امروزه با وجود تحولات عمیق مناسبات اقتصادی و مالی بانکداری به سبک پیشین که چندان هم قدیمی نیست با چالش مواجه شده است؛ چالش اصلی بانک‌های امروز این است که آن‌ها طی دوران انقلاب صنعتی موجودیت پیدا کرده‌اند و مدل کسب‌وکار آن‌ها از ابتدا بر اساس فرایندهای کاغذی با مدل توزیع مبتنی بر شعب فیزیکی و کارکنان مستقر در شعب ایجادشده است. مدل عملیات بانکی آن‌ها هم مبتنی بر تمامی تراکنش‌های نقدی، دسته‌چک، دفتر کل شعبه، اسناد اعتباری، بارنامه، قرارداد و موارد مشابه بوده است.

وقتی در دهه ۷۰ میلادی فن‌آوری از راه رسید، بانک‌ها در بازی استفاده از فن‌آوری برای مستحکم کردن زیرساخت‌های خود پیش‌دستی کردند؛ خودپردازها به شعبه‌ها اضافه شدند تا دسترسی به پول نقد در مواقع تعطیلی شعب فراهم شود، مراکز تماس با دسترسی از راه دور به دفتر کل شعب راه‌اندازی شد تا امکان دریافت موجودی در خارج از ساعت اداری به‌صورت تلفنی ایجاد شود، بانکداری آنلاین اجازه داد که برای انجام امور بانکی از کامپیوتر شخصی در منزل استفاده کنیم و پس‌ازآن هم نوبت به استفاده از تلفن هوشمند در بانکداری رسید.

بااین‌وجود، هسته اصلی پشت پرده هنوز تغییری نکرده و کماکان بر اساس دفتر کل شعبه و تراکنش‌های مبتنی بر حساب از نوع بدهی و اعتباری است. چالش بنیادین بانک‌های بزرگ دولتی از همین‌جا شروع می‌شود؛ بازآفرینی مدل کسب‌وکار این بانک‌ها بر اساس توزیع داده‌های دیجیتال در شبکه‌های جهانی و مبتنی بر نرم‌افزار و سخت‌افزارهای جدید یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر برای آن‌هاست.

مشکل دقیقاً این‌جاست که چگونه یک بانک بزرگ با میلیاردها سرمایه و میلیون‌ها مشتری و قرن‌ها سابقه بانکداری مدل کسب‌وکار خود را از پردازشگر فرم‌های کاغذی به مالک داده‌های بانکی بازآفرینی کند! مشکلی که در این زمینه وجود دارد آن است که بانک‌ها دانش و درک کافی برای تغییرات دیجیتال را ندارند و نگاهشان به دیجیتال شدن به اضافه کردن یک کانال دیجیتالی جدید به کانال‌های قبلی مثل موبایل محدود می‌شود و تصویر درستی از تحول دیجیتال ندارند. به‌عبارت‌دیگر، مشکل بانک‌ها این است که برای دوران دیجیتال ساختاردهی نشده‌اند.

آن‌ها کسب‌وکار و فعالیت مستقل از هم و همچنین سیاست‌های متفرقه زیادی دارند، اما توانایی محدودی برای بازآفرینی سیستم‌های مبتنی بر شعبه و ایجاد یک مدل کسب‌وکار برای بانک دیجیتال را دارا هستند. به همین دلیل است که بسیاری از بانک‌ها دیجیتال شدن را یک فعالیت و عملکرد فنی جدید، یک پروژه و یک کانال جدید در زیرساخت فعلی خود می‌بینند. نگاهی که اساساً غلط است و به همین دلیل این نوع بانک‌ها محکوم‌به زوال هستند.

کتاب تحول دیجیتال در بانک‌های بزرگ دنیا نوشته کریس اسکینر این موضوع را شفاف و بدیهی خواهد کرد که چگونه وقتی بانک‌ها نخواهند به‌طور ساختاری دیجیتال شوند باید با زوال خود کنار بیایند. طبق نظر اسکینر هر بانکی که هنوز دیجیتالی شدن را به‌عنوان یک فرایند تحول‌آفرین نپذیرفته و نگاهی تکاملی به این پدیده دارد، مطمئناً از تاریخ حذف خواهد شد. این مطلب به قول خود اسکینر «چکیده همه نوشته‌ها»ی اوست.

کریس اسکینر مفسری مستقل و پژوهشگر در بازارهای مالی و حوزه فین‌تک است؛ تألیفات قبلی او همگی در حوزه خدمات مالی و صنعت بانکداری و شامل کتاب‌های وب ارزشمند، بانکداری در قرن بیست‌ویک، انسان دیجیتال، بانک دیجیتال، بازسازی بانکداری و… است. نشریه معتبر وال‌استریت ژورنال و خبرگزاری رویترز او را به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین افراد در حوزه فناوری‌های مالی انتخاب کرده‌اند.

اسکینر به‌عنوان یک تحلیلگر پیشتاز همیشه در نقطه پیوند بانکداری و فناوری ایستاده است. او در کتاب تحول دیجیتال در بانک‌های بزرگ دنیا درس‌هایی منسجم از تاکتیک‌های مدیران عامل شرکت‌ها و سایر رهبرانی که ازجمله اولین‌ها در درک مفهوم انقلاب دیجیتال و متحول سازی بانک‌هایشان بوده‌اند، ارائه می‌دهد این کتاب مهم‌ترین بخش داستان هیجان‌انگیز مدیریت تغییر در سازمان و لازمه رهبری الهام‌بخش این سفر است. نویسنده در این کتاب چالش‌ها و از آن مهم‌تر موقعیت‌های پیش‌روی صنعت بانکداری را برجسته کرده است.

کتاب قصد رمزگشایی از نحوه مدیریت تغییرات بنیادین عصر حاضر توسط بانک‌هایی را دارد که به‌دقت توسط کریس اسکینر انتخاب‌شده‌اند. آن‌ها در حال تغییر مدل مدیریت خود هستند. خواننده در صفحه‌های این کتاب در خواهد یافت که هیچ‌یک از بانک‌های موردمطالعه ادعایی مبنی بر اتمام فرایند دیجیتالی شدن نداشتند و اذعان داشته‌اند که دیجیتال شدن یک فرآیند مستمر است. بر این مبنا نویسنده کتاب اعتقاد دارد که فرایند بانکداری دیجیتال فقط به‌اندازه یک درصد انجام‌شده است زمان انجام باقی کارها فرارسیده است.

این کتاب اسکینر نگاهی است عمیق به این مطلب که چرا بانک‌ها در حال تحول بوده و چگونه در حال برنامه‌ریزی برای انجام آن هستند. او تأکید دارد که بانک‌ها برای باقی ماندن در بازی و حفظ موجودیت خودشان باید همیشه در حال هم‌نوایی و تمرکز بر نیازهای دائماً در حال تغییر مشتریان باشند. کتاب همچنین سعی می‌کند چالش‌های پیش‌روی بانک‌ها برای تغییرات بنیادین و تحول موفق دیجیتال را برجسته سازد.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب کتاب تحول دیجیتال در بانک‌های بزرگ دنیا وجه عمل‌گرایانه و کاربردی بودن آن است. درواقع در دریایی از اظهارات و افاضات صاحب‌نظران در مورد دیجیتالی شدن بانک‌ها، این کتاب به خاطر توصیه‌های عمل‌گرایانه و پیشنهاد اقدامات قابل انجام به بانک‌ها برجسته شده است.

در این کتاب نحوه پیاده‌سازی صحیح تحول دیجیتال توسط بانک‌ها تشریح شده است و ازاین‌جهت برای بانک‌هایی که در آغاز راه تحول دیجیتال هستند بسیار سودمند است. خلاصه آنکه این کتاب فقط بیان تئوری‌های مدیریتی نیست، بلکه راهنمایی عمل‌گرایانه برای بانک‌هایی است که می‌خواهند به تحول دیجیتال تن بدهند.

کتاب حاضر دارای پنج بخش است؛ بخش اول آن با عنوان «آیا تحول دیجیتال برای بانک‌ها یک ضرورت است؟» دارای این فصل‌هاست: ظهور فین‌تک‌ها، ظهور بانک‌های چالشگر، طوفان فناوری، بانکداری باز و بحران رهبری. بخش دوم کتاب «برنامه‌ریزی برای تحول» نامیده شده است و عنوان بخش سوم «تحول دیجیتال در عمل» است.

بخش چهارم کتاب هم با عنوان «تحول دیجیتال، درس‌هایی از رهبران» این فصل‌ها را شامل می‌شود: چالش رهبری، چالش فناوری، چالش مشتری، چالش کارکنان و چالش شراکت. بخش پنجم کتاب هم با عنوان «آیا واقعاً تحول دیجیتال ارزش دارد» به ویژگی‌های تحول بانکداری می‌پردازد و نویسنده در ضمن همین فصل به این پرسش پاسخ می‌دهد که اگر بانک‌ها متحول شوند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

تحول دیجیتال در بانک‌ها؛ انتخاب یا ضرورت؟