چند سالی است که رمان‌های راحت‌خوان تصویری کودک توجه ناشران کتاب‌های کودک و نوجوان را جلب کرده است. با وارد شدن ترجمه‌هایی از مجموعه‌هایی چون تام‌ گیتس، خانه‌ی درختی و ماکاموشی و… راه جدیدی برای علاقه‌مند کردن کودکان به کتاب‌های قطور پیدا شده است و حالا بسیاری از کودکان زیر ۱۲ سال رمان‌های دنباله‌داری را که تصویرشان به متن غالب است، پی می‌گیرند.

این کتاب‌ها برای کودکانی که تازه می‌خواهند خواندن کتاب‌های قطور را شروع کنند کتاب‌های مناسبی است. معمولا این کتاب‌ها در ژانر طنز هستند و روایت‌های بهم پیوسته با شخصیت‌های یکسان دارد. کم کم این سبک نوشتاری به نویسنده‌های ایرانی هم سرایت کرده و در این چند سال اخیر مجموعه کتاب‌های متنوعی در این ژانر از نویسنده‌های ایرانی می‌بینیم. یکی از این مجموعه‌ها نیما نابغه نوشته‌ی آتوسا صالحی و تصویرگری نسیم بهاری است.

این مجموعه‌ی سه جلدی با عنوان‌های «ورزشکارهای‌ آشغال جمع‌کن» (بشنو و باور نکن!)، «موزه‌گردهای ایران باستان» (یک داستان پُرهیجان) و «آشپزهای جشنواره عزا» (ببخشید! غذا) از زبان نیما پسربچه‌ی دبستانی است که ماجراهای مدرسه‌اش را در دفتر خاطراتش می‌نویسد. این ماجراها که همراه با تصویرهای بانمک است هرکدام روایت یکی از روزهای پرهیجان مدرسه نیما است. نیما در مدرسه‌ی محیط‌زیستی‌ای درس می‌خواند که معلم فعالی دارد و فعالیت‌های متنوعی را برای بچه‌ها طرح‌ریزی می‌کند.

در کتاب اول ورزشکارهای آشغال جمع‌کن، نیما همراه با همکلاسی‌هایش، خانم بالا معلم کلاسشان و آقای خلج معلم ورزششان به کوهنوردی می‌روند که علاوه بر ورزش، آشغال‌های تر و خشک رها شده در طبیعت را هم جمع کنند. اما آنطور که فکر می‌کردند این کوهنوردی یک اردوی حوصله‌سربر باشد، نبود! اتفاقات عجیب و بانمکی در راه می‌افتاد. آن‌ها با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند که حتی خانم بالا که نیما معتقد است مثل خودش نابغه است در حل کردن آن دچار استیصال می‌شود.

کتاب اول تقربیا همه شخصیت‌های مجموعه‌ی نیما نابغه به جز ماساکی در پیشبرد داستان نقش دارند. در حقیقت همه برای جلدهای بعدی شخصیتشان مشخص و به خوبی معرفی شده‌اند. کتاب شروع خوبی دارد و بچه‌ها را برای خواندن دیگر کتاب‌های مجموعه ترغیب می‌کند. کار جالبی که در ورزشکارهای آشغال جمع‌کن است، پیشنهاد آخر کتاب است؛ اینکه مخاطبان هم مانند نیما و دوستانش فعالیت‌های محیط‌زیستی‌شان را در قابی بنویسند. کتاب‌های بعدی از این پیشنهادها محروم هستند!

کتاب دوم موزه‌گردهای ایران باستان، کتابی درباره‌ی فرهنگ‌هاست. مخصوصا با ورود شخصیت ماساکی که یک پسر بچه‌ی ژاپنی است، حال و هوای داستان تغییر می‌کند. نیما همراه با همکلاسی‌ها و خانم بالا و آقای خلج تصمیم دارند به موزه ایران باستان بروند و از آنجا بازدید کنند؛ اما قبل از رفتن مدیر مدرسه آقای ایلیکا شخصیت جدیدی را وارد داستان می‌کند.

او ماساکی است که از ژاپن آمده و فعلا همکلاسی نیما و دوستانش شده است. بودن ماساکی و تقابلات فرهنگی‌اش داستان را بانمک کرده است. در جلد موزه‌گردی‌های ایران باستان نیما همراه با دوست نزدیکش شتابی و حضور افتخاری ماساکی در موزه گم می‌شوند و لحظه‌های ترسناکی را تجربه می‌کنند.

در خلال داستان‌هایی که نیما در دفترش می‌نویسد متوجه می‌شویم که نیما اطلاعات عمومی بسیار خوبی دارد و به دانستن و یادگرفتن علاقه‌ی زیادی دارد. هم در کتاب اول و هم در کتاب دوم نیما اطلاعات جالبی درباره محیط‌زیست و تاریخ ایران می‌دهد. انگار سعی شده است یکسری آموزش‌ها از زبان نیما به مخاطبان کتاب داده شود.

کتاب سوم آشپزهای جشنواره عزا است. این کتاب موضوع جذابی دارد. پسربچه‌های دبستانی باید در مسابقه آشپزی شرکت کنند. این مسابقه اول بین بچه‌های مدرسه و بعد بین مدارس برگزار می‌شود. در مسابقه‌ی اول نیما و هم‌گروهی‌هایش برنده می‌شوند و ماجرای جشنواره‌ی غذا تازه شروع می‌شود. ماجراهای عجیبی در جشنواره غذا رخ می‌دهد که مثل کتاب قبلی حضور ماساکی و شتابی پررنگ است.

به نظر می‌رسد در نیما نابغه سعی شده است موضوعات شهری و محیط‌زیستی جز اصلی داستان‌ها باشد. چرا که در هر سه جلد اشاره‌های محیط زیستی و ترسیم فعالیت‌های شهری دیده می‌شود. مجموعه‌ی نیما نابغه مجموعه‌ی مناسبی برای بچه‌های گروه سنی ب و ج است. راحت‌خوان است و نسبتا زبان طنز خوبی دارد.

برای بچه‌ها کتاب هیجان‌انگیزی است و به طور کلی می‌توان گفت نمونه‌ی خوبی از رمان‌های کودک است که لبخند هم به لب کودکان می‌آورد. این نوع کتاب‌ها چون شخصیت اصلی‌اش سعی بر نوشتن داستان دارد، نوشتن را در دید بچه‌ها آسان و دل‌نشین می‌کند. مخصوصا اینکه تصویرسازی‌ها به کمک متن آمده است و کودکان بهتر می‌توانند با کتاب ارتباط بگیرند.

تصویرسازی‌های کتاب در عین سادگی به طنز متن اضافه کرده است و فضای ذهنی نیما و شخصیتش را به خوبی به نمایش گذاشته است. کتاب سرگرم کننده است و هدیه‌ی مناسبی است برای کودکانی که می‌خواهند رمان خواندن را تجربه کنند. این کتاب به گفته‌ی آتوسا صالحی، نویسنده‌ی مجموعه، جلد چهارمی هم دارد که هنوز به بازار نیامده است.

سه‌گانه‌ی نابغه دبستانی

#طنزطنز هنری است که عدم تناسبات در عرصه‌های مختلف اجتماعی را که در ظاهر متناسب به نظر می‌رسند، نشان می‌دهد و این خود مایه خنده می‌شود. هنر طنزپردازی، کشف و بیان هنرمندانه و زیبایی‌شناختی عدم تناسب در این «متناسبات» است.