سه کتاب درباره داستایفسکی
امسال دویستمین سالگرد تولد داستایفسکی بود. درباره او هنوز کتابهای متعددی منتشر میشوند. تحلیلی بر آثار او از زوایای جدید، نکتههای مغفولماندهای از زندگی او، و اسناد و مدارک. در این پرونده سه کتاب درباره داستایفسکی را که اخیراً منتشر شدهاند بررسی کردهایم. «داستایفسکی، جدال شک و ایمان» که بیوگرافی کلاسیک ایاچ کار درباره اوست، «پوست دربرابر پوست» که تحلیلی درباره رمان «جنایت و مکافات» است و «استنطاق» که مجموعه بازجوییهای داستایفسکی در زندان تزار را دربردارد.
امسال دویستمین سالگرد تولد داستایفسکی بود. درباره او هنوز کتابهای متعددی منتشر میشوند. تحلیلی بر آثار او از زوایای جدید، نکتههای مغفولماندهای از زندگی او، و اسناد و مدارک. در این پرونده سه کتاب درباره داستایفسکی را که اخیراً منتشر شدهاند بررسی کردهایم. «داستایفسکی، جدال شک و ایمان» که بیوگرافی کلاسیک ایاچ کار درباره اوست، «پوست دربرابر پوست» که تحلیلی درباره رمان «جنایت و مکافات» است و «استنطاق» که مجموعه بازجوییهای داستایفسکی در زندان تزار را دربردارد.
بله همچنان درباره داستایفسکی حرف هست. بگذریم که ما خیلیها را هم تا حالا به فارسی ترجمه نکردهایم. از کتابهایی که اخیراً در مورد داستایفسکی درآمدهاند سه کتاب را برای بررسی بیشتر انتخاب کردهایم.
اولی که بیوگرافی حالا دیگر کلاسیک ای اچ کار روسیهشناس مطرح بریتانیایی است. کتابی که دائما از دیدگاه خرد به کلان و برعکس در حرکت است. اگر میخواهید بدانید داستایفسکی در چه شرایطی و چگونه زیست و اندیشهها و ارزش ادبی کارهایش چه سیری داشت، کتاب داستایفسکی: جدال شک و ایمان را از دست ندهید.
جدال شک و ایمانای اچ کار (۱۸۹۲-۱۹۸۲) نویسندهی کتاب داستایفسکی: جدال شک و ایمان تاریخنگار و متخصص تاریخ شوروی و روابط بینالملل است. کتاب او دربارهی تاریخ شوروی در فاصلهی سالهای ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۹ یعنی دوازده سال نخست حیات شوروی از انقلاب اکتبر تا سال ۱۹۲۹ مرجع معتبری در این زمینه است که توسط نجف دریابندری به فارسی ترجمه شده است. کتاب دیگر او تاریخ چیست نیز توسط حسن کامشاد به فارسی در آمده است. از دیگر آثار او باکونین توسط «نشر نو» منتشر شده است. کتاب او درباره داستایفسکی حالا خود به اثری کلاسیک تبدیل شده است. کتابی که دائما از دیدگاه خرد به کلان و برعکس در حرکت است. |
اما «پوست در برابر پوست» مولفی ایرانی دارد: امیر نصری. از معدود تلاشهای تالیفی ایرانیان در زمینه شناخت این نویسنده شهیر روس. انتشار کتابی دربارهی یکی از آثار کلاسیک ادبیات جهان به قلم یک نویسندهی ایرانی را باید به فال نیک گرفت. هرچند کتاب خالی از ایراد هم نیست و اگر نظر روبرت صافاریان درمورد آن را میخواهید بدانید به خودِ یادداشت مراجعه کنید.
مرعوب یک کلاسیک ادبی«پوست در برابر پوست» پر است از اطلاعاتی درباره شرایط خلق رمان «جنایت و مکافات»، روزگار نگارش و انتشار آن، و تفسیرهای متنوعی که طی دهههای متوالی از آن به عمل آمده است. اما نویسنده یادداشت معتقد است جای یک چیز در این میان خالی است: نقد و نظر خود نویسنده کتاب و دیدگاه امروزین به این اثر کلاسیک قرن نوزدهمی. نگاه انتقادی در کتاب جایش خالی مانده است. |
نشر برج به مناسبت دویستمین سالگرد تولد داستایفسکی سه کتاب از او منتشر کرده است. مجموعهای از مقالات او، داستان کوتاهی به نام «تمساح» که پیش از این ترجمه نشده بود و «استنطاق» که مشروح بازجویی داستایفسکی در زندان روسیه تزاری است.
مُشتی روشنفکر حراف روس یا اولین انقلابیون روسیه؟فیودور داستایفسکی با چشمهایی که با چشمبند پوشانده شدهاند به تیر چوبی بسته شده و منتظر است جوخه سربازان ماشهها را بچکانند و عمر او در 28 سالگی خاتمه یابد. اما در آخرین لحظه پیک از راه میرسد و خبر میدهد تزار محکومین را بخشیده است. حالا او باید چهارسال به زندان سیبری برود و مدتی را هم در تبعید بگذراند. همه میدانند که این واقعه در شخصیت داستایفسکی و افکارش تاثیر عمیقی گذاشت. اما داستایفسکی جوان چطور از خودش دفاع کرده بود؟ کتاب کوچک و کمحجم «استنطاق» مجموعه نامههای دفاع و برگههای بازجویی است و چیزهایی درمورد داستایفسکی به ما میتواند بگوید. |
مقالات دیگری هم درمورد داستایفسکی در سایت وینش داشتهایم. داستایوسکی هنوز نویسندهای است که همه به او فکر میکنند. این مقالات خیلی خلاصه به شرح زیر هستند:
درسهایی از «جنایت و مکافات» در قرنطینه
مقدمهی ای. اچ. کار: منابع اصلی در نگارش زندگینامهی داستایفسکی