اخیراً بی‌بی‌سی کالچر طی یک نظرسنجی، از 177 کارشناس کتاب از 56 کشور خواسته تا لیستی از بهترین کتاب‌‌های کودک ارائه کنند. کارشناسانی از کشورهایی با فرهنگ بکر و بدوی تا کشورهایی با فرهنگ مدرن و به‌روز، در این نظرسنجی شرکت کردند تا این لیست 100 موردی از بهترین کتاب‌های کودک انتخاب و تدوین شود.

از آن جا که کارشناسان و منتقدین داستان‌های کودکانه، آن طور که باید و شاید در محافل ادبی قدرت تصمیم‌گیری ندارند، گمانه‌زنی‌ها و اخبار زیادی از عاقبت کتاب کودکانه مطرح می‌شود. مثلاً به تازگی خبر جنجالی بازنویسی آثار رولد دال مطرح شده. چرا که عده‌ای نوشته‌های او را برای احساسات کودکان نسل مدرن، مخرب می‌دانند و تصمیم به حذف یا بازنویسی آثارش گرفته‌اند.

در ایالات متحده درگیری و بحث زیادی در چگونه مطرح کردن موضوعات نژادی و گرایشات جنسی مطرح شده و همین نکته سردرگمی‌های زیادی برای خانواده و سرپرستان کودک به وجود می‌آورد. بنابراین در این پروژه بی‌بی‌سی کالچر، سوال ساده‌‎ای از کارشناسان ادبیات کودک مطرح شده: بهترین کتاب‌های کودک کدام‌اند؟

در مجموع 1050 کتاب مختلف توسط 177 کارشناس، منتقد، نویسنده و ناشر از 56 کشور معرفی شدند. از این رای‌دهندگان 133 نفر خانم، 41 نفر آقا و 3 نفر نان‌باینر بودند. هر کدام از کارشناسان، 10 کتاب برتر کودک خود را فهرست و ارائه کردند. تیم بی‌بی‌سی کالچر، تمام آرا را امتیاز و رتبه‎‌بندی کرده و در لیست نهایی آورده است. نتیجه پاسخ‌ها شگفت‌انگیز شد و بسیاری از کتاب‌‌ها در رتبه غیرمنتظره‌ای قرار گرفتند.

هرچند سعی شده تا حد ممکن از هر نوع جانب‌داری جلوگیری شود اما بدیهی است که بعضی نکات از قدرت تصمیم‌گیری کارشناسان خارج بوده است. برای مثال 74کتاب از 100کتاب معرفی شده ابتدا به زبان انگلیسی منتشر شده‌اند. از سوی دیگر، کتاب‌هایی که بین دهه‌های 1950 و 1970 منتشر شدند، بیشترین فراوانی را داشته. روشن است که این مورد هم به سن رای‌دهندگان مربوط بوده که غالباً متولدین سال‌های 1970 تا 1980 بوده‌اند.

از آن جایی که 14 کتاب از 100 کتاب برتر، در این قرن منتشر شدند، تصور می‌کنیم اگر همین نظرسنجی در 10 یا 20سال دیگر تکرار شود، با توجه به تلاش‌‎های مداوم صنعت نشر در ایجاد چشم‌انداز و جذب مخاطب، می‌تواند کتاب‌های جدید بیشتری را به لیست نهایی اضافه کند.

توضیح مترجم: در ترجمه لیست زیر، تنها کتاب‌های ترجمه شده قید شده‌اند و از نگارش کتاب‌هایی که به هر ترتیب، به فارسی برگردانده نشدند صرف نظر شده.

1. جایی که وحشی‌ها هستند، موریس سنداک، سال 1963
2. ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب، لوئیس کارول، 1865
3. پی‌ پی جوراب بلند، آسترید لیندگرن، 1945
4. شازده کوچولو، آنتوان دو سنت اگزوپری، 1943
5. هابیت، جی آر آر تالکین، 1937
6. شیر، کمد و جادوگر، سی‌.اس لوئیس، 1950
7. وینی پو، ای.ای میلن، 1926
8. شارلوت عنکبوته، ای.بی وایت، 1952
9. ماتیلدا (رولد دال و کوئنتین بلیک، 1988
10. آنه‌ شرلی، ال. ام مونتگمری، 1908
11. قصه‌های پریان، هانس کریستین اندرسن، 1827
12. هری پاتر و سنگ جادو، جی کی رولینگ، 1997
13. کرم ابریشم بسیار گرسنه، اریک کارل، 1969
14. تاریکی برمی‌خیزد، سوزان کوپر، 1973
15. از راه رسیده، شان تان، 2006
16. زنان کوچک، لوئیزا می‌. آلکات، 1868
17. چارلی و کارخانه شکلات‌سازی، رولد دال، 1964
18. هایدی، یوهنا اشپیری، 1880
19. شب بخیر ماه، مارگارت وایز براون و کلمنت هرد، 1947
20. ماجراهای پینوکیو، کارلو کولودی، 1883
21. جادوگر دریای زمین، اورسولا کی لو گین، 1968
22. می‌خواهم کلاهم را پس بگیرم، جان کلاسن، 2011
23. باغ مخفی، فرانسیس هاجسون برنت، 1911
24. اردک، مرگ و لاله، ولف ارلبروخ، 2007
25. برادران شیردل، آسترید لیندگرن، 1973
26. هری پاتر و زندانی آزکابان، جی.کی رولینگ، 1999
27. رویای دختر قهوه‌ای، ژاکلین وودسون، 2014
28. سه دزد، تومی اونگرر، 1961
29. روز برفی، رزا جک کیتس، 1962
30. ببری که به چای آمد، جودیت کر، 1968
31. قلعه متحرک هاول، دیانا واین جونز، 1986
32. چین‌خوردگی در زمان، مادلین لنگل، 1962
33. باغ نیمه‌شب تام، فیلیپا پیرس، 1958
34. قصه‌ها و افسانه‌های برادران گریم، یاکوب گریم، 1812
35. پیتر خرگوشه، بیتریکس پاتر، 1902
36. بچه‌های راه‌آهن، ادیت نزبیت، 1906
37. مومو، میشل انده، 1973
38. سرگذشت فردیناند، مونرو لیف و رابرت لاوسون، 1936
39. ارباب حلقه‌ها، جی آر آر تالکین، 1954
40. سرویس جغد، آلن گارنر، 1967
41. رونیا، دختر یک راهزن، آسترید لیندگرن، 1981
42. داستان بی‌پایان، مایکل اند، 1979
43. پنجه تنتره، نویسنده هندی ناشناس، 300 ق.م
44. جزیره گنج، رابرت لوئیس استیونسون، 1883
45. مری پاپینز، ال.پی تراورز، 1934
46. کفش‌های باله، نوئل استریت فیلد، 1936
47. می‌خوایم یه خرس شکار کنیم، مایکل روزن و هلن آکسنبری، 1989
48. ماجراهای چیپولینو، جانی روداری، 1951
49. درخت بخشنده، شل سیلورستاین، 1964
50. گروفالو، جولیا دونالدسون و اکسل شفلر، 1999
51. ستاره‌ی دنباله‌دار در سرزمین مومین، تووه جانسون، 1946
52. جادوگرا، رولد دال و کوئنتین بلیک، 1983
53. خرسی به نام پدینگتون، مایکل باند، 1958
54. باد در شاخه‌های بید، کنت گراهام، 1908
55. کارلسون پشت بومی، آسترید لیندگرن، 1955
56. گربه کلاه به سر، دکتر سئوس، 1957
57. سفر باورنکردنی ادوارد، کیت دی کامیلو و بگرام ایباتولین، 2006
58. پیتر پن و وندی، جیمز متیو بری، 1911
59. افسانه هزارویک شب، نویسنده ناشناس، قرون وسطی
60. از پرونده‌های درهم خانم باسیل ئی. فرانکویلر، ای.ال کوئینزبرگ، 1967
61. وقتی هیتلر خرگوش صورتی مرا ربود، جودیت کر، 1971
62. ارنست و سلستین، گابریل ونسان، 1981
63. نوعی جرقه، ال مک نیکول، 2020
64. نیکلاس کوچک (رنه گوسینی و ژان ژاک سمپه، 1959
65. زیبایی سیاه، آنا سول، 1877
66. بابا لنگ‌دراز، جین وبستر، 1912
67. خانواده من و بقیه حیوانات، جرالد دارل، 1956
68. یعقوب را دوست داشتم، کاترین پترسون، 1980
69. لوراکس، دکتر سوس، 1971
70. ترول‌های کوچک و سیل بزرگ، تووه یانسون، 1945
71. جادوگر شهر اوز، ال. فرانک باوم، 190
72. فقط ویلیام، ریچمال کرامپتون، 1922
73. موش و فرزندانش، راسل هوبن، 1967
74. خارج از ذهن من (شارون ام دراپر، 2010
75. دره مومین در پاییز، تووه جانسون، 1970
76. خانه کوچک در جنگل بزرگ، لورا اینگالز وایلدر، 1932
77. دنی قهرمان جهان، رولد دال، 1975
78. آدم برفی، ریموند بریگز، 1978
79. برادران سیاه، لیزا تتزنر، 1940
80. خرگوش مخملی، مارجری ویلیامز، 1921
81. شروع بد، لمونی اسنیکت، 1999
82. گورستان، نیل گیمن، 2008

100 کتاب کودک برتر، به انتخاب بی‌بی‌سی

برای دیدن مقاله و همه انتخاب‌ها، این‌جا را کلیک کنید.

اگر می‌خواهید ببینید کدام کارشناس‌ها در این رای‌گیری شرکت کرده‌اند و هرکدام به چه کسی رای داده‌اند این‌جا را کلیک کنید. از ایران رضا دالوند در این نظرسنجی شرکت کرده است.

و اگر می‌خواهید در مورد کتابی که انتخاب اول 177 کارشناس از سراسر جهان شده است بیشتر بدانید این‌جا را کلیک کنید.