سر در آوردن از دنیای کودکان کار راحتی نیست، آن‌ها درباره‌ی بسیاری از مسائل‌شان سکوت می‌کنند و چیزی برای ما تعریف نمی‌کنند. در حالی که ما با خوش‌خیالی دنیای کودکان را ساده و بدون پیچیدگی تصور می‌کنیم، خود کودکان گاهی دچار نگرانی و درگیری‌های فکری بسیار هستند.

در کتاب «خود خودم؛ کلاریس بین» هم با کودکی به نام کلاریس آشنا می‌شویم که در یک خانواده‌ی نسبتاً پرجمعیت همراه مادر و پدری پر مشغله، سه خواهر و برادر با تفاوت سنی و روحیات مختلف، و پدر بزرگش زندگی می‌کند.

او در مدرسه یک دوست صمیمی دارد که با هم رمان‌های کارآگاهی فانتزی را با شخصیت اصلی رابی ردفورت دنبال می‌کنند. رادبی ردفورت یک کارآگاه یازده ساله‌ است که با پدر و مادرش زندگی می‌کند و در عین حال بدون آنکه والدینش بویی از شغل او ببرند هر روز کلی نامه‌ی رمزگذاری شده از رئیس جمهور یا افراد دیگری در سرتاسر دنیا دریافت می‌کند و مشغول حل کردن معماهای مختلف مردم است!

کلاریس بین و بتی مودی تمام جلدهای این مجموعه‌ی کارآگاهی را خوانده‌اند و اخبار انتشار کتاب جدید را دنبال می‌کنند؛ برای نویسنده‌ی کتاب نامه می‌نویسند و حتی برای یک پروژه‌ی کلاسی تصمیم می‌گیرند روی این مجموعه کار کنند و آن را به دوستان‌شان در مدرسه معرفی کنند. اما معلم آن‌ها خانم ویلبرتون که بیشتر اوقات رفتار سرزنش‌آمیزی با کلاریس بین دارد موافق این انتخاب نیست.

او فکر می‌کند این کتاب‌ها برای بچه‌ها مفید نیست و معرفی‌ آن فایده‌ای ندارد. برای همین یکی از دغدغه‌های کلاریس و دوستش بتی، ثابت کردن چیزهای مفیدی است که در این کتاب‌ها آمده‌است.

در حقیقت هم این کتاب‌ها اگرچه فضای #فانتزی دارند برای کلاریس بین خیلی مفید و بیشتر از یک داستان سرگرم‌کننده بوده‌ است. وقتی کلاریس بین به مشکلی برخورد می‌کند سعی می‌کند مثل رابی ردفورتِ درون داستان برای مواجهه و حل مشکلش تلاش کند، ذهنش را به کار بیندازد و تصمیم خوبی بگیرد. مثلاً در جایی از کتاب که کلاریس و بتی سعی می‌کنند جام گمشده‌ی مدرسه را پیدا کنند

یاد بخشی از کتاب رابی ردفورت می‌افتند که می‌گوید: «رابی ردفورت همیشه همین حرف را به دستیارش می‌گوید، هیچ اغلب اوقات به رابی ردفورت می‌گوید گاهی اوقات باید از یک طرف دیگر به قضایا نگاه کنی و بعدش تصویر واضح‌تری از جریان می‌بینی. منظورش را دقیقاً متوجه نمی‌شوم اما وقتی برمی‌گردیم خانه‌ی مودی‌ها از مال می‌پرسم و او می‌گوید: فکر می‌کنم منظور هیچ این است که اگر یک جور دیگر درباره‌ی چیزی فکر کنی، آن وقت گاهی اوقات پیدا کردن جواب راحت‌تر می‌شود.»

 مسئله‌هایی که کلاریس بین با آن مواجه می‌شود اشتراک زیادی با مسائل همه‌ی کودکان دارد. دور شدن از دوست صمیمی، داشتن خواهر و برادرهایی با اختلاف نظر بسیار و دردسرهایشان، والدین همیشه درگیر و کم توجه، تعامل با پدر بزرگ سالمند، داشتن یک معلم که رفتارش دوست‌نداشتنی و آزاردهنده است؛ و دانش‌آموزهای جورواجور کلاس که قرار است یکی از آن خرابکارهایشان با کلاریس بین و بتی به اجبار خانم ویلبرتون همگروه باشد!

 هر کدام از این‌ها داستان‌های مفصلی در دل داستان اصلی می‌آفریند. داستان‌هایی که گاه به هم گره می‌خورد و حسابی ذهن کلاریس را به خود مشغول می‌کند. او که در نگاه اول شخصیت کودکی جدی را دارد با نگاه ظریفش به موضوعات مختلف گفتگوهای خلاقانه و طنزآمیزی خلق می‌کند که از او شخصیت جذابی می‌سازد. کلاریس بین در موقعیت‌های بسیاری عصبانی، ناامید، غمگین و خسته می‌شود اما هیچ وقت اعتماد به نفس خود را از دست نمی‌دهد.

در تمام طول داستان شجاعت او توجه مخاطب را به خود جلب می‌کند. وقتی برای حل معماهای کوچک و بزرگش مثل زمانی که خبری از دوستش نیست، یا معلمش رفتار نامناسبی با او دارد، لیستی از احتمالات را ردیف می‌کند؛ در هیچ کدام از گزینه‌های پیش رویش به خودش شک نمی‌کند که دختر خوبی نیست یا طبیعتاً حق دارد دچار مشکلی باشد. او می‌داند حتماً عاملی از بیرون مشکل‌ساز شده که می‌‌شود آن را رفع کرد.

زبان کتاب روان و صمیمی است، علاوه بر این ویژگی دیگری هم دارد که خواندن این داستان طولانی را برای کودکان دلپذیر می‌کند، و آن اینکه چینش کلمات و نشانه‌ها در صفحه ثابت نیست و همراه با محتوا کوچک و بزرگ یا جابه‌جا می‌شود. گاهی متن با تصویرهای کتاب ادغام می‌شود، روی تخته‌ی کلاس گفتگویی روایت می‌شود یا حرف‌های همکلاسی کلاریس را باید روی تصویر میز او خواند، تا شاید به این ترتیب اتصال مخاطب به فضای داستان بهتر حفظ شود و با این بازی در سطرها تجربه‌ی هیجان‌انگیزی از کتابخوانی برای کودک رقم بخورد.

این کتاب که پیش‌تر در تابستان 1397 از سوی انتشارات گاندو نیز توسط همین مترجم وارد بازار شده بود، در جلد دوم خود به ادامه‌ی ماجراهای کلاریس بین می‌پردازد.

من خود خودم از پس هر کاری برمی‌آیم

کودک و نوجوان