اعتماد به انتخاب دیگران
پیدا کردن کتاب مناسب و باکیفیت برای کودکان و نوجوانان یکی از دغدغههای همیشگی کسانی است که با این گروه سر و کار دارند. اما به انتخاب و معرفی چه کسانی میتوان اعتماد کرد؟ اعتماد به کتابفروشها، بررسی فهرست کتابهای پرفروش، مراجعه به فهرستهای کارشناسی شدهی کتاب کودک و نوجوان؟ یکی از این راهها رفتن به سراغ کسانی است که در حوزهی کتاب کودک و نوجوان کار میکنند. منتقدان، نویسندگان، تصویرگران، مترجمان و … برای همین تصمیم گرفتیم گهگاهی به سراغ این افراد برویم و از آنها بخواهیم کتابهای خوبی که در حوزهی ادبیات کودک و نوجوان خواندهاند، معرفی کنند.
پیدا کردن کتاب مناسب و باکیفیت برای کودکان و نوجوانان یکی از دغدغههای همیشگی کسانی است که با این گروه سر و کار دارند. اما به انتخاب و معرفی چه کسانی میتوان اعتماد کرد؟ اعتماد به کتابفروشها، بررسی فهرست کتابهای پرفروش، مراجعه به فهرستهای کارشناسی شدهی کتاب کودک و نوجوان؟ یکی از این راهها رفتن به سراغ کسانی است که در حوزهی کتاب کودک و نوجوان کار میکنند. منتقدان، نویسندگان، تصویرگران، مترجمان و … برای همین تصمیم گرفتیم گهگاهی به سراغ این افراد برویم و از آنها بخواهیم کتابهای خوبی که در حوزهی ادبیات کودک و نوجوان خواندهاند، معرفی کنند.
پیشنهادات محمود برآبادی (نویسنده، عضو هیئت مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، عضو هیئت داوران فهرست لاکپشت پرنده)

کودک باتلاق (نویسنده: شبون داد/ مترجم: بیتا ابراهیمی/ ناشر: پیدایش/ چاپ دوم: ۱۳۹۶/ ۴۸۰ صفحه/ ۳۱۰۰۰ تومان)
فرگوس نوجوان ایرلندی در باتلاق به دنبال زغالسنگ رفته که جسد دختری را پیدا میکند. به نظر میرسد کودک باتلاق چند هزار یا چند صد هزار سال پیش به قتل رسیده است.
در این رمان نوجوان، سه روایت به صورت موازی پیش میرود: کودک باتلاق که هر شب به خواب فرگوس میآید، مسئلهی ادامه تحصیل و رابطهی فرگوس با دختر نوجوانی که همراه با مادر باستانشناسش برای بررسی کودک باتلاق به روستا آمده و در خانهی پدری فرگوس ساکن شدهاند، و برادر زندانی فرگوس که به دلیل عضویت در ارتش آزادیبخش ایرلند زندانی شده و اعتصاب غذا کرده است. کودک باتلاق رمانی جذاب و خواندنی است.
ستاره (نویسنده: محدثه گودرزنیا/ ناشر: پیدایش/ چاپ چهارم: ۱۳۹۷/ ۱۶۲ صفحه/ ۲۵۰۰۰ تومان)
ستاره داستان دختر نوجوانی است که در تهران و در خانوادهای از طبقهی متوسط زندگی میکند. او که از ازدواج مجدد پدرش با زنی افغانی ناراحت است تصمیم میگیرد دختر ۶ سالهی نامادریاش را در خیابان رها کند تا به این وسیله انتقام خود را از آنها بگیرد. ستاره زبانی ساده و روان دارد که با ساختار قصه همراه است و رمانی خوشخوان و جذاب است.
غریبه و دریا (نویسنده : جمال الدین اکرمی/ ناشر : کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان/ چاپ اول: ۱۳۹۴/ ۱۷۳ صفحه/ ۵۵۰۰ تومان)
غریبه و دریا رمان نوجوانی است که اتفاقات آن پیرامون دریا روی میدهد. دریا منبع الهام بسیاری از نویسندگان ما بوده است.
نویسنده با بهرهگیری از سنتها، آیینها و فرهنگ مردم جنوب ایران در ناحیهی بلوچستان داستانی خواندنی خلق کرده است. نورمحمد نوجوانی است که پدرش سالها پیش وقتی او کودکی بوده برای کار به آن سوی آبها رفته و دیگر بازنگشته است. او با مادر و خواهر کوچکش سالها چشم به راه پدر بودهاند و حالا پس از گذشت زمان زیادی، سروکلهی یک غریبه پیدا شده که رفتار مشکوکی دارد.
دلقک (نویسنده: هدا حدادی/ ناشر: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان/ چاپ اول: ۱۳۹۱/ ۲۷۶ صفحه/ ۵۸۰۰ تومان)
اگر خواستار یک رمان نوجوان با شخصیتهای دختر هستید، دلقک نمونهی خوبی است. دلقک رمانی شیرین و خواندنی است. نثر راوی داستان خوب از کار درآمده و احساسات یک دختر جوان را زیبا توصیف کرده است. روایت کاملا زنانه است، ویژگیای که در کمتر رمان نوجوان تألیفی دیده میشود و در مجموع دنیای نوجوانان امروز جامعه ما خوب ترسیم شده است.
مجموعهی تام گیتس (نویسنده: لیز پیشون/ مترجم: آتوسا صالحی/ ناشر: افق)
بچهها از کتابهایی که همراه با تصویر است، مخصوصا اگر تصویرهایش بامزه و شیرین باشد، خوششان میآید، این گونه کتابها را باسرعت میخوانند و خیلی زود یک کتاب قطور به پایان میرسد و خواننده از اینکه توانسته است چنین کتاب پرحجمی را بخواند به خودش آفرین میگوید و جایزهای که به خودش میدهد این است که یک کتاب دیگر را بهدست بگیرد.
مجموعهی تام گیتس پر از مطالب شیرین و خواندنی و نقاشیهای باحال و بامزه است که خود نویسنده آنها را کشیده است.
پیشنهادات شهلا انتظاریان (مترجم)

آبشار یخ (نویسنده: متیو جی. کربی/ مترجم: محبوبه نجف خانی/ ناشر: افق/ چاپ دوم: ۱۳۹۶/ ۳۸۴ صفحه/ ۲۲۰۰۰ تومان)
سولویگ دختر دوم پادشاه است. او از زیبایی خواهرش بهره مند نیست و همیشه مورد بی مهری پدر بوده است. جنگ که شروع میشود، پادشاه، او و خواهر و برادرش را با عدهای محافظ به قلعهای در منطقهای سرد میفرستد تا در امان باشند. جنگ به درازا میکشد و از برگشتن پادشاه خبری نیست. زمستان فرا میرسد. آذوقه کم است. پادشاه به دلیل احساس خطر برای فرزندانش، وایکینگ های جنگجو-برسرکرها- را نزد آنها میفرستد.
همراه این جنگجویان قصهگوی دربار نیز هست. او استعداد قصهگویی را در سولویگ کشف میکند و او را در این زمینه آموزش میدهد. کم کم سولویگ که دختری بدون اعتماد به نفس بوده است، به دختری شجاع و قوی تبدیل میشود. در این میان اتفاق های غافلگیرکنندهای میافتد، خیانت میشود، رابطهای عاطفی شکل میگیرد، همه به هم مشکوک میشوند و داستان با پایانی غافلگیرکننده به آخر میرسد.
طلسم دویست سالهی پرندهی شب (نویسنده: آلیس هافمن/ مترجم فرمهر منجزی/ ناشر: ایرانبان/ چاپ اول: ۱۳۹۸/ ۱۹۴ صفحه/ ۲۸۰۰۰ تومان)
توویگ دوازده ساله مدرسه نمیرود. او با مادرش زندگی میکند. آنها به دلیل داشتن رازی از ارتباط با مردم دوری میکنند. اما مردم شهر کوچک سیدول-شهری رازآلود با مردمانی که در پی سحر و جادو هستند- آنها را افاده ای میدانند. زندگی جدید و متفاوت آنها در خانه باغ متروکهی پدربزرگ و مادربزرگ شکل میگیرد.
زندگی برای توویگ یکنواخت و آرام پیش میرود تا دختری همسن او در همسایگی آنها ساکن میشود. این دختر غریبه تغییراتی در زندگی توویگ به وجود میآورد که تشویق میشود پرده از راز خانواده بردارد. او در جستوجوهایش به طلسمی میرسد که نوعی شکست عاطفی دلیل آن است. پس برای شکستن این طلسم بدشگون که از دویست سال پیش خانواده درگیرش است، تلاش میکند.
پنج پا فاصله (نویسنده: ریچل لیپینکات/ مترجمان: فائزه دائمی و جواد کریمی/ ناشر: علمی و فرهنگی (پرنده آبی)/ چاپ اول: ۱۳۹۸/ ۳۳۰ صفحه/ ۳۵۰۰۰ تومان)
استلا دچار بیماری فیبروسیستیک است. او از کودکی مرتب به بیمارستان رفته و با فضای آن و نوع درمانش آشناست. دوستان و خانوادهای دارد که به خاطر آنها به سلامت خود اهمیت میدهد. ویل پسری با همین بیماری اما حادتر است.
با مادر ثروتمندش زندگی میکند و برای درمان در بیمارستانها و کشورهای مختلفی بوده است. او از درمان خسته شده است و می خواهد از اندک عمر باقیماندهاش لذت ببرد. این دو نوجوان در بیمارستان با هم آشنا میشوند، رابطهای عاطفی بین آنها شکل میگیرد، اما شرایط سخت بیماری و لزوم حفظ فاصلهی لااقل شش قدم بین آنها مانع از بروز احساسات و برطرف کردن نیازهاست. حاصل این دوستی شکفتن امید و تحمل بیماری است.
احتیاط کنید پرندهها پای سفره صبحانهاند (شاعر: حسین تولایی/ تصویرگر: نوشینخائفیاشکذری/ ناشر: علمی و فرهنگی (پرنده آبی)/ چاپ اول: ۱۳۹۶/ ۵۲ صفحه/ ۷۰۰۰ تومان)
این مجموعه شامل ۲۴ قطعه شعر کوتاه در قالب سپید برای نوجوانان و با مضامینی همچون طبیعت، فصلها و عشق است. شاعر نگاهی نو به طبیعت دارد. اندیشههای انسانی و اجتماعی را به کار میگیرد و اشعارش با استفاده از آرایههای ادبی و تصویرهای ذهنی هماهنگ با موضوع و مخاطب است. زبان و واژهها از جنس شعر، لطیف و خیالانگیز است. تکرار واجها، مصوتها و صامتها ریتم اشعار را گوشنواز میکند. توصیفها و فضاسازیها مطابق با ایام نوجوانی و برای مخاطب لذت بخش است. کتاب تصاویری دو رنگ، حسبرانگیز و هماهنگ با متن دارد.
دل تو برد شرط را (شاعر: فاطمه سالاروند/ ناشر: پیدایش/ چاپ اول: ۱۳۹۷/ ۴۸ صفحه/ ۷۰۰۰ تومان)
این کتاب ۴۳ قطعه شعر در قالب نیمایی و سپید با موضوع دغدغه های ذهنی سن نوجوانان و جوانان را در بردارد. مضامین، متنوع و برآمده از دل نوجوان است، درگیری های ذهنی لحظهای او و انتظار و دودلی در تصمیمگیری و تحقق رویا را تصویر میکند. زبان نرم و لطیف و کاربرد واژگان هماهنگ با جنس احساس و عاطفهاند. شاعر با استفاده از تصویرهای ذهنی و آرایه های ادبی ساده و لطیف اضطراب و تردیدهای مخاطب عاشق را روشن و گویا می سراید و ذهن مخاطب را درگیر می سازد. صداقت و صفای نوجوان با اشعاری روان و گوشنواز و شفاف ترسیم میشود.