غمی که شادی می‌شود

“یک روز خواهرم ویرجینیا مثل یک گرگ از خواب بیدار شد. مثل گرگ زوزه کشید و کارهای عجیبی از او سر زد…

وقتی عکسش را کشیدم. نعره کشید: «عکسم را نکش وَنِسا…»

وقتی دوست‌هایش زنگ در خانه را زدند، غرغر کنان گفت: «من خانه نیستم!»

خواهرم همه را ترساند و فراری داد.

گفت: «آن لباس زرد شاد را نپوش!»

«این قدر با سروصدا دندان‌هایت را مسواک نزن!»

حتی به پرنده گفت: «صدایت را بِبُر!»

خواهرم از آن گرگ‌های بدی شده بود که هی دستور می‌داد. تمام خانه‌مان زیرورو شد. همه‌چیز سر‌و‌ته شد. روشنایی، کم شد. خوشحالی غم شد.”

***

این سنت من است. سنت من است که حد فاصل میدان انقلاب تا چهارراه ولی‌عصر را قدم بزنم و میان کتاب‌ها و کتاب‌فروشی‌ها بگردم. پرسه بزنم، ورق بزنم، قدم بزنم، نفس بکشم و دست آخر با بسته‌ای از کتاب‌ها، یا شاید هم دست خالی راهی خانه شوم. گاهی هم می‌شود سنت‌شکنی کرد و صاف رفت توی فلان کتاب فروشی و گفت: «سلام فلان کتاب را می‌خواهم!»

ویرجینیا گرگ می شود را این‌طور خریدم. صاف رفتم کتاب‌فروشی طوطی و خریدمش. خریدمش که بدانم چرا همه می‌گویند کتاب خوبی است؟ بدانم چرا جایزه گرفته؟ بگذارم جلویم و دو کلام باهاش حرف بزنم و بپرسم تو چرا خوبی؟ اصلا واقعا خوبی یا حرف مفت می‌زنند که خوبی؟

حالا اما کتاب روی میز ناهارخوری وسط سالن ایستاده با گلدانی که به آن تکیه داده. گذاشته‌ام اینجا که ببینمش و دست کم دو روزی با هم باشیم. با هم روز را شب کنیم. و اگر صبحی مثل ویرجینیا همچون یک گرگ از خواب بیدار شدم صفحه‌هایش را ورق بزنم تا دنیایم قشنگ شود.

ویرجینیا گرگ می‌شود ماجرای دو خواهر است. ماجرای دختری که می‌کوشد حال خواهرش را با نقاشی‌هایش خوش کند. ما در این کتاب با دنیای پرمهر دو خواهر رو به رو می‌شویم، دنیایی که در آن بی‌هیچ چشم‌داشتی به دنبال محبت می‌دوند.

این داستان بر اساس زندگی ویرجینیا وولف و رابطه‌ی او با خواهر نقاشش، وَنِسا، نوشته شده است.

در خصوص ویرجینیا وولف و خواهرش ونسا کتاب‌های زیادی نوشته شده است. در این کتاب‌ها عموما ویرجینیا در مرکز توجه است و ونسا در سایه‌ی او قرار می‌گیرد، اما اینجا راوی داستان ونسا است. ونسای نقاش، داستان روزی را تعریف می‌کند که خواهرش ویرجینیا با دنیا قهر کرده است.

این کتاب گذشته از ظرافت‌های داستانی‌اش، هنر و خیال را به‌عنوان یک راهکار برای گذر از لحظه‌های سخت پیش پای آدمی می‌گذارد. ایزابل آرسنالت رنگ را در هر نقشی به کار می‌برد تا حال درونی شخصیت‌های داستان را به نمایش بگذارد. داستان با اتاقی خاکستری شروع می‌شود. با سایه‌های درهم و برهم، تیره و روشن. در صفحه‌هایی که ونسا به کمک خیال نقش‌هایی از آن‌چه که ویرجینیا خوب می‌خواندش خلق می‌کند، تمام صفحه غرق نور و رنگ می‌شود.

این بار شخصیت‌های داستان در تاریکی و سایه فرو می‌روند و درست در لحظه‌ای که حال ویرجینیا خوش می‌شود تصویر چهره‌ی آن‌ها از تاریکی بیرون می‌آید و زیباتر آنجا که در صفحه‌ی آخر وقتی که دو خواهر برای قدم زدن از خانه بیرون می‌روند، می‌بینیم دنیای بیرون درست به زیبایی خیالات خوشی است که در نقاشی‌های ونسا و در خیال خوش ویرجینیا دیده می‌شود.

از زیبایی‌های کتاب در کنار تصاویر فوق‌العاده و متن بی‌نظیرش عنوان آن است. گرچه که بسیاری از ظرافت‌های زبانی و ادبی به ناچار در ترجمه جایگاه خود را از دست می‌دهند اما شاید دور از لطف نباشد به این نکته هم اشاره کنیم که یکی دیگر از شگفتی‌های کتاب برخورد ظریف و دقیق نویسنده با واژه‌ها است که در عنوان به شیرینی دیده می‌شود. عنوان کتاب به‌زبان انگلیسی “Virginia Wolf” است. به معنی “ویرجینیا گرگ می‌شود”.

و خب این داستان بخشی از زندگی ویرجینیا وولف “Virginia Woolf” است. و این شباهت آوایی بین Wolf به معنی گُرگ و Woolf نام‌خانوادگی ویرجینیا شاید به نوعی همان صنعت جناس در ادبیات را به نمایش می‌گذارد.

این کتاب در شناسنامه‌اش مناسب برای گروه سنی ب ج معرفی شده است اما من فکر می‌کنم مناسب برای بالای ۸ سال است.

کتاب ویرجینیا گرگ می‌شود جوایز بسیاری کسب کرده است که از میان آن‌ها می‏‌توان به جایزه‌ی گاورنر جنرالز سال ۲۰۱۲ و فهرست افتخار دفتر بین‏‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) اشاره کرد.

غمی که شادی می‌شود

ویرجینیا وولف