خوب یا بد، مفید یا مضر، ارباب یا برده، پرومته یا فرانکشتاین سوالاتی است با کلمات متفاوت اما از یک منظر که از ابتدای گسترش تکنولوژی و افزایش استفاده از آن، در جامعه و بین مردم و اندیشمندان مطرح بوده است. این بار پژوهشگران علوم انسانی در ایران از 6 زاویه به این مسئله پرداخته‌‌اند که آیا تکنولوژی به‌مثابه امری ویرانگر است یا به عنوان ودیعه الهی برای حفظ ما از بلایای طبیعی؟ آنان درصددند تا به تأمل فلسفی درسایه مکاتب تکنولوژی معاصر بپردازند. مقالات از نظری‌ترین بخش علوم یعنی ریاضیات آغاز می‌شود.

در فصل اول، فلسفه تکنولوژی ریاضی از دیدگاه هایدگر و مارکس مطرح می‌شود که «غلامحسین مقدم حیدری» سعی داشته روش‌های به کارگرفته شده در جامعه ریاضی‌دانان را بررسی کند. او روش‌های اثبات در قلمرو ریاضیات را به‌مثابه تکنولوژی در نظر می‌گیرد و تاکید می‌کند که با کمک کامپیوتر و تکنولوژی حتی ماهیت دانش ما- مثل ریاضیات – هم تغییر کرده است. درواقع با قلم و کاغذ به ریاضیات کلاسیک دست پیدا می‌توان کرد و با کامپیوتر به ریاضیات مدرن. همین مفهوم جبریت تکنولوژی است که مارکس بیان می‌کند و به سخن هایدگر اشاره می‌کند که ماشین‌آلات و دستگاه‌ها بالقوه مهلک نیستند.

در فصل دوم تحقیق در باب ذات‌گرایی تکنولوژی مطرح می‌شود که «مهدی معین‌‌زاده» مطالعه‌ای موردی در تکنولوژی پزشکی دارد و به ماهیت مستقل از اراده تکنولوژی با اشاره به نظریات هایدگر می‌پردازد.

در فصل سوم به ایده «طبی‌سازی به مثابه تکنولوژی» با تکیه بر تفاوت طبی‌سازی و تکنولوژی پزشکی پرداخته می‌شود. «علیرضا منجمی» برای طبی سازی مشخصات متعددی در نظر می‌گیرد از جمله برساخته بودن و خنثی نبودن. همچنین خطر وسواس یا دلواپسی سلامت را برای آن تعریف می‌کند.
در فصل چهارم «علیرضا منصوری» درباره خودمختاری صنعت رسانه و تبلیغات می‌نویسد و با ارزیابی انتقادی دیدگاه‌های هایدگر، بورگمن و ایلول در زمینه فلسفه تکنولوژی می‌کوشد تا معنای خودمختاری تکنولوژی در رسانه و تبلیغات را روشن کند. در فصل پنجم «سیدمحمدرضا امیری طهرانی» به تجارت الکترونیک ازدیدگاه فلسفه تکنولوژی می‌پردازد و زیرساخت‌های تحلیل‌های فیلسوفان تکنولوژی را بر تجارت الکترونیک مورد بررسی قرار می‌دهد و از دریچه‌های الزامات، اخلاق، فراواقعیت و تحولات به مسئله تجارت الکترونیک می‌پردازد. در فصل ششم «سیدمحمدتقی موحد ابطحی» برنامه توسعه به‌مثابه تکنولوژی اجتماعی را مطرح کرده و پس از اشاره به معانی مختلف تکنولوژی، نشان می‌دهد که برنامه توسعه را می‌توان به‌مثابه تکنولوژی اجتماعی بررسی کرد و رابطه اخلاق و تکنولوژی، درون داد و برون داد متافیزیکی، جهت‌داری ارزشی و …. را در این مقوله مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

درباره نویسندگان 

غلامحسین مقدم حیدری و علیرضا منجمی که ویراستاران علمی این کتاب هستند هر دو از اعضای هیئت علمی گروه فلسفه علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هستند.

غلامحسین مقدم حیدری در سال 1347 متولد شد. تحصیلات دانشگاهی‌اش را با ورود به دانشگاه تهران در رشته ریاضی محض آغاز کرد و در سال 1373 از همان دانشگاه لیسانس گرفت. مقطع فوق لیسانس را در دانشگاه صنعتی شریف و در رشته فلسفه علم گذراند و در سال 1376 آن را به پایان برد و سرانجام در مقطع دکتری رشته فلسفه و تکنولوژی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی پذیرفته شد. پیشتر ترجمه کتاب علم و عقلانیت از پل فایراند و تألیف کتاب‌های قیاس ناپذیری پارادایم‌های علمی، جامعه شناسی اثبات ریاضی و توصیف فلسفی علم از او در نشر نی منتشر شده است.

علیرضا منجمی سال 1380 از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان فارغ التحصیل شده است، پزشک است و دکترای تخصصی علوم‌شناختی و دکترای تخصصی فلسفه علم و تکنولوژی دارد. در زمینه فلسفه پزشکی، فلسفه تکنولوژی و هرمنوتیک علم پژوهش می‌کند و ترجمه کتاب معمای سلامت از هانس گئورگ گادامر و تالیف کتاب‌های استدلال بالینی: مفاهیم، آموزش و ارزیابی و نقشه مفهومی: راهنمای پژوهش نظام‌مند از آثار اوست.

بخشی از کتاب 

*نقدهای وارد برهایدگر را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد، نقدهایی که با تلقی تکنولوژی به مثابه یک ماهیت کلی مشکل دارند و دسته دوم نقدهایی که به پاره‌ای از عناصر جزیی‌تر اعتراض می‌کنند.

* تکنولوژی‌ها مدام مسایل پیش‌بینی نشده‌ای را موجب می‌‌شوند و حل آن دسته از مسایل خود تکنولوژی‌های جدیدی را به وجود می‌آورد. این طور نیست که با به وجودآمدن مشکلات ناشی از استفاده از تکنولوژی، جامعه از آن دست بکشد، بلکه خود را با آن تنظیم می‌کند.

* تکنولوژی کامل و تمام عیار، آن است که در فرد ایجاد «توهم» کند. این کار با کمک روان‌شناسی و جامعه‌شناسی صورت می‌گیرد؛ علومی که خود تکنولوژی حساب می‌شوند ونوعی مهندسی اجتماعی و روانی را برعهده دارند.