مجموعه دو‌جلدی موسیقی‌دانان دیروز و موسیقی‌دانان امروز، به تفسیر زندگی تأثیرگذارترین موسیقی‌دانان کلاسیک و جریان‌ها و سبک‌هایی که پایه نهادند، می‌پردازد.
کتاب، در ابتدا به اهمیت موسیقی، ارتباط آن با روح آدمی و تاثیر انواع هنر‌ها برهم اشاره می‌کند و با موضوع پیدایش اپرا، سیر تاریخ موسیقی و جایگاه و نقش آن در ادامه مسیر خود و دیگر هنرها ادامه می‌دهد.

عشق بی‌کران نویسنده به موسیقی و اطلاعات دقیق او از ظاهر، رفتار، شأن اجتماعی و نوع تفکر هر کدام از موسیقی‌دانانی که معرفی می‌کند، احساس حاضر بودن او در مراحل زندگی این چهره‌ها را القا  و اعتماد خواننده را جلب می‌کند. ذره‌ای علاقه‌مندی به موسیقی، سرگذشت آهنگسازان بزرگ و یا سیر تحولات این هنر در تاریخ کافی است تا خواندن این مجموعه، اشتیاقتان را دوچندان کند.

رولان، گاهی از آثار موسیقی‌دانان یا نقل‌قول‌ها و نوشته‌های آنها بهره می‌جوید تا اندیشه و احوال آهنگساز هنگام ساخت قطعه‌ای را آشکار سازد. در جلد دوم این مجموعه، نویسنده از تجربه‌های شخصی‌اش هنگام معاشرت یا شرکت در کنسرت‌های آهنگسازان معاصرش سخن می‌گوید. او همچنین به تفاوت‌ها و شباهت‌های موسیقی زادگاهش، فرانسه با دیگر کشورهای همسایه و تأثیرات آنها بر یکدیگر می‌پردازد.

این مجموعه، دست روی جوانبی از موسیقی و سرگذشت آهنگسازان می‌گذارد که کمتر شنیده شده‌اند، از قبیل طرز برخورد عموم مردم و منتقدان و متخصصان با موسیقی‌های به اجرا درآمده و نقش آن‌ها در تاریخ موسیقی یا حتی روحیات و روند کاری موسیقی‌دانان؛ که اینها بالطبع حس کنجکاوی را در خواننده برمی‌انگیزند.

از آنجاکه در دوره‌های مختلف زمانی، هر هنری دچار افت و خیزهایی می‌شود، نویسنده، مطالعه سرگذشت یک هنر خاص را منجر به دریافت تصویری روشن و شفاف از آن می‌داند، و معتقد است به رغم وجود شکاف‌های تاریخی و اجتماعی، بررسی تاریخ هنر، به درک جریان حیات همیشگی هنر می‌انجامد.

درباره نویسنده

رومن رولان، نویسنده بزرگ فرانسوی، در ژانویه ۱۸۶۶ چشم به جهان گشود. برای تحصیل به پاریس رفت و در ۱۸۸۶ در دانشسرای عالی پذیرفته شد. در پاریس و رم به مطالعه تاریخ، موسیقی و هنر پرداخت. در ۲۹ سالگی، جایزه بزرگ آکادمی فرانسه را برای کتاب تاریخ اپرای اروپا پیش از لولی و واسکارلاتی دریافت کرد.

از ۱۹۰۳، در کنار فعالیت‌های ادبی به تدریس موسیقی روی آورد و در ۱۹۱۵، برای رمان ژان کریستف، برنده جایزه نوبل ادبیات شد. خلاقیت هنری، اندیشه‌های سیاسی و مطالعات و ارتباطات گسترده‌ او با متفکران زمانه‌اش، به خلق آثاری تاثیرگذار و متفاوت انجامید. نقش علاقه و علم وافرش به موسیقی را می‌توان کم و بیش در اغلب آثارش یافت.

رولان در میان رمان‌ها و نمایشنامه‌هایش نیز، با دقتی بی‌نظیر به نگارش زندگی‌نامه بزرگانی از جمله بتهوون، میکل‌آنژ، تولستوی و گاندی پرداخت. در ۱۹۴۲، سفر درونی را منتشر کرد که خودزندگی‌نامه او شمرده می‌شود. او دسامبر ۱۹۴۴، در ۷۸ سالگی درگذشت.

بخشی از کتاب موسیقی دانان امروز

(مقدمه)
هنگامی که شرایط مادی دشوار است، هنگامی که زندگی تلخ و ناگوار و پر از دلهره و نگرانی است، هنگامی که فرصت تکامل بیرونی فراهم نیست، آنگاه روح آدمی به درون بر‌می‌گردد، و نیاز ابدی‌اش به سعادت سبب می‌شود که به گریزگاه‌هایی دیگر رو بیاورد؛ هنر بیان زیبایی عوض می‌شود و خصلتی غیر بیرونی می‌یابد، و روح آدمی به هنرهای درونی‌تری چون شعر و موسیقی پناه می‌برد…

هنر رویای بشر است؛ رویای نور و آزادی و آرامش. این رویایی است که رشته‌اش پاره نمی‌شود و ترس از آینده در آن معنایی ندارد…
هنر مانند زندگی، بی‌انتهاست، و هیچ چیز بهتر از موسیقی این حقیقت را بر ما آشکار نمی‌کند، زیرا موسیقی چشمه لایزالی است که طی قرون و اعصار همواره جوشیده و جوشیده تا به اقیانوسی تبدیل شده است.