روز: 31 خرداد 1401

کتاب آبشوران و تصویری که از زندگی به دست می‌دهد عمیقاً سیاه است. گرسنگی، سرما، خرافات دینی، بیکاری و قاچاق، فاصله طبقاتی و تبعیض (حتی در امر ساده‌ای مثل ثبت نام در مدرسه) بیداد می‌کند. علی‌ اشرف درویشیان خود را ادامه‌دهنده‌ی راه صمد بهرنگی می‌دانست. اما در دنیایی که صمد بهرنگی می‌سازد همیشه راهی به سمت روشنایی هست که معلول تلاش قهرمانان او برای درک موقعیت است. ویژگی کار درویشیان در آبشوران در واقع این است که بسیار احساساتی است. به همین خاطر نوری هم در افق نمی‌بیند.

دنیای بورخسی، سیاستمدار دن کیشوت وار، فضای کافکایی، سادیسم و مازوخیسم و سادومازوخیسم.. این‌‌ها صفت‌هایی هستند که در زندگی روزمره و نوشته‌هایمان به کار می‌بریم و آن‌ها را از دنیای ادبیات گرفته‌ایم. از آثار کافکا و بورخس، از دن کیشون اهل لامانژ و از نویسندگانی مثل مارکی دو ساد و زاخر مازوخ که خودشان را از یاد برده‌ایم اما از اسم‌شان کلمه‌ای ساخته شده است که در زبان‌های مختلف جهان مانده است. راضیه مهدی‌زاده در این یادداشت سراغ این پنج صفت گرفته‌شده از دنیای ادبیات رفته است.

عمر نشریات کودک در ایران چندان طولانی نبوده است. گرچه استثنایی مانند کیهان بچه‌ها داریم که به یک خاطره‌ی جمعی تبدیل شد. از دهه هفتاد نشریات کودک و نوجوان در ایران زیاد و رنگارنگ شدند. اما در سال‌های اخیر کار خیلی از این نشریات به تعطیلی کشید. این پرونده تلاشی است برای مرور سابقه‌ی نشریات کودک و دلایل تعطیلی این نشریات، از تغییرات سیاسی تا سختی‌های اقتصادی، و البته تغییرات نسلی. همچنین دو نشریه جدید کودک و نوجوان را معرفی می‌کنیم. از بحث‌های بیشتر در این زمینه هم استقبال می‌کنیم.

ریموند کارور در عصری در آمریکا زیست که جامعه دستخوش انواع بحران‌ها بود و در صدر آن‌ها جنگ ویتنام. اما آدم‌های کارور درباره ویتنام حرف نمی‌زنند. درباره آمریکا هم حرف نمی‌زنند. سوالی که پیدا می‌شود این است که چرا نویسنده‌ای تا به این حد ناآشنا و گریزان از سیاست، اقبالی گسترده در جامعه‌ای سیاست‌زده، مثل ایران پیدا کرده است؟ و دست آخر کارور چه میراثی برای نویسندگان ما داشت؟ مهدی ملکشاه می‌نویسد: «درسی که داستان‌نویسی ما باید از کارور می‌گرفت و نگرفت این بود که به آسیب‌های اجتماعی به‌عنوان آسیب‌های‌ اجتماعی نگاه کنند، نه اشیایی تزیینی برای داستان نوشتن: کارور عمیقاً نسبت به یک معضل اجتماعی در آمریکا واکنش نشان داد: الکلیسم.»

احتمالاً شما هم سرگذشت ندیمه (همان اثر مشهور مارگارت آتوود) را با رنگ قرمز به خاطر می‌آورید؛ مثل خیلی از عاشقان کتاب‌خوان‌ها. حالا دیگر روپوش‌های بلند قرمز و کلاه‌های سفید به نماد ظلم و ستم در ادبیات تبدیل شده‌اند. چندی پیش، ادامه‌ی این داستان، یعنی رمان وصیت ها، منتشر شد. روی جلد این کتاب، زنی با لباس سبز روشن را می‌بینیم. و همین، اصلی‌ترین دلیل برای شوکه شدن است. اما ماجرا چیست و چه رازهایی پشت سطور رمان وصیت ها پنهان شده‌اند؟