسیاری از نویسندگان به سراغ موضوع عشق رفته‌اند، چه به شکل رمان و داستان کوتاه یا در قالب جستار و مقاله. اما کم هستند نویسندگانی که در دو دوره متفاوت زندگی خودشان را در معرض این آزمون قرار داده باشند، از عشق نوشتن. آلن دوباتن یکبار در سال‌های آغاز جوانی و بار دیگر در پختگی میانسالی سراغ عشق رفته تا ببیند آنچه به اسم عشق شناخته و می‌شناسد چیست و چطور به زندگی‌اش ادامه می‌دهد.
در مدح عشق مصاحبه‌ای است با آلن بدیو در مقام فیلسوفی عاشق. بدیو نه همچون فیلسوفان شکاک عشق را تنها وهم می‌داند و نه برداشتی رمانتیک از عشق دارد. او سعی دارد تفسیر تازه‌ای از عشق ارائه کند، از نظر او عشق تنها شور و اشتیاق نخستین دیدارها نیست؛ بدیو عشق را نوعی برساختن می‌داند. یک ماجراجویی که به سرسختی و ایستادگی نیاز دارد.
در رومئو و ژولیت عشق صرفاً مفهومی انتزاعی نیست و شکسپیر در موقعیت‌های مختلف انسان‌انگارانه با آن برخورد می‌کند تا نشان دهد عشق از دور بی‌آزار و نرم‌خو و زیبا می‌نماید اما این تمام واقعیت عشق نیست. فقط از نزدیک و پس از محک‌زدن عشق است که می‌شود فهمید در عین حال چه ظالم و تمام‌خواه است و چه سنگدلانه از تنهایی و اندوه عاشقان به نفع خود بهره‌برداری می‌کند، «دریغا، عشق که بس نازک و لطیف می‌نماید…».
می‌دانید مهم‌ترین کتاب نجف دریابندری که دیروز از این جهان رفت و دوستدارانش را اندوهگین و تنها گذاشت، کدام است؟ از سیر تا پیاز: کتاب مستطاب آشپزی. خواننده شاید حیرت کند و بپرسد آیا تاریخ فلسفه‌ی غرب برتراند راسل و هکلبری فین مارک توین و پیرمرد و دریای همینگوی اهمیت‌شان از یک خودآموز آشپزی کمتر است؟ بله، می‌تواند کمتر باشد.
Thanks for clicking. That felt good.
Close
