خیالهای بنفش
دنیای خیالانگیز هارولد و مدادرنگی بنفش، درست مثل یک خواب است. خوابی پر از ماجرا که به راحتی میشود همهچیز را در کنار هم در آن تجربه کرد، هرچند که هارولد چون خوابش نبرده به نقاشیکردن روی آورده، اما انگار این عمل او، مقدمهای برای خوابی خیالانگیز و بنفش است.
مجموعهی هارولد و مدادرنگی بنفش(هارولد و مدادرنگی بنفش/ داستان باورنکردنی هارولد/ سفر هارولد به آسمان/ سیرک هارولد)
نویسنده: و تصویرگر: کراکت جانسون
مترجم: شقایق قندهاری
ناشر: شبهای سپید
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۳۹۶
تعداد صفحات: ۶۴
دنیای خیالانگیز هارولد و مدادرنگی بنفش، درست مثل یک خواب است. خوابی پر از ماجرا که به راحتی میشود همهچیز را در کنار هم در آن تجربه کرد، هرچند که هارولد چون خوابش نبرده به نقاشیکردن روی آورده، اما انگار این عمل او، مقدمهای برای خوابی خیالانگیز و بنفش است.
مجموعهی هارولد و مدادرنگی بنفش(هارولد و مدادرنگی بنفش/ داستان باورنکردنی هارولد/ سفر هارولد به آسمان/ سیرک هارولد)
نویسنده: و تصویرگر: کراکت جانسون
مترجم: شقایق قندهاری
ناشر: شبهای سپید
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۳۹۶
تعداد صفحات: ۶۴
۶۴ سال از عمر این کتاب جادویی ۶۴ صفحهای گذشته، اما هنوز هم بینظیر و خواندنی است و اصلاً بهنظر نمیرسد که هارولد و مدادرنگی بنفش در اصل برای کودکان سال ۱۹۵۵ میلادی نوشته شده و نه بچههای قرن بیستویکم.
صورت داستان بسیار ساده بهنظر میرسد؛ پسربچهی چهارسالهای که شبها خوابش نمیبرد، از تختش پایین میآید تا خودش را سرگرم کند. این اتفاق در همهی کتابهای هارولد تکرار میشود، اما تکراری نمیشود. در واقع هرشب که هارولد خوابش نمیبرد، با مداد بنفشش نقاشی میکشد؛ نقاشیهایی جادویی و شگفتانگیز.
مثلا هارولد همیشه دوست دارد زیر نور ماه قدم بزند، حتی وقتی ماه نیست. پس سه دو یک… یک ماه در آسمان میکشد. حالا به جادهای نیاز دارد که در آن قدم بزند، پس سه دو یک… با دو خط مورب، جادهای بیانتها میکشد و راه میافتد.
همهی داستانهای هارولد با همین سبک ادامه پیدا میکند. او هرچه را میخواهد، اراده میکند و با مداد جادویی بنفشش میکشد؛ از شیرینی مربایی گرفته تا بالون و ساختمانهای بلند و پر از پنجره. داستانها بر پایهی تصویر و با کمترین کلمات پیش میروند.
کراکت جانسون نام مستعار «دیوید جانسون لیسک»، نویسنده و کارتونیست فقید آمریکایی، خالق هارولد و ماجراهایش است. او سال ۱۹۰۶ میلادی در نیویورک به دنیا آمد و سال ۱۹۲۴ میلادی در «کوپر یونیون» منهتن در رشتهی هنر مشغول به تحصیل شد. جانسون در یکی از مصاحبههایش گفت: «کراکت، نام مستعار کودکیام بود و اسم واقعیام دیوید جانسون لیسک است. اما چون تلفظ لیسک دشوار است، اسمم شد کراکت جانسون!»
او کارش را با کمیک استریپلینک کتابهای تصویری وینش مشهور «بارنابی» در سال ۱۹۴۲ میلادی در روزنامهی پیام (PM) آغاز کرد. بارنابی به ۶۴ روزنامهی دیگر هم راه پیدا کرد و مجموع تیراژ داستانهای آن به بیش از پنج میلیون و پانصدهزار نسخه رسید و نام او را بر سر زبانها انداخت.
جانسون کمکم به کتابهای کودکان هم علاقه نشان داد و پس از چند تجربه، در سال ۱۹۵۵، نخستین کتاب هارولد را نوشت و تصویرگری کرد. داستان هارولد آنقدر موفق و محبوب شد که کراکت جانسون تا سال ۱۹۶۵ میلادی، شش جلد دیگر را هم از داستانهای این پسرک چهارساله نوشت.
داستانهای هارولد خیلی زود به دنیای انیمیشن هم راه پیدا کردند و شاید بچههای ایرانی دههی شصتی هم بهخاطر داشته باشند که روزگاری، انیمیشنهای هارولد را از تلویزیون میدیدند.
جانسون علاوه بر کمیکاستریپ و کتابهای تصویری کودکان، بهخاطر نقاشیهای هندسی هم مشهور است. او از حدود سال ۱۹۶۵ میلادی تا زمان مرگش در سال ۱۹۷۵ میلادی، بیش از ۱۰۰ نقاشی هنری در این سبک خلق کرد که اکثر آنها در موزهی ملی تاریخ آمریکا نگهداری میشوند.
مهمترین ویژگی کتابهای هارولد این است که فقط به قصهگویی محدود نمیشوند. داستانهای هارولد سه ویژگی مهم دارند که جمع آنها در کمتر کتاب کودکی دیده میشود. اولی تخیل بینهایت هارولد است؛ چیزی که به کودک این امکان را میدهد در لحظه به هرچیزی که میخواهد فکر و آن را تصور کند. مثلاً وقتی هارولد دریا میکشد و توی آب گیر میافتد به چه چیز نیاز دارد؟ قایق! پس یک دو سه… با چند خط ساده یک قایق برای خودش میکشد و خودش را نجات میدهد.
از طرفی نقاشیهای تکرنگ و سادهی هارولد، خودش یک کلاس نقاشی است. کودک در حین خواندن داستان و دیدن نقاشیهای هارولد، ناخودآگاه یاد میگیرد که چقدر راحت میتواند با چند خط ساده، یک درخت یا حتی یک اژدها بکشد! البته نمونهی این آموزش ساده را در کتاب داستان زندگی پرثمر و با افتخار مداد قرمز زندهیاد عباس کیارستمی هم دیدهایم، با این تفاوت که اینجا هر صفحه و هر نقاشی از کتاب، داستانی دارد و هارولد و به دلیلی آن را کشیده است.
ویژگی مهم دیگر کتابهای هارولد این است که هرچند کتاب داستانی دارد که باید خوانده شود، اما خط مشترک مداد بنفش در همهی صفحههای کتاب به کودک این امکان را میدهد که حتی بدون خواندن و بدون اینکه داستان کتاب را بداند، تنها با تماشای نقاشیهای هارولد ماجرا را بفهمد و حتی از زبان خودش برای هارولد، داستانی بسازد.
دنیای خیالانگیز هارولد، درست مثل یک خواب است. خوابی پر از ماجرا که به راحتی میشود همهچیز را در کنار هم در آن تجربه کرد. هرچند که هارولد چون خوابش نبرده به نقاشیکردن روی آورده، اما انگار این عمل او، مقدمهای برای خوابی خیالانگیز و بنفش است.
پیش از این هم جلدهای مختلف این مجموعه با چند ترجمه از جمله ترجمهی آذر رضایی، فاطمه حجوانی و فائزه ثابتی در ایران منتشر شده بود؛ اینبار شقایق قندهاری، مترجم باسابقه و نامآشنای ادبیات کودک و نوجوان، چهار جلد از مجموعهی هارولد را به فارسی برگردانده و در انتشارات شبهای سپید به چاپ رسانده است.
یک دیدگاه در “خیالهای بنفش”
وووووووااااااااییییییی
من این کتاب را ۲۵ سال پیش برای خواهرم خریدم و تا امروز هم هر وقت می بینیمش کلی لذت می بریم