جهان ادبی آلفرد هیچکاک

جهان ادبی آلفرد هیچکاک

نگاهی به شش فیلم درخشانی که هیچکاک بر اساس آثار درخشان ادبی ساخت

آلفرد هیچکاک کارگردان، کار خود را از دوران سینمای صامت آغاز کرد و در دهه 1970 به آن پایان داد. در طول این مدت، او به یکی از موفق‌ترین فیلمسازان نظام استودیویی هالیوود، الهام‌بخش جنبش موج نوی فرانسه و پیشتاز تکنیک‌های بازاریابی فیلم‌های «درجه بی» تبدیل شد. او یک مجری تلویزیونی بود که حضورش بر روی صفحه نمایش به اندازه بسیاری از بازیگران اسطوره‌ای که برای فیلم‌هایش برمی‌گزید، شاخص و برجسته است. تأثیر او را در فیلم‌های تریلر و ترسناک فیلمسازان نسل‌های بعدی که حتی شاید  با آثار او آشنا نباشند، می‌توان دید.

هیچکاک در طول دوران کاری طولانی و پربار خود در ژانرهای مختلفی کار کرد، اما همچنان به عنوان استاد تعلیق شناخته می‌شود. فیلم‌های تریلر هیچکاک مانند پنجره‌ی عقبی، طناب و قایق نجات، زیرژانرهای بی‌نقصی را پدید آوردند و فیلم سرگیجه، محصول ۱۹۵۸ با بازی جیمز استوارت و کیم نواک، در یکی از آخرین نسخه‌های نظرسنجی ماهنامه‌ی سایت اند ساوند وابسته به مؤسسه فیلم بریتانیا، به عنوان بهترین فیلم همه‌ی دوران انتخاب شد. هیچکاک دهه‌ها قبل از رواج اصطلاحاتی مانند «ترسناک فاخر»، ثابت کرد که فیلم‌های ژانر می‌توانند آثار هنری فاخر، پیچیده و ماندگار باشند.

یکی از بزرگترین نقاط قوت هیچکاک یافتن منبع مناسب بود و بسیاری از محبوب‌ترین فیلم‌های او بر اساس رمان‌ها و داستان‌های کوتاه رازآلود و معمایی ساخته شد. واقعا هیچ نقطه‌ی آغازین بدی برای تماشای فیلم‌های هیچکاک وجود ندارد، اما برای مشتاقانی که به دنبال مقدمات هیچکاک هستند، می‌توان شش فیلم درخشانی که او بر اساس آثار درخشان ادبی ساخته را معرفی کرد:

39 پله (1935)

39 پله، از جمله فیلم‌های موفقی که هیچکاک را به عنوان یکی از قدرت‌های گیشه‌ی بریتانیا معرفی کرد، یک تریلر جاسوسی با ضرباهنگی تند و پرانرژی است که بر اساس رمانی که جان بوکان در سال 1915 نوشت، ساخته شد. رابرت دونات در این فیلم نقش مرد بی‌گناهی را بازی می‌کند که به طور اتفاقی درگیر یک توطئه بزرگ شده؛ همان مضمون مورد علاقه‌ی هیچکاک که در این فیلم هم به عنوان یکی از نخستین و بهترین نمونه‌ها پرداخته شده است.

خانم ناپدید می‌شود (1938)

«خانم ناپدید می‌شود» فیلمی که جذابیت‌های هیچکاک را به استودیوهای هالیوود شناساند؛ یک فیلم معمایی پر فرازونشیب است که در فضایی بسته، عمدتا در قطار، اتفاق می‌افتد. اولین اقتباس از چندین اقتباس سینمایی از رمان اتل لینا وایت به نام «چرخ می‌چرخد»، داستانی کنایه‌آمیز و پرتعلیق درباره‌ی توریستی است که متوجه می‌شود همسرش در کوپه گم شده و در شگفت است که چرا هیچ‌کس دیگری در آن قطار باور نمی‌کند که آن زن از ابتدا آنجا بوده.

ربکا (1940)

اولین کار هالیوودی هیچکاک فیلمی پرهزینه بر اساس رمانی از دافنه دوموریه است که هیچکاک چندین‌بار آثارش را مورد اقتباس قرار داده. این فیلم به عنوان تنها فیلم هیچکاک که برنده اسکار بهترین فیلم شده، داستان غم‌انگیز و عاشقانه‌ی زن جوانی است که با مرد مسن ثروتمندی ازدواج می‌کند و در معرض هجوم خاطره‌ی همسر درگذشته‌ی او قرار گرفته. هیچکاک و ستارگانی چون جوآن فونتن و لارنس اولیویه به داستان گوتیک و غم‌انگیز دوموریه جانی دوباره بخشیدند.

بیگانگان در قطار (1951)

هیچکاک در این داستان که روایتگر دو قاتل بالقوه است، به رمانی از پاتریشیا هایسمیت، که همچون او استاد تریلر است، روی آورد. فارلی گرنجر و رابرت واکر نقش غریبه‌هایی را بازی می‌کنند که در قطار با هم آشنا می‌شوند و در مورد افرادی که می‌خواهند در زندگی‌شان حذف شوند، حرف می‌زنند. برونو واکر پیشنهاد معامله‌ای می‌دهد که هر کدام هدف دیگری را به قتل برساند، اما وقتی برونو تنها کسی است که به این کار عمل می‌کند، به طرز آزاردهنده‌ای به تکمیل معامله اصرار می‌ورزد.

روانی (1960)

در کارنامه‌ی مملو از فیلم‌های برجسته‌ی هیچکاک، فیلم روانی به خاطر قاتل فراموش‌نشدنی‌اش نورمن بیتس (با بازی آنتونی پرکینز) و هیاهویی که اطراف این فیلم شکل گرفت، می‌تواند مشهورترین اثر او باشد. داستان از کتاب رمان‌نویس مشهور ادبیات ترسناک، رابرت بلاک، الهام گرفته که همچنان شناخته‌شده‌ترین اثر اوست. هیچکاک به شخصیت‌ها و افکار پریشان بلاک در یک فیلم چنان جان تازه‌ای می‌بخشد که بیش از 60 سال پس از اولین حیرت تماشاگران هنوز هم وحشتناک است.

پرندگان (1963)

هیچکاک بار دیگر با دافنه دو موریه همکاری کرد و این فیلم ترسناک وهم‌آور را بر اساس داستان کوتاهی از مجموعه داستان «درخت سیب» او که در سال 1952 منتشر شد، ساخت. در شهر کوچک خلیج بودگا، واقع در کالیفرنیا، پرندگان به‌طرز غریب و ناگهانی به مردم حمله‌ور می‌شوند و اهالی آنجا  ناچارند از هجوم بی‌وقفه و ناغافل آن‌ها بگریزند. هیچکاک در این فیلم بیش از دیگر فیلم‌ها به ژانر وحشتِ فراطبیعی نزدیک شده اما همچون گذشته دقت نظر و مهارت خود را بر اساس یک ایده‌ی بالقوه ابزورد به کار گرفته است.

لینک مقاله به زبان اصلی: (The Literary World of Alfred Hitchcock)

اقتباس