اسرار قلعه فلک‌الافلاک

تیارا دختر پانزده‌ساله‌ای‌ست که گاهی ناگهان دست‌هایش گُر می‌گیرد، در سرش صدای گریه نوزاد می‌شنود، محیط اطرافش شروع به آتش گرفتن می‌کند و او بین دود و شعله‌های بلند، گیر می‌افتد. این اتفاق بدون شک ارتباطی با تحقیقات پدرش در مورد قلعه فلک‌الافلاک لرستان دارد؛ ارتباطی که تیارا می‌خواهد رازش را کشف کند.

صورت فلکی گمشده، داستان نوجوانانه‌ایست که در پشت صحنه‌ی خود ماجرای عجیب قربانی شدن دختران جوان را روایت می‌کند. تیارا نوجوان پانزده‌ساله‌ای‌ست که اغلب مجبور است در مدرسه دستکش دست کند. چون گاهی ناگهان دست‌هایش داغ می‌شود و بعد یک ماجرای تکراری برایش اتفاق می‌افتد، اطرافش را آتش فرا می‌گیرد، نوزادی شروع به گریه می‌کند، تیارا صدای جیغ و دادهایی را می‌شنود و صحنه‌هایی از پله‌های یک قلعه را می‌بیند.

پدر تیارا باستان‌شناس است و مدت‌هاست روی قلعه فلک‌الافلاک در لرستان تحقیق می‌کند؛ جایی که تیارا مطمئن است ربطی به او و اتفاق‌های غیرعادی زندگی‌اش دارد. همه‌چیز همین‌طور پیش می‌رود تا اینکه یک روز به طور اتفاقی تیارا مکالمه پدر و مادرش را در مورد دوران نوزادی خودش می‌شنود و از همان لحظه عزمش را جزم می‌کند که پرده از این راز بردارد. پس همراه خانواده راهی لرستان می‌شود و بعد ماجراهای عجیب و غریبی برایش رخ می‌دهد، مثل دزدکی رفتن داخل غار تاریخی و آشنایی با روشنا و آساره، دو شخصیت داستانی جذاب.

این کتاب در واقع یک داستان دو سطحی دارد که در سطح رویی خود به روایت زندگی تیارا و اتفاق‌های زندگی او می‌پردازد و در لایه‌ی زیرینش ماجرای جنگ بین اهورامزدا و زروان را بیان می‌کند، جریان قربانی کردن دختران برای زروان را پیش می‌برد و گریزی به اساطیر و افسانه‌ها می‌زند. سمیه سیدیان به خوبی توانسته این دو لایه داستان را به هم گره بزند و طوری کتاب را پیش ببرد که خواننده دچار دیرفهمی یا کج‌فهمی نشود.

امروزه ژانر فانتزی یکی از محبوب‌ترین ژانرهای ادبی در میان نوجوانان اکثر مناطق دنیاست و نوجوانان ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. به همین دلیل معمولاً نویسندگان، سازندگان بازی‌های رایانه‌ای و کارگردانان نیز برای جلب نظر عده بیشتری از مخاطبان، به سراغ این ژانر می‌روند. اتفاقی که در کشور ما هم کم‌وبیش در حال اجراست. نویسنده صورت فلکی گمشده با انتخاب ژانر فانتزی و دست گذاشتن روی موضوعی مثل قربانی‌شدن به خوبی توانسته بخش زیادی از راه را برای جذب مخاطب طی کند.

نکته هوشمندانه دیگری که سیدیان در این کتاب به آن توجه داشته، استفاده از اساطیر، ایزدان و افسانه‌های کهن ایرانی است. اتفاق افتادن این داستان در یکی از شهرهای کشورمان و اشاره مداوم به آثار تاریخی این شهر نیز باعث شده صورت فلکی گمشده به یک فانتزی کاملاً ایرانی تبدیل شود و آن را از سایر کتاب‌هایی که اکثراً با اساطیر یونانی به عنوان شخصیت‌های داستانی به شهرت رسیده‌اند، جدا کند.

اگرچه ممکن است استفاده از افسانه‌ها و اسطوره‌ها باعث پیچیدگی متن شود و خواننده را گیج کند، سمیه سیدیان با نثر روان و ساده خود این مشکل را حل کرده و طوری داستان را روایت می‌کند که خواننده بدون کوچک‌ترین دشواری می‌تواند آن را بخواند و از خواندنش لذت ببرد. او پیش از این نیز کتاب الهه خاموش معبد را در همین ژانر نوشته بود و به نظر می‌رسد در مورد کتاب‌های فانتزی و اسطوره‌ای علاقه و مهارت خاصی دارد.

تنها چند نکته در کتاب وجود دارد که شاید رعایت آنها می‌توانست اثر را از یک کتاب خوب به کتابی بی‌نظیر تبدیل کند. نکاتی که اغلب مرتبط با ناشرند و خارج از دست نویسنده. به عنوان مثال صفحه‌آرایی، تصویرگری‌ها و ویرایش کتاب می‌توانست منظم‌تر، زیباتر و دقیق‌تر صورت بگیرد تا در این بازار سرشار از کتاب‌های جذاب کودک و نوجوان، شانس بیشتری برای دیده شدن توسط نوجوانان داشته باشد.

از طرف دیگر در چنین اثری که پر از نشانه‌ها و علایم نجومی و اصطلاحات تاریخی است، این انتظار می‌رود که تمامی نکات و لغات از نظر علمی و تطبیق با واقعیت چک شوند، اما گاهی ایرادهای کوچکی در واژگان دیده می‌شود که ممکن است خوانندگان دقیق را به شک بیندازد (مثل استفاده از دو زبان فارسی میانه و فارسی باستان به جای یکدیگر).

به‌طورکلی صورت فلکی گمشده را می‌توان یک کتاب فانتزی زیبا و سرگرم‌کننده به حساب آورد که با طرح موضوعات تاریخی و افسانه‌ای ذهن خواننده را درگیر می‌کند و او را به بیشتر دانستن، بیشتر خواندن و مطالعه‌کردن در مورد اساطیر ایرانی تشویق می‌کند.

فانتزی