این روزها مردم کم‌تر فرصت و حوصله مطالعه دارند، خصوصاً اگر صحبت از آموزش و نحوه رفتار درست و تعامل با دیگران باشد! اما اگر آموزش‌ها ساده، تصویری،‌ کاربردی و مختصر و مفید باشد، قطعاً توجه بیشتری را به خود جلب خواهد کرد.

انتشارات پیشگامان پژوهش‌مدار مجموعه‌ای از کتاب‌ها را با همین ویژگی‌ها روانه بازار کرده است که می‌تواند برای همه مخاطبان کتاب جذاب و کاربردی باشد. این مجموعه با عنوان کلی «کتاب‌های کوچک ۴۰ نکته‌ای» در قطع جیبی و شامل ۴۰ پیام کوتاه و کاربردی در موضوع موردنظر است. نکات به زبان ساده همراه با طنز بیان‌شده است و تصویرسازی‌های کتاب بر جذابیت محتوی آن می‌افزاید.

این کتابچه‌ها در زمینه‌های گوناگون برای مخاطبانی مانند معلمان و والدین طرحی شده است که تعداد عناوین آن از سی فراتر رفته و با استقبال مخاطبان همراه بوده است.

این کتابچه‌ها را علاوه بر مطالعه فردی می‌توان به‌عنوان سوژه در بحث‌های گروهی و جلسات آموزشی مطرح نمود. در اینجا به معرفی چهار عنوان از این کتاب‌ها می‌پردازیم.

۱- اسباب‌بازی‌های مزاحم!

یکی از عناوین کتاب‌های ۴۰ نکته‌ای اسباب‌بازی‌های مزاحم نام دارد. این جلد در پی طرح نکاتی برای راهنمایی خرید اسباب‌بازی‌ها و سرگرمی‌های امروزی، چگونگی چیدمان آن در اتاق فرزندان و مدیریت تربیتی مادران و پدران بر چگونگی بهره‌برداری بهینه از این وسایل است. برای همین این کتابچه را با عنوان نقش بازدارنده این وسایل «اسباب‌بازی‌های مزاحم» نام نهاده‌اند.

درواقع خرید انواع اسباب‌بازی به‌عنوان بخشی از نیازها و دغدغه‌های کودکان و نوجوانان امروزی و به چالشی بزرگ برای خانواده‌ها تبدیل‌شده است. این اسباب‌بازی‌ها که گستره‌ای وسیع از وسایل بازی دوران کودکی تا وسایل مدرن امروزی ویژه کودکان و نوجوانان را تشکیل می‌دهد، بیش از آن‌که تسهیلگر تربیت و رشد فرزندان باشد اغلب به پارازیت‌های مزاحم تبدیل‌شده است.

اسباب‌بازی‌هایی که نه‌تنها رویکرد آموزشی برای کودکان و نوجوانان ندارد بلکه اثرات مخرب آن بیشتر دیده می‌شود. والدین در این کتاب می‌آموزند برای تربیت فرزندانشان قبل از هرگونه اقدامی خوب گوش کنند، به قوانین توافق شده پایبند باشند و زمینه‌های بی‌اعتمادی را به وجود نیاورند. همچنین به فرزندانشان یاد دهند که چگونه انتخاب کنند و در خرید اسباب‌بازی برای فرزندانشان زیاده‌روی نکنند.

۲- لاک‌پشت یا پروانه؟!

این کتاب در پی آن است تا نکاتی را برای تقویت مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی کودکان و نوجوانان مطرح کند. کودک و نوجوان ما به دلیل نوع تربیت خانوادگی و اجتماعی اغلب در لاک یا پیله خود فرو می‌روند. این لاک شاید از نوع لاک سخت مانند لاک‌پشت باشد که تا آخر با او همراه می‌ماند یا پیله‌ای درهم‌تنیده بر دور کرم ابریشم که با دگردیسی تربیتی درنهایت او را چون پروانه‌ای خوش بال‌وپر به پرواز درمی‌آورد.

در این کتابچه همانند دیگر کتاب‌های کوچک ۴۰ نکته‌ای و با توجه به تأکید بر روان‌خوانی آن، به‌اختصار و گزیده گویی روی آورده است. والدین در این کتاب می‌آموزند که جلسات خانوادگی برای ارتباط صمیمی با کودکانشان برگزار کنند و از سرزنش آنان خودداری کنند. آن‌ها همچنین می‌آموزند که به فرزندانشان اجازه ابراز وجود بدهند و برای آن‌ها غاری از تنهایی نسازند.

۳- خاله خرسه نباش!

این کتاب نیز با استفاده از تمثیل خاله خرسه، ۴۰ نکته اساسی را برای شناخت خطاهای تربیتی والدین یادآوری می‌کند. کاراکتر خاله خرسه به نویسنده کمک کرده است تا نکات را جذاب‌تر و خودمانی‌تر بنویسد. نویسنده امیدوار است اگر خواننده احساس کرد که رفتارهایش به رفتارهای خاله خرسه نزدیک است به‌جای آن‌که ناراحت شود، بیشتر مراقب رفتارهای تربیتی خود باشد.

نویسنده همچنین در این کتابچه با اشاره به انواع روش‌های تربیتی که به دو روش ایجابی و سلبی است؛ می‌گوید کار والدین در تربیت سلبی این است که کودکان و نوجوانان چه کارهایی را انجام ندهند، حال‌آنکه در موقعیت‌های بسیاری ناچار هستند به‌جای پاسخ و اقدامات سریع در قبال پرسش‌ها و نیازهای فرزندانشان با تأمل و حوصله بیندیشند و عمل کنند.

برای همین تلاش کتاب این است که والدین را به شناخت خطاهای تربیتی خود در رفتار و گفتار ترغیب کند. والدین در این کتاب می‌آموزند که نیازهای فرزندانشان را با خواسته‌های آن‌ها اشتباه نگیرند، اینکه در ایراد گرفتن و انتقاد کردن از مرز تعادل خارج نشوند، مراقب احساسات و هیجانات خود باشند و خلاصه اینکه در جِلد خاله خرسه فرو نروند.

۴- متشکرم؛ ببخشید؛ لطفاً!

گاهی افراد با آداب معاشرت آشنا نیستند یا کسی به آنان مفهوم و اصول آداب معاشرت را آموزش نداده است. نکات و جزئیات بسیاری در آداب معاشرت وجود دارد، حتی برای مخاطب‌های گوناگون، می‌توان نکات متفاوتی از آداب معاشرت را مطرح کرد. این کتاب یادآوری ۴۰ نکته ساده اما مهم آداب معاشرت برای نوجوانان و جوانان است. اگرچه محتوای آن برای گروه‌های سنی دیگر اعم از کودکان و بزرگ‌سالان هم به شکل‌های دیگری می‌تواند قابل‌استفاده باشد.

نویسنده این کتاب یکی از تبعات حضور در فضای مجازی و غیرحضوری را فراموش‌شدن آداب معاشرت می‌داند و معتقد است که این کتاب یادآوری ۴۰ نکته ساده اما مهم برای نوجوانان و جوانان است که با مطالعه همین نکته‌ها مخاطب با نحوه استفاده از فضای مجازی و نحوه برخورد صحیح با والدین، دوستان و اطرافیانشان آشنا می‌شود. کودکان و نوجوانان در این کتاب می‌آموزند که اسباب نگرانی پدر و مادر خود را با دیر آمدن فراهم نکنند، هیچ‌وقت به پدر و مادر خود با رفتار یا حتی گفتار پرخاش نکنند و همیشه به آن‌ها احترام بگذارند.

درمجموع این گروه از کتاب‌ها ضمن کاربردی بودن، به دلیل اندازه و رنگ‌آمیزی آن می‌تواند برای مخاطبان جذاب باشد. البته امیدواریم در چاپ‌های بعدی از کاراکترها و گرافیک‌های جدیدتری بهره بگیرند.

درس‌هایی که در زندگی باید آموخت