3 کتاب فرهنگ، کتاب ماه تیر وینش هستند: فرهنگ گفته‌های طنزآمیز، فرهنگ شیطان و کتابِ طنز پس کوچه. این 3 کتاب به اعتباری مثل یک دایره‌المعارفند اما از منظر طنز. هر کدام با نگاهی طنزآمیز، مجموعه‌ای را برای بیان مقصود خود انتخاب کرده‌اند.

فرهنگ گفته‌های طنزآمیز همان‌طور که از اسمش پیداست مجموعه‌ای از گفته‌های طنزآمیز است از شخصیت‌های مختلف سرشناس. رضی هیرمندی این کتاب را از فرهنگ‌های دیگری مثل فرهنگ گفته‌های طنزآمیز آکسفورد و فرهنگ گفته‌های طنزآمیز پنگوئن گردآوری و ترجمه کرده است. برای آن یک فهرست الفبایی هم تنظیم کرده تا هروقت بخواهید بدانید دیگران درباره یک موضوعی چه حرف‌های طنزآمیزی زده‌اند، به راحتی پیدا کنید.

ویژگی دیگر این کتاب دوزبانه بودن آن است. یعنی در نیمه پایینی هر صفحه، اصل جمله انگلیسی هم آمده است که در عین‌حال می‌تواند مثل یک کتاب برای فراگیری زبان هم کمک کند، آن هم با لبخند و شوخ‌طبعی. در انتهای کتاب هم نمایه گویندگان جملات وجود دارد و در مجموع بیش از هزار جمله طنزآمیز درباره حدود 200 موضوع را می‌توانید در این کتاب بخوانید.

فرهنگ شیطان در حقیقت یک‌جور واژه‌نامه است، واژه‌نامه‌ای که با نگاهی شیطنت‌آمیز نوشته شده. آمبروز بیرس نویسنده این فرهنگ در سال‌های ابتدایی قرن 20 این واژه‌نامه را با عنوان «واژه‌نامه آدم بدبین» منتشر کرد اما بعدا اسم فرهنگ شیطان را روی آن گذاشت.

کتاب، قالبی مثل فرهنگ لغات دارد با این تفاوت که برای توضیح هرکلمه، زاویه دیدی شیطنت‌آمیز استفاده شده؛ شیطنتی که البته هم لبخند همراهش دارد و هم انتقاد. مترجم کتاب در مقدمه نوشته که اصل این فرهنگ شاخ و برگ بیشتری داشته اما او با توجه به شرایط موجود آن مقداری را که قابل ترجمه و انتشار به فارسی بوده را انتخاب کرده است.

این کتاب هم مثل کتاب قبلی دو زبانه است و در هرصفحه اصل جملات به انگلیسی هم آمده.

در مورد کتاب «فرهنگ شیطان» نوشته آمبروز بیرس پیش از این نقدی هم در وینش داشته‌ایم. مقاله‌ی پیش از من و تو عبید زاکانی ای بوده است! 

کتابِ طنز پس کوچه را می‌توان نمونه مشابه فرهنگ شیطان به قلم یک ایرانی دانست. ابراهیم رها در این کتاب یک فرهنگ لغات فارسی به طنز نوشته است. فرهنگی که در آن به زبان طنز مسائل اجتماعی و سیاسی با ظرافت بیان شده. رها در مقدمه نسبتاً مفصل کتاب با همان قلم طنزآمیزش از دلایل و ماجراهای نوشتن این کتاب گفته و گفته که این کتاب همه چیزش شوخی است ازجمله نام کتاب که یک شوخی‌ست با کتاب کوچه مرحوم شاملو!

از مدخل «آ» تا «ی» برای هر حرف چیزی حدود ده کلمه (بعضی کمتر بعضی بیشتر) آورده شده و برای هرکلمه هم توضیحی آمده که کاملاً براساس ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی و گاه سیاسی ایران است. کتاب هم می‌تواند یک کتاب طنز به حساب بیاید و هم یک‌طورهایی تاریخچه‌ای از اوضاع و شرایط زمانه‌اش.

چرا کتاب ماه وینش؟

نوشتن فرهنگ‌نامه‌های طنز در ادبیات ایران سابقه‌ای طولانی دارد. عبید زاکانی در رساله تعریفات همین کار را کرده است. شبیه به این شیوه را ابواسحاق اطعمه هم انجام داده و اشعاری به زبان طنز در توصیف انواع اغذیه و خوراکی‌ها سروده. این شیوه درعین‌حال که از قالب دایره المعارفی استفاده می‌کند و با استفاده از این روش بسیاری از نکات ریز و درشت اجتماعی را می‌گوید، لبخند هم بر لب می‌آورد. به عبارتی نیش و نوش را با هم دارد.

هر واژه می‌تواند بهانه‌ای برای بیان بسیاری از مسائل باشد، بسته به این‌که زاویه نگاه و روش بیان را چطور انتخاب کنیم. سه کتاب فرهنگ‌نامه‌ای که به عنوان کتاب ماه تیر وینش انتخاب کرده‌ایم، نشان می‌دهد که استفاده از یک قالب آشنا در ادبیات، همراه با نگاهی متفاوت، دنیایی جدید در مقابل‌مان ایجاد می‌کند. واژه‌ها به شکل‌های مختلف می‌توانند ارتباطات تازه‌ای برای ما ایجاد کنند.

وینش امیدوار است که با انتخاب این سه فرهنگ‌نامه با توجه دادن مخاطبان به اهمیت قالب‌ها و نگاه‌های متفاوت، باردیگر تنوع دیدگاه‌ها و ظرفیت‌های ادبیات را برای ارتباط و ایجاد فضاهای جدید یادآوری کند.

شاید با مطالعه این کتاب‌ها شما هم طور دیگری به واژه‎‌ها نگاه کنید و بخواهید دست به تعریف دوباره آن‌ها بزنید. می‌توانید با نوشتن تعاریف جدید برای واژه‌ها و ارسال آن برای وینش، شما هم فرهنگ‌نامه‌ای برای این روزگار تهیه کنید.

انتشارات فرهنگ معاصر، ناشر کتاب‌ های ماه وینش

انتشارات فرهنگ معاصر فعالیت خود را از سال ۱۳۶۰ شمسی با تجدید چاپ مجموعه فرهنگ‌های زنده‌یاد سلیمان حییم آغاز کرد. در سال‌های بعد کوشید فعالیت خود را به تدریج بر چاپ آثار مرجع متمرکز کند. اینک پس از گذشت بیش از چهار دهه این انتشارات توانسته است آثار معتبری در زمینه فرهنگ‌های گوناگون در دسترس علاقه‌مندان قرار دهد. در این چند سال اخیر فرهنگ معاصر فعالیت خود را گسترش داده و به چاپ کتاب با موضوعات مختلف روی آورده‌است؛ از جمله آن‌ها مجموعه چهارده جلدی پژوهشگران معاصر ایران، مجموعه دانش معاصر، مجموعه تاریخ اندیشه، رمان‌های ایرانی و خارجی، مجموعه طنز معاصر، فلسفه و … .

ناشر در یادداشتی درباره دلیل انتشار آثار طنز در مجموعه خود نوشته:

«از قدیم گفته‌اند خنده بر هر درد بی‌درمان دواست.

در این زمانه با پیشرفت تکنولوژی و سرعت انتقال اخبار بد، جامعه رو به افسردگی و غمگینی می‌رود بنابراین کتاب‌خوانی بخصوص کتاب طنزی که خواننده را هرچند لحظه‌ایی از فکر روزمره فارغ کند ضروری و لازم به نظر می‌رسد. با توجه به این که مفهوم طنز  اجتماعی بزرگ‌نمایی عیب‌های انسان‌ها و جامعه است معمولاً با خواندن این نوع کتاب‌ها خوانندگان با این طنز هم‌ذات‌پنداری می‌کنند و در ناخودآگاه‌شان درمی‌یابند مشکلات هر چند بزرگ بالاخره راه‌حلی برای خود دارد.»

بخش‌هایی از کتاب ماه وینش

فرهنگ‌نامه‌های طنز می‌کوشند برای واژه‌ها معناهایی متفاوت ارائه دهند، معناهایی که شوخ‌طبعی و انتقاد را درون خود دارند. سه کتاب ماه پیشنهادی وینش، هم در نمونه ترجمه‌ای و هم تألیفی، با توصیفات طنزآمیز یا آوردن گفته‌های طنز از دیگران، همین شیوه را درپیش گرفته‌اند.

نمونه‌هایی از هر کتاب را برای آشنایی بیشتر انتخاب کرده‌ایم.

بخش‌هایی از سه کتاب فرهنگ طنزآمیز فرهنگنامه‌های طنز می‌کوشند برای واژه‌ها معناهایی متفاوت ارائه دهند، معناهایی که شوخ‌طبعی و انتقاد را درون خود دارند. سه کتاب ماه پیشنهادی وینش، هم در نمونه ترجمه‌ای و هم تألیفی، با توصیفات طنزآمیز یا آوردن گفته‌های طنز از دیگران، همین شیوه را درپیش گرفته‌اند. نمونه‌هایی از هر کتاب را برای آشنایی بیشتر انتخاب کرده‌ایم.

خرید آسان کتاب ماه وینش

اگر مایل بودید کتاب تیرماه وینش را برای مطالعه‌تان انتخاب کنید، برای تهیه آن:

از طریق کتابفروشی‌های مجازی (مستر سنتر، باهوک، کتابراه و ساربوک) اقدام کنید.

یا سری به این کتابفروشی‌ها بزنید و سه کتاب فرهنگ گفته‌های طنزآمیز، فرهنگ شیطان و کتابِ طنز پس کوچه را در استند وینش پیدا کنید:

-کتابفروشی باغ (خیابان ولی‌عصر- نرسیده به تجریش- روبه‌روی پمپ بنزین- پلاک 3012)

-کتابفروشی دی (خیابان ایرانشهر- خیابان کلانتری- پلاک48-بالای کافه آپ‌آرتمان)

-کتابفروشی ستارا (شهرک اکباتان- فاز2-مرکز خرید مگامال-طبقه سوم- واحد310-311)

-کتابفروشی ققنوس (خیابان انقلاب- خیابان وصال- کوچه شفیعی- پلاک1)

-کتابفروشی هفت اقلیم (خیابان شریعتی- بالاتر از سه راه ملک- روبه‌روی آتشنشانی- پلاک609)

-کتابفروشی هوشیار (خیابان مطهری- نرسیده به چهارراه قائم مقام- پلاک261)