روششناسی نظری پاندا برای مدیران عملگرا
پاندا یک شیوه مشارکتی تعاملی نرم و خلاقانه در ارزیابی تصمیمگیری و اقدام است و نقش جدی در برانداختن سلطه و سیطره مدرنیسم و پوزیتیویسم در مدیریت داشته است. کتاب تصمیمگیری نرم؛ روششناسی پاندا که همراه با تبیین انتقادی مترجمان فارسیاش ارائه شده است، روششناسی پاندا را از مبانی فلسفی تا عرصه اجرا مورد بررسی قرار داده است.
تصمیمگیری نرم: روششناسی پاندا
نویسنده: آن تکت، لروی وایت
مترجم: عادل آذر، مهدی عزیزی
ناشر: سازمان مدیریت صنعتی
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۳۹۹
تعداد صفحات: ۳۰۴
شابک: ۹۷۸۶۰۰۲۷۵۱۶۹۰
پاندا یک شیوه مشارکتی تعاملی نرم و خلاقانه در ارزیابی تصمیمگیری و اقدام است و نقش جدی در برانداختن سلطه و سیطره مدرنیسم و پوزیتیویسم در مدیریت داشته است. کتاب تصمیمگیری نرم؛ روششناسی پاندا که همراه با تبیین انتقادی مترجمان فارسیاش ارائه شده است، روششناسی پاندا را از مبانی فلسفی تا عرصه اجرا مورد بررسی قرار داده است.
تصمیمگیری نرم: روششناسی پاندا
نویسنده: آن تکت، لروی وایت
مترجم: عادل آذر، مهدی عزیزی
ناشر: سازمان مدیریت صنعتی
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۳۹۹
تعداد صفحات: ۳۰۴
شابک: ۹۷۸۶۰۰۲۷۵۱۶۹۰
بیش از ربع قرن از معرفی روش پاندا در مدیریت (ارزیابی مشارکتی نیازها و توسعه اقدامات) توسط آن تکت و لروی وایت گذشته است. از آن دوران به این سو، تصمیمگیری مشارکتی هر روز مهم و مهمتر شده است. به تبع آن نیز، نیاز به چارچوبی عمیق و استوار برای آن حیاتیتر گردیده تا تکنیکهای این عرصه را سامان دهد. اساساً تصمیمگیری بنا به نظر دانشوران بزرگ علم مدیریت برابر با تمامی دانش مدیریت است.
به عبارتی تصمیمگیری اصلیترین عامل و موضوع این علم است و بر این اساس روشهای تصمیمگیری در عمل مهمترین روشهای پژوهش و تحقیق در علم کاربردی مدیریت هستند. از این رو باید پاندا را علاوه بر یک روش مهم تصمیمگیری مشارکتی به عنوان چارچوب ویژهای در روش تحقیق در علوم انسانی و به طور خاص رشته مدیریت دانست. چارچوبی که تفاوت چشمگیری با اغلب بدیلهای مطرح خود در این عرصه دارد. بر این مبنا تکت و وایت کتاب تصمیمگیری نرم؛ روششناسی پاندا را به منظور معرفی پاندا و کاربرد آن با تمام ابعادش نوشتهاند.
این کتاب را میتوان اثری در علوم تصمیم و روششناسی پژوهش دانست. چرا که نویسندگان آن نوآوریهای بنیادینی در این حوزهها ایجاد کردهاند. پاندا یک شیوه مشارکتی تعاملی نرم و خلاقانه در ارزیابی تصمیمگیری و اقدام است. به همین دلیل، نقش جدی در برانداختن سلطه و سیطره مدرنیسم و پوزیتیویسم در مدیریت داشته است. این کتاب که همراه با تبیین انتقادی مترجمان فارسیاش ارائه شده است، روششناسی پاندا را از مبانی فلسفی تا عرصه اجرا مورد بررسی قرار داده است.
البته تصویری که از روش پاندا در این اثر ارائه شده به هیچ عنوان مشابهتی با ارائه یک روش تکنیکال ندارد؛ روشی که با آموختن گامهای آن و اجراسازی دقیق این گامها میتوان آن را اجرا کرد. روششناسی پاندا در این اثر، عمیقاً با مباحث فلسفی و نظری مرتبط است و ارائه هر بخشی از این متدولوژی نیازمند استدلال و تبیینهای مبنایی است.
زیرا بنا به باور نویسندگان این کتاب فلسفه و معرفتشناسی همواره جایگاه ویژهای در روش تحقیق داشته و دارد؛ به همین دلیل آنها در این اثر تبیین نسبتاً جامع و کاملی را از مبانی فلسفی روش اتخاذی خودشان ارائه دادهاند.
تکت و وایت مینویسند: پاندا تعدادی از اصول نظری است که ما آنها را «تکثرگرایی عملگرا» مینامیم. پاندا بر یک مبنای نظری استوار است که ما آن را پساساختارگرا یا پست مدرنیست میدانیم. بر همین اساس پاندا هیچ ادعایی مبنی بر این موضوع ندارد که از حیث نظری به صورت منحصر به فرد توجیهپذیر است یا در عرصه عمل حتماً موفق است. پاندا تنها نوع خاصی از متدولوژی چندجانبه را ارائه میدهد.
البته کتاب تصمیمگیری نرم فقط شامل موضوعات محض و نظری نیست. نویسندگان در این کتاب به بررسی برخی از تحقیقات که رویکرد این اثر را حمایت میکند هم پرداختهاند؛ همچنین این اثر شامل مجموعهای از موردکاویهاست که در آنها نکات مهم در رابطه با پاندا و روش اجرای چارچوب پاندا شرح داده شده است. با این همه هدف تکت و وایت این بوده است که رویکرد این کتاب توصیفی باشد، نه تجویزی.
اما نکتهای که باید بر آن تاکید کرد آن است که از نظر نویسندگانش، کتاب تصمیمگیری نرم یک اثر تمام نشده است و اگر قرار باشد با نگاهی مثبتتر همین موضوع را بیان کرد باید گفت آنها معتقدند کتابشان یک اثر در حال تکمیل و پیشرفت است. طبق نظر تکت و وایت این کتاب دعوتی است به استفاده از منابع متنوع هنگام برنامهریزی و اجرا در شرایط چندجانبه.
آنها برای تاکید بیشتر بر همین موضوع مینویسند: این کتابی است که هیچ تضمینی به شما نمیدهد… ما مایلیم تاکید کنیم که احتمال ارائه هرگونه تضمین باید زیر سوال برود. ما ادعا نمیکنیم که استفاده از روش A در شرایط B رسیدن به نتایج C را تضمین میکند. از منظری که ما پذیرفتهایم چنین دانشی غیر قابل دسترس است (نسخهای از اصول عدم قطعیت هایزنبرگ در شرایط اجتماعی).
بنابراین اگر چه سوالات مهمی مثل اینکه «چه متدولوژیای بهبود تصمیمگیری در یک شرایط خاص را تضمین میکند؟» برای ما غیرقابل پاسخگویی است، اما اینطور نیست که ما اساساً سوالاتی را که میتوانیم در رابطه با روشهای اتخاذی خود مطرح کنیم، نادیده بگیریم.
در عوض ما بر سوالاتی مثل این سوالات تمرکز می کنیم: «چه روشی این گروه از افراد را درگیر و متعهد به این مسئله میکند؟ نتایج در چه صورتی مشارکتکنندگان مختلف را در مسئله راضی میکند؟ آیا گروه خاصی بودهاند که نتوانسته باشند در مسئله مشارکت داشته باشند؟ ارتباطات قدرت موجود در کجا به چالش کشیده یا تقویت می شوند؟
همانطور که پیداست، نویسندگان کتاب تصمیمگیری نرم بیشتر به سوالاتی توجه دارند که ذاتاً موضعی و احتمالی هستند. همچنین پاسخ های آنها هم لزوماً در یک جهت نیستند.
آنها معتقدند که برای رسیدن به جوابهای دقیق باید انتخابهایی صورت گیرد و به طور خاص مواضعی اخلاقی و سیاسی اتخاذ شود. آنها به تفاوت و تنوع در میان و در درون گروههایی که با آنها همکاری میشود توجه دارند. پس این تفاوتها را با روشهای مناسب مورد توجه و بررسی قرار میدهند. و تلاش میکنند به هر یک از این گروهها و خردهگروهها فرصت مشارکت مساوی داده شود.
بنابراین طبق اعتقاد تکت و وایت اگر هم پاسخی جزئی و عینی به این سوالات داده شود، هیچکس نباید این پاسخها را به عنوان همه آن چیزی به حساب آورد که برای همیشه نیاز دارد و میتواند در هر شرایطی به کار ببندند. تکت و وایت چارچوب پاندا را با یک طیف چند بعدی از شرایط چندجانبه مرتبط میدانند که مهمترینشان عبارتند از: تصمیمگیری فردی یک شخص، برنامهریزی و اقدام گروهی یک بخش داوطلبانه، تصمیمگیری در یک سازمان واحد، تصمیمگیری مرتبط با چندین سازمان و فرد مختلف.
کتاب تصمیمگیری نرم؛ روششناسی پاندا دارای سه بخش اصلی و یازده فصل فرعی در ذیل آن سه بخش است. عناوین بخشهای اصلی کتاب به ترتیب عبارتند از: کار چندجانبه، معرفی پاندا و پاندا در عمل.
عناوین فصول یازدهگانه آن هم بدین ترتیب است: مقدمهای بر شرایط چندجانبه، مدلهای کار چندجانبه، روشهای استفادهشده در شرایط چندجانبه، تکثرگرایی عملگرا، تکثرگرایی در ذات ارباب رجوع، تکثرگرایی هنگام استفاده از روشها و تکنیکهای خاص، شیوههای بازنمایی، تکثرگرایی در فرایند تسهیل، استفاده از فرایند پاندا برای برنامهریزی، موردکاویهایی در رابطه با استفاده از پاندا و نتیجهگیری.