بررسی روند پیشرفت بشر نشان می‌دهد در بعضی از ادوار تاریخی، تغییرات رادیکال و عمیقی در نظام‌های اقتصادی و ساختارهای اجتماعی زندگی حادث شده است. حدود ۱۰هزار سال پیش اولین تغییر عمده در روش زندگی نوع بشر با انتقال از دوره علف‌خواری به دوره کشاورزی از طریق اهلی کردن حیوانات میسر شد و انقلاب کشاورزی باعث آمیخته شدن قدرت حیوانات با انسان برای اهداف تولید، حمل و نقل و ارتباطات گشته و به تدریج رشد غذا، زیستگاه‌های شهری را به وجود آورد که در نهایت با جایگزین شدن نیروی مکانیکی به جای قدرت بازو، انقلاب‌ صنعتی شکل گرفت.

از قرن هجدهم تا الان سه انقلاب صنعتی به وقوع پیوست و جهان هم اکنون در آستانه شکل‌گیری انقلاب چهارم صنعتی است. اثرات و نتایج این انقلاب خواه ناخواه بر کیفیت زندگی ما اثر می‌گذارد و تغییرات عمیق و گسترده‌ای که به وجود می‌آورد همه جنبه‌های زندگی فردی، اجتماعی و زیست محیطی ما را دگرگون می‌کند. علاوه بر آن، این انقلاب‌ باعث شکل‌گیری نوع جدیدی از مدل‌های کسب و کار خواهد شد. در سطح کلان نیز اقتصاد، حاکمیت، مناسبات اجتماعی و زندگی ما را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

تلاقی داده‌ها با حجم عظیم ذخیره‌سازی رایانشی و توان شناختی، کل صنعت و جامعه را در تمام سطوح دگرگون کرده و فرصت‌هایی بدیع در بخش‌های سلامت، آموزش، کشاورزی، تولید و خدمات پدید می‌آورد. در این شرایط سوال این است که ما در برابر این تغییرات سریع و روز‌افزون چه نقشی می‌توانیم داشته باشیم و برای همراه شدن با این تغییرات چه باید بکنیم؟

کتاب شکل‌دهی آینده انقلاب صنعتی چهارم؛ راهنمایی برای خلق جهانی بهتر به قلم کلاوس شوآب که بنیانگذار و رئیس اجرایی مجمع جهانی اقتصاد است، تلاشی‌ست برای تاکید بر این نکته که انقلاب صنعتی چهارم به مراتب قدرتمندتر، موثرتر و از نظر تاریخی مهم‌تر از انقلاب‌های صنعتی دیگر است.

نویسنده این اثر توضیح می‌دهد که محرک‌های تکنولوژیکی انقلاب صنعتی، سه بخش عمده‌ فیزیکی، دیجیتالی و بیولوژیکی دارد که هر سه بخش با هم مرتبط بوده و در جریان اکتشافات مختلف مدام با هم در تعامل‌اند. کلاوس شوآب نگران است که بی‌اعتنایی به اهمیت انقلاب صنعتی چهارم باعث ایجاد محدودیت در پتانسیل‌های آن شود؛ چراکه به زعم وی هم در حوزه ملی و هم جهانی، پیش‌نیازهای ضروری جهت امتزاج نوآوری‌ها و رفع محدودیت‌ها کافی نیست و تعاملی که باید در روند یک انقلاب صنعتی در سطوح نامبرده شکل بگیرد، ایجاد نشود.

همچنین از نظر او جهان فاقد ذهنیت عمومی مثبت و منسجم در مورد فرصت‌ها و چالش‌های انقلاب صنعتی چهارم است. بنابراین این کتاب به نحوی سعی می‌کند ذهن مخاطبین را به سمت و سویی ببرد که اهمیت دگرگونی و تغییر سیستمی عمیق ناشی از انقلاب صنعتی چهارم بیش از پیش به چشم بیاید.

بنا بر تحلیل شوآب فناوری‌های نوین باعث شده است که در انقلاب صنعتی چهارم سرعت نوآوری از نظر توسعه و دانش خیلی بیشتر از زمان‌های دیگر باشد. علاوه بر سرعت، عوامل دیگری مثل مقیاس، رشد هارمونیزاسیون و یکپارچگی کشفیات مختلف قابل توجه است؛ به طوری که امروزه فناوری‌های ساخت دیجیتالی با امر بیولوژیک مرتبط است. هوش مصنوعی پیشرفت‌های چشمگیری پیدا کرده و اینک می‌توان با استفاده از توانمندی‌های کامپیوتری و دسترسی به انبوه داده‌ها، نرم‌افزارهایی برای ساخت دارو تهیه کرد.

از سوی دیگر، نوع جدید یادگیری ماشین و کشف خودکار ما را قادر می‌سازد تمهیداتی را فراهم کنیم که ربات‌های هوشمند و کامپیوترها برنامه لازم را خود رأساً تهیه و بهترین راه‌حل از اصول اولیه را پیدا کنند. در چنین شرایطی دستگاه‌های پیرامونی ما به عنوان بخشی از اکوسیستم شخصی ما درمی‌آیند که به ما گوش می‌دهند، نیازهای ما را تخمین می‌زنند و در صورت لزوم به ما کمک می‌کنند.

نویسنده کتاب شکل‌دهی آینده انقلاب صنعتی چهارم… گوشزد می‌کند ما نباید فکر کنیم که در رویارویی با تغییرات و در جریان تأثیرپذیری از آنها قدرتی نداریم؛ برای همین نباید منفعل باشیم. مسئولیت ما این است که یک سری ارزش‌های مشترک را برای پیشبرد گزینه‌های اصولی و اعمال تغییرات به وجود آوریم تا انقلاب صنعتی چهارم فرصتی باشد برای همگان.

بنیانگذار مجمع جهانی اقتصاد در ابتدای کتابش توضیح مختصری درباره انقلاب‌های صنعتی پیشین می‌آورد و سپس به این موضوع می‌پردازد که ویژگی‌های انقلاب صنعتی چهارم چیست و چه فناوری‌های جدیدی را به زندگی ما خواهد آورد. در فصل اول این کتاب در مورد محرک‌های انقلاب صنعتی چهارم و بخش‌های عمده‌ سه گانه آن و تاثیر و تاثر فراوان آنها برای یکدیگر صحبت می‌شود. علاوه بر شمردن فرصت‌های انقلاب صنعتی چهارم در فصل‌های بعد به چالش‌هایی که این انقلاب می‌تواند در زندگی فردی و اجتماعی ما ایجاد کند اشاره می‌شود.

به این که مثلاً پیشرفت نوآوری چگونه باعث ایجاد دغدغه‌هایی در باب برابری شده است و چطور در چند سال گذشته اکثر کشورهای بسیار پیشرفته نظیر چین کاهش قابل ملاحظه‌ای را در درصد سهم کارگر در تولید ناخالص ملی داشته‌اند. آنگونه که شوآب تاکید می‌کند درک اهمیت انقلاب صنعتی چهارم و رهبری آن در جهت منافع همگان، نه فقط آنهایی که بخت کافی دارند تا پولدار یا متخصص باشند، مستلزم اتخاذ رویکردی جدید و درکی گسترده از فناوری‌های مختلفی است که بر افراد، جوامع، سازمان‌ها و دولت‌ها اثر خواهد گذاشت.

نویسنده در فصل بعدی کتاب به این مسائل و همچنین به سوال اخلاقی و روانی ارتباط انسان با ماشین می‌پردازد و ایجاد مدل‌های دراماتیک کسب و کار را مطرح می‌کند. در نهایت کتاب به مخاطبان می‌گوید که چطور عصر فناوری جدید را به شکلی مسئولانه‌تر و پاسخگویانه‌تر هدایت کنند و در برابر چالش‌ها و فرصت‌های انقلاب صنعتی چه طور عمل کنند تا بتوانند هرچه بیشتر و بهتر از اثرات و فواید آن بهره‌مند شوند.

همچنین این کتاب در بخش‌های مختلف به مجموعه‌ فناوری‌‌های گوناگون انقلاب صنعتی چهارم می‌پردازد، تاثیرات بالقوه‌ آنها را شرح می‌دهد و تشریح می‌کند که چرا به کارگیری آن‌ها امروزه برای رهبران جهان اهمیت و ضرورت دارد.

کتاب حاضر طوری طراحی و تدوین شده است که به مخاطبانش امکان دهد وارد گفت‌وگویی استراتژیک حول فناوری‌های نوظهور درون و بین جوامع، سازمان‌ها و نهادهایی شوند که عضوی از آن هستند و کمکشان کند تا فعالانه جهان را همسو با ارزش‌های مشترک انسانی شکل دهند.