نسل کشی همیشه با توپ و تانک و اسلحه همراه نبوده است، گاهی نیز مانند اتفاقاتی که در روسیه و اوکراین در اوایل دهه سی میلادی رخ داد، با قحطی سازی رخ می‌دهد. مانند آن چه که «آن اپلبام » با تحقیق و مطالعه توانسته از این روند در منطقه‌ غربی روسیه کنونی به نتیجه برسد و در کتاب قحطی سرخ بنویسد. کتابی تاریخی که از جنبه های مختلف به قحطی رخ داده در دهه 1930 در اتحاد جماهیر شوروی می‌پردازد و در عین حال ریشه‌های این اتفاق از سال 1917 را مورد ارزیابی می‌دهد.

در همان زمان که انقلاب اکتبر 1917 رخ داد، جنگ داخلی آن‌قدر طولانی شده بود که قحطی گسترش یافت و حتی در سال 1921 نیاز به کمک‌های بین‌المللی پیش آمد. اما استالین با تدوین سیاست اقتصادی جدید در طول سال‌های 1922 -1928، روندی را آغاز کرد که به محدود کردن معاش و از بین بردن مزارع منجر شد و حتی در سال 1928 برنامه جمع آوری مزارع آغاز شد.

نویسنده با مرور و تحلیل رفتارکولاک‌ها (دهقان‌های مرفه) روندی که منجر به شکل گیری قحطی شد را بیان می‌کند و با مطالعه اتفاقات آن سال‌ها در می‌یابد که نه تنها برای تغذیه شهرهای در حال رشد سریع، بلکه برای صادرات برای به دست آوردن ارز، نیاز به غلات وجود داشت اما نکته عجیب آن است که صادرات در طول سال‌های قحطی نیز ادامه یافت.

در کتاب عواقب ناشی از قحطی نیز مورد پوشش قرار می‌گیرد. نویسنده به بررسی تأثیر قحطی بر جمعیت‌شناسی و تفکر سیاسی امروزه در روسیه و اوکراین می‌پردازد. آن‌طور که در مقدمه کتاب نیز اشاره شده است تمرکز اصلی کتاب روی این مسائل است: بین سال‌های 1917 تا 1934 واقعاً چه بر سر اوکراین آمده است؟

به طور خاص چه اتفاقی در پاییز، زمستان و بهار 1932 و 1933 روی داد؟ چه تفکر و سلسله رویدادهایی منجر به قحطی فراگیر در این منطقه شد؟ چه کسی مسئول آن است؟ و در نهایت این واقعه وحشتناک چه جایگاهی در تاریخ اوکراین و جنبش ملی این کشور دارد؟ و بعد از آن چه شد؟

این روزها مسایل این قسمت کره زمین، با جنگ روسیه و اوکراین بیشتر مورد توجه است و خواندن کتاب دریچه‌هایی را برای شناسایی و دلایل این جنگ و حمله روسیه به اوکراین ریشه‌یابی می‌کند.

و این نکته بیش از پیش عیان است که شوروی‌سازی اوکراین نه با قحطی آغاز شد و نه با آن پایان یافت. دستگیری روشنفکران و تسلط بر رهبران اوکراینی و دخالت در امور این کشور و خشونت‌هایی که از سوی حاکمان روسی نسبت به این کشور اعمال می‌شود در طول این سال‌ها ادامه داشته است و هر از گاهی به صورت شورش در دوران پس از جنگ و یا مخالفت‌های سیاسی در دهه 80 میلادی بروز پیدا کرده است و اشاراتی هم در طول کتاب به آن‌ها شده است.

اما کتاب قحطی سرخ: جنگ استالین در اوکراین وقایع حدفاصل 1917 تا 1934 زا که با تسلط نیروهای شوروی در زمان استالین همراه بوده بیشتر مورد توجه قرار داده است.

کتاب بیش از ۱۰۰ صفحه یادداشت و کتاب‌شناسی به زبان انگلیسی دارد.

درباره نویسنده

آن اپلبوم، زن نویسنده، روزنامه‌نگار و مورخ آمریکایی است که در 25 ژوئیه 1964 در واشنگتن به دنیا آمده و در دانشگاه ییل و مدرسه اقتصاد لندن درس خوانده است. او به عنوان روزنامه‌نگار در روزنامه‌های بسیاری مانند لس آنجلس تایمز، ساندی تایمز، آتلانتا و … مقاله نوشته و فعالیت داشته و بین سال‌های 2002 تا 2006 یکی از اعضای شورای سردبیری روزنامه واشنگتن پست بود. 

اپلبوم بر حوزه روسیه و شرق تسلط دارد. او با جست‌وجو در اسناد و شواهد به‌جا مانده از آن بازه‌ی زمانی دهشتناک به خصوص در اوایل دهه 30 به تحلیل و بررسی ریشه‌های وضعیت کنونی اوکراین و ملی‌گرایی که در این کشور رشد یافته پرداخته است.

او از سال 2003 تا 2021 بیش از 8 کتاب نوشته است و دغدغه دموکراسی و مقابله با قوم‌گرایی رادیکال دارد.

بخشی از کتاب قحطی سرخ

* علایم هشداردهنده فراوان بودند. اوایل بهار ۱۹۳۲ آغاز تحمل دهقانان اوکراینی در برابر گرسنگی شدید بود. گزارش‌ها و نامه‌های پلیس مخفی از مناطق کاشت غلات در سراسر اتحاد جماهیر شوروی ـ مخصوصاً مناطق شمال قفقاز، ولگا و سیبری غربی ـ از کودکان ورم کرده از گرسنگی خبر می‌داد.

خانواده‌ها به خوردن علف و بلوط رو آورده بودند و دهقانان هم در جستجوی غذا خانه‌های خود را ترک می‌کردند. در ماه مارس، کمیسیون پزشکی اجسادی را پیدا کرد که در روستایی نزدیک اودسا کنار خیابان روی زمین افتاده بودند. عجیب آنکه هیچ کس آنقدر توان نداشت که حتی بتواند این اجساد را دفن کند. در روستایی دیگر مقامات محلی در تلاش بودند تا مرگ ومیر را از افراد بیگانه پنهان کنند. آنها اتفاقی را که جلوی چشم بازدیدکنندگان در حال رخ دادن بود، انکار می‌کردند.