در خدمت و خیانت ترجمه!
ترجمه همیشه حکم یک شمشیر دولبه را داشته. از طرفی خدمتگزار بیمنتی است که به ما امکان آشنایی با هنر و اندیشه میلیونها انسان متفاوت و مختلف را میدهد و از سمت دیگر همیشه در معرض این قضاوت است که آیا واقعا در انتقال معنی و مقصود نویسنده اثر موفق بوده؟ در ایران ترجمههای اولین آثار خارجی حتی نقش مهمی در سمت و سوی جهتگیری روشنفکرانه و تغییرات جامعه داشتند. از آنجا که اولین گروه تحصیلکردگان فرنگ رفته ایرانی اغلب از فرانسه آمده بودند یا به آن زبان آشنا بودند، عمده آثار ادبی و نقادانه هم از آن زبان ترجمه و باعث شد اولین تفکرات مدرن در ایران شکلی متمایل و همانند آن بخش از اروپا بگیرد.
ترجمه همیشه حکم یک شمشیر دولبه را داشته. از طرفی خدمتگزار بیمنتی است که به ما امکان آشنایی با هنر و اندیشه میلیونها انسان متفاوت و مختلف را میدهد و از سمت دیگر همیشه در معرض این قضاوت است که آیا واقعا در انتقال معنی و مقصود نویسنده اثر موفق بوده؟ در ایران ترجمههای اولین آثار خارجی حتی نقش مهمی در سمت و سوی جهتگیری روشنفکرانه و تغییرات جامعه داشتند. از آنجا که اولین گروه تحصیلکردگان فرنگ رفته ایرانی اغلب از فرانسه آمده بودند یا به آن زبان آشنا بودند، عمده آثار ادبی و نقادانه هم از آن زبان ترجمه و باعث شد اولین تفکرات مدرن در ایران شکلی متمایل و همانند آن بخش از اروپا بگیرد.
ترجمه همیشه حکم یک شمشیر دولبه را داشته. از طرفی خدمتگزار بیمنتی است که به ما امکان آشنایی با هنر و اندیشه میلیونها انسان متفاوت و مختلف را میدهد و از سمت دیگر همیشه در معرض این قضاوت است که آیا واقعا در انتقال معنی و مقصود نویسنده اثر موفق بوده؟
در ایران ترجمههای اولین آثار خارجی حتی نقش مهمی در سمت و سوی جهتگیری روشنفکرانه و تغییرات جامعه داشتند. از آنجا که اولین گروه تحصیلکردگان فرنگ رفته ایرانی اغلب از فرانسه آمده بودند یا به آن زبان آشنا بودند، عمده آثار ادبی و نقادانه هم از آن زبان ترجمه و باعث شد اولین تفکرات مدرن در ایران شکلی متمایل و همانند آن بخش از اروپا بگیرد.
در این پرونده نگاهی به مسائل و نکتههای ترجمه انداختهایم، چالشهای مترجمان ایرانی را میشنویم و نگاهی هم به ظرایف ترجمه در زبانهای دیگر میاندازیم.
تصور اینکه برای واژههای ابداعی نویسنده، معادلی بسازم و بعد با ذهنیت نویسنده جور درنیاید، کابوس شبهایم شده بود |
با اینکه ترجمههای متعددی از هری پاتر به فارسی منتشر شده اما برای مخاطب فارسی اسامی و دنیای هری پاتر با ترجمه ویدا اسلامیه در ذهن جا گرفته. بخشی از علت این ماجرا در انتخاب معادلهای مناسب و ترجمه روان از اشعار این کتاب است. در این گفتوگو اسلامیه از مشکلاتی میگوید که در این مسیر داشته.
ایرانی کردن تا کجا؟ |
اگر نگاهی به اولین نمونههای آثار ترجمه در ایران بیندازیم متوجه میشویم که در بسیاری از آنها نه تنها عنوان اثر دستخوش تغییراتی شده بلکه حتی اسامی شخصیتها نیز ایرانی شده. اولین مترجمان دلیل این کار را غرابتزدایی از اثر برای خواننده ایرانی ذکر میکردند اما این ماجرا به شکل دیگری هم بعدها تکرار شد. روبرت صافاریان در این مقاله نگاهی به دلایل این ماجرا انداخته و اینکه ایرانی کردن آثار ترجمه چقدر ضروری یا درست است .
هنر ظریف ترجمهی عنوانهای بیادبی |
بخشی از بازار کتاب در آنسوی جهان در این سالها اختصاص به کتابهایی پیدا کرده که با عناوین بهظاهر خودمانی، هنجارشکن یا حتی بیادبانه باعث جذب مخاطب شدهاند. اما این عناوین هنگام ترجمه به زبان فارسی چه اتفاقی برایشان افتاده است؟ و آیا در اساس معنایی که ما از این عناوین میگیریم با معنایشان در زبان اصلی همسو است؟
دربارهی ترجمهی جملهی اول رمان بیگانهی آلبر کامو |
ترجمه و برگردان هر اثری از زبان مبدا چالشها و مسائل خودش را دارد. در این مقاله بلوم توضیح میدهد که چطور یک نکته ساده در ترجمه جمله اول کتاب بیگانه کامو توانسته تا سالها نگاه خوانندگان آمریکایی را نسبت به این اثر ادبی متفاوت کند.