راهنمای رمان‌نویسی هم به درد کسانی می‌خورد که می‌خواهند دست به قلم شوند و هم به درد علاقمندان به رمان، از خواننده گرفته تا منتقد. هدف اصلی کتاب دادن شناختی از اجزا و انواع رمان است و در این مسیر هم شناخت پیدا می‌کنید و هم یاد می‌گیرید که برای نوشتن رمان باید به چه نکاتی توجه کنید.

جمال میرصادقی، نویسنده کتاب، اول از تعریف رمان شروع می‌کند و جایگاهی که امروز دارد و آنچه که به عنوان نقد رمان می‌شناسیم. بعداز آن به سراغ اولین گام برای نوشتن رمان می‌رود و بعد از شرح آن‌ها به پنج نکته‌ای می‌پردازد که رمان‌نویس باید به آنها توجه کند. به همین ترتیب بعداز نکات کلیدی درباره شالوده داستان، تدارک پیرنگ و پایان‌بندی می‌گوید. بعداز آن وقت شکافتن و توضیح درباره عناصر مهمی مثل شخصیت‌سازی، گفت‌وگو، صحنه و انتخاب راوی داستان است.

میرصادقی بعد از توضیح و شرح و آوردن نمونه درباره همه این عناصر به سراغ نکات کلیدی می‌رود که در شالوده داستان اهمیت دارند، مواردی مثل ارتباط درونمایه با عناصر داستان، کاربرد بازگشت به گذشته و کلمه‌ها و جمله‌ها، حوادث تصادفی و آن جمله معروف چخوف که: «نشان بده، توضیح نده».

میرصادقی حتی از توجه به بازنویسی هم غفلت نمی‌کند و بخشی را برای نشان دادن اهمیت به این موضوع اختصاص داده و بعد از آن –هم برای جذاب شدن و هم دادن نمونه عملی- از شیوه کار نویسنده‌ها نوشته.

تا اینجا نیمی از کتاب به شناخت رمان و آموزش عناصرش گذشته، اما نیمه دیگر کتاب به معرفی انواع رمان  و آموزش-داستان-نویسی اختصاص دارد. تنوع این بخش حیرت انگیز است و میرصادقی 64نمونه از انواع رمان را با توضیح و نمونه آورده است، از رمان روستایی تا رمان‌های زنجیره‌ای. بعداز این معرفی پروپیمان بخشی را هم به آسیب‌شناسی داستان اختصاص داده. واژه‌نامه اصطلاحات ادبیات داستانی هم بخش کاربردی دیگری است که در انتهای کتاب آمده.

درباره نویسنده

جمال میرصادقی از چهره‌های پیشکسوت ادبیات داستانی ایران و متولد سال 1312 است. او علاوه بر نوشتن داستان، ده‌ها کتاب در زمینه شناخت، آموزش و پژوهش ادبیات داستانی نوشته، سال‌ها در این زمینه تدریس کرده است و هم اکنون نیز جلسات داستان‌نویسی دارد.

میرصادقی درباره نوشتن کتاب راهنمای رمان‌نویسی می‌گوید: «فکر نوشتن چنین کتابی، وقتی به سر من افتاد که دوست‌های دانشجوی من بر این امر اصرار داشتند که در کنار جلسه‌های یادگیری داستان کوتاه‌نویسی، به جلسه‌های رمان‌نویسی نیز توجه شود.»

سپس شرح می‌دهد که در سفری به خارج از ایران به کتابی در زمینه رمان و رمان‌نویسی برخورد کرده که گرچه جالب بوده اما اساسش برپایه رمان‌های پولساز آمریکایی بوده، از کارهای پلیسی و جنایی گرفته تا رمان‌نویسان تفریحی مثل دانیل استیل. برای همین ترغیب می‌شود که چنین کتابی با تاکید بر رمان‌های جدی و تفسیری بنویسد.

میرصادقی در زمینه داستان آثاری مثل: بادها خبر از تغییر فصل می دهند، شب چراغ، دوالپا و صدای شکستن می‌آمد نوشته و در حوزه آموزش و پژوهش نیز کتاب‌هایی چون: عناصر داستان، ادبیات داستانی، داستان‌ و داستان‌نویس، واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی و زنان داستان‌نویس نسل سوم منتشر کرده است.

بخش‌هایی از کتاب راهنمای رمان‌‌نویسی

*اگر قرار باشد که ما به عنوان خواننده، پی به ماهیت رمان ببریم، باید قادر باشیم که هم در واقعیت رمانی خاص غرق شویم، و هم اینکه از آن دور شویم و زیر و بم شکل اثری را خوب بررسی کنیم و مایه‌ها و پیچیدگی‌هایش را نیک بنگریم. علاوه بر این، باید خود به تنهایی قادر باشیم تا قوت و قدرت تجربیات اثری خاص را ستایش کنیم و همچنین هنرش را ببینیم.

*هر رمان با طرح موضوعی شروع می‌شود، در واقع طرح، گام نخستینی است که برای نوشتن داستان برداشته می‌شود. هرکس ممکن است طرحی برای نوشتن رمان داشته باشد، اما برای خلق رمان، باید عناصر سازنده آن را شناخت، بدون شناخت این عناصر، طرح فقط ماده خامی است و اگر به روی کاغذ بیاید، از ارزشی برخوردار نیست. از این رو با ارائه طرح، داستانی به وجود نمی‌آید. طرح در حکم جرقه‌ای است که موجب زایش داستان می‌شود وگرنه به خودی خود نشانه‌ای از داستان ندارد.

آموزش-داستان-نویسی
کتاب-آموزش-نویسندگی