«کیتلین» عاشق نقاشی است، اما با رنگ‌ها نمی‌تواند ارتباط برقرار کند. همه چیز را سیاه و سفید می‌بیند و دنیا را به خوب و بدهای تعریف شده‌ی خود تقسیم می‌کند. رفتار بسیاری از آدم‌ها را درک نمی‌کند و خوب می‌داند که درگیر اختلالی است به نام «آسپرگر» که او را از دیگران متفاوت کرده.

کیتلین قهرمان کتاب مرغ مقلد نوشته‌ی کاترین ارسکین است. او در این کتاب روایتش از مرگ برادر بزرگش را با پیچ و خم‌های اختلالش برای ما به تصویر می‌کشد. دون نام برادر اوست که در حادثه‌ی تیراندازی مدرسه راهنمایی شهرشان کشته شده.

کیتلین و دون سال‌ها پیش هم مادرشان را از دست داده‌اند دقیقاً مثل اسکات و برادرش در فیلم کشتن مرغ مقلد ساخته «رابرت مولیگان» و حالا کیتلین و پدرش بدون مادر و دون باید زندگی را بگذرانند. در بخش‌هایی از کتاب همانندسازی‌های کیتلین با اسکات برای حل تعارض‌هایش اثر بخش است:«… توضیح می‌دهم، این یک مرغ مقلد است مثل چیزی که توی فیلم است. یادت نمی‌آید؟ دون مثل جم بود و من مثل اسکات هستم. و تو بابا… تو مثل آتیکوس هستی.»

برای کیتلین خاتمه دادن به مرگ برادرش و کنار آمدن با آن، مسأله‌ی اصلی زندگی‌اش می‌شود و کتاب در یک کلام درباره‌ی این است که در این راه این دختر یازده ساله‌ی درگیر اوتیسم چگونه دوست‌یابی و همدلی با آدم‌ها را یاد می‌گیرد؟

«مرغ مقلد» با صحنه‌ی جعبه‌ی ناتمام دون برادر کیتلین آغاز می‌شود و از احساسات کیتلین درباره‌ی جعبه و اتفاقاتی که هنوز نمی‌دانیم او دقیق می‌داند چیست یا نه، صحبت می‌کند. بعد کم‌کم با وجوه مختلف شخصیت کیتلین آشنا می‌شویم. شخصیتی که کمتر دیده و می‌شناسیم. چرا که دسترسی به کودکان طیف اوتیسم و صحبت کردن از آن‌ها بسیار دشوار است.

آنها کمتر می‌توانند از احساساتشان صحبت کنند و بیشتر مفاهیمی را به ما انتقال می‌دهند که خود ما برایشان تعریف کرده‌ایم و نشان‌شان داده‌ایم. پازل شخصیت کیتلین با اتفاقات گوناگون کامل می‌شود؛ از رفتن پیش مشاور مدرسه تا دوستی با «مایکل» یکی از بچه‌های مدرسه‌شان که فقط هفت سال سن دارد؛ ولی بیشتر از بقیه با کیتلین همراه است، چرا که او هم در از دست دادن عزیزش با قهرمان مرغ مقلد همدرد است.

نویسنده‌ی کتاب به خوبی تحولات درونی کیتلین را به ما نشان می‌دهد و در کنار اختلال آسپرگر کیتلین، افسردگی پدر و ناتوانی او در برخورد با دخترش را به تصویر می‌کشد. اینکه پدر در قسمت‌هایی از کتاب کاملاً از درک دخترش عاجز می‌شود و خود را بیش از پیش تنها می‌بیند.

مرغ مقلد ناسازگاری‌های کودکان طیف #اوتیسم و مشکلات خانواده‌هایشان را در قالب داستانی اثرگذار بیان می‌کند. این ناسازگاری‌ها و درک نشدن‌ها و پیدا نکردن زبان مشترک نوجوان رمان با «دیگری» نقطه عطف داستان است. این رمان نوجوان از آن رمان‌هایی است که باید در مدارس تدریس شود تا بچه‌ها نه تنها از دنیای کودکان طیف اوتیسم باخبر شوند بلکه چگونگی همراهی و همدلی کردن را هم از جای جای کتاب یاد بگیرند.

همچنین این کتاب این امید را به خانواده‌های دارای کودکان طیف اوتیسم می‌دهد که کودکانشان با آموزش و گرفتن مشاوره‌ی درست می‌توانند در کنار کودکان دیگر یک زندگی نسبتاً معمولی داشته باشند.

به غیر از پرداختن به اختلال اوتیسم که یکی از بارزترین نقاط روان‌شناختی کتاب است توجه به کودکان رانده شده و نادیده گرفتن کودکانی که مسأله‌ی خاصی ندارند، اما به شدت آسیب‌پذیر هستند از نکات مثبت اثر است.

به طور مثال توصیف درگیری کودکان مدرسه با «جاش»، پسرعموی یکی از تیراندازان حادثه‌ی بزرگ شهر، آن هم فقط به خاطر نسبت فامیلی‌اش با مجرم که این کودک را دچار آسیب‌های شدید روحی کرده است.

علاوه بر نقاط قوت روان‌شناختی که در کتاب می‌توان دید توجه ارسکین به یکی از مسائل اجتماعی روز امریکا یعنی تیراندازی در مدارس و دانشگاه و قانون حمل اسلحه از نکته‌هایی است که در رمان چشمگیر است. او به خوبی نشان می‌دهد که چطور یک شهر به یکباره عزادار می‌شود.

واقعی که همه‌ی شهروندان خودشان را در آن به نوعی مسئول می‌دانند و به هر نحوی می‌خواهند بازماندگانش را تسلا دهند. «بابا می‌گوید قرار است به خیریه‌ای برویم که برای خوشحال کردن خانواده‌های قربانیان تیراندازی ترتیب داده شده.

می‌گوید آدم‌هایی ترتیب این کار را می‌دهند که به فکر ما هستند و می‌خواهند کمک‌مان کنند و با اینکه من از شلوغی خوشم نمی‌آید اما مجبوریم برویم…»

کتاب مرغ مقلد نوشته را کیوان عبیدی آشتیانی ترجمه کرده، ترجمه‌ای خوب و روان که خواننده را در آشنایی با مفاهیم جدیدی که در اثر طرح شده تنها نمی‌گذارد.

هرچند جدا نشدن گفت‌وگوها از متن اصلی در کتاب مخاطب را برای غرق شدن در داستان کمی گیج می‌کند. این کتاب را در سال ۱۳۹۵ نشر افق برای اولین بار چاپ کرده و حالا به‌تازگی می‌توان چاپ سومش را هم در کتابفروشی‌ها پیدا کرد.

مرغ مقلد علاوه بر اینکه چطور رفتار کردن با کودکان طیف اوتیسم را آموزش می‌دهد، کتابی مناسب برای همدلی، ارتباط با دیگران و پرهیز از خشونت به نوجوانان است. کاترین ارسکین در هلند به دنیا آمده و سال‌ها در آفریقای جنوبی، کانادا و اسکاتلند زندگی کرده و بعد از آن به آمریکا رفته است. او حقوق خوانده و در کنار وکالت رمان هم می‌نویسد. مهم‌ترین کتاب ارسکین همین مرغ مقلد است که به فارسی ترجمه شده. او به خاطر این کتاب در سال ۲۰۱۰ جایزه‌ی کتاب سال ادبیات نوجوان آمریکا را هم برده است.

قرار نبود همه‌چیز اینقدر غمگین باشد