گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان
در واکنش به معضل کپیکاری، کج و یا بدفهمی آثار هنری گروهی هفت نفره از هنرمندان نوگرای ایران دست به تشکیل گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان ایران زدند. مارکو گریگوریان، مرتضی ممیز، غلامحسین نامی، سیراک ملکنیان، مسعود عربشاهی، میرعبدالرضا دریابیگی و فرامرز پیلارام اعضای این گروه بودند که ابتذال این به اصطلاح هنرمندان را تاب نیاورند. آنان با نوشتن مانیفست و برپایی نمایشگاهها و کارگاههای متعدد، جریانی تأثیرگذار را ترسیم کردند.
در جستجوی آزادی/ درباره گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان
نویسنده: آرمان خلعتبری
ناشر: نظر
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۴۰۰
تعداد صفحات: ۳۰۰
شابک: ۹۷۸۶۰۰۱۵۲۳۲۸۱
در واکنش به معضل کپیکاری، کج و یا بدفهمی آثار هنری گروهی هفت نفره از هنرمندان نوگرای ایران دست به تشکیل گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان ایران زدند. مارکو گریگوریان، مرتضی ممیز، غلامحسین نامی، سیراک ملکنیان، مسعود عربشاهی، میرعبدالرضا دریابیگی و فرامرز پیلارام اعضای این گروه بودند که ابتذال این به اصطلاح هنرمندان را تاب نیاورند. آنان با نوشتن مانیفست و برپایی نمایشگاهها و کارگاههای متعدد، جریانی تأثیرگذار را ترسیم کردند.
در جستجوی آزادی/ درباره گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان
نویسنده: آرمان خلعتبری
ناشر: نظر
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۴۰۰
تعداد صفحات: ۳۰۰
شابک: ۹۷۸۶۰۰۱۵۲۳۲۸۱
علت شکلگیری گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان چه بود؟
معضل کپیکاری، کج و یا بدفهمی آثار هنری در طول تاریخ هنر همواره وجود داشته است. در ایران از همان دهه چهل خورشیدی، جو حاکم بر هنر تجسمی، چنان بود که کپیکارها و آثار به قولی درجه چندم و آثاری سطحی بر اثر تقلید و عدم دریافت حقیقت هنر مدرن دنیا به وجود آمد. تا جایی که این معضل، همراه با هنر والا و فاخر، مسیر طی مینمود. حتی متاسفانه وارد محافل و گالریهای هنری ایران شد.
کار در دههی پنجاه به جایی رسید که در واکنش به این مسئله، گروهی هفت نفره از هنرمندان نوگرای ایران دست به تشکیل گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان ایران زدند. مارکو گریگوریان، مرتضی ممیز، غلامحسین نامی، سیراک ملکنیان، مسعود عربشاهی، میرعبدالرضا دریابیگی و فرامرز پیلارام اعضای این گروه بودند که ابتذال این به اصطلاح هنرمندان را تاب نیاورند. آنان با نوشتن مانیفست و برپایی نمایشگاهها و کارگاههای متعدد، جریانی تأثیرگذار را ترسیم کردند.
فصل اول این کتاب نگاهی اجمال است به تحرکات جمعی و گروههای نوگرای هنری در صحنه تجسمی ایران. در این فصل؛ آرمان خلعتبری نویسنده کتاب با نگاهی پژوهشگرانه وقایع و گروهها و جمعهای هنری را در هنر نوگرای ایران بررسی میکند.
در این بین به بررسی جریانات فرهنگی، هنری و میل به مدرنیزاسیون در آثار هنرمندان تجسمی میپردازد. خواننده با دستیابی به این مقوله و نیاز به تشکیل گروه در آن برهه زمانی و حتی با دلایل افول تحرکات جمعی هنری در ایران و انحلال گروهها آشنا میشود. گامهایی که همه در راستای دستیابی به هنر نوگرای گام برداشته بودند و طبیعتاً این جریانات در شکلگیری هنر نوگرا تأثیراتی داشته است.
فصل دوم/ نگاهی اجمالی به وضعیت صحنه تجسمی کشور در دهه پنجاه خورشیدی و نخستین نمایشگاه هنری بینالمللی تهران اشاره میکند. تجربه پنج دوره بیینال تهران واکاوی و تأثیرات آن بر هنر ایران بازخوانی میشود.
در فصل سوم مشخصاً با گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان و اعضاء و نمایشگاهها و تجربیات آنان آشنا میشویم. در این فصل از کتاب؛ با دغدغههای این گروه در دوران کوتاه فعالیتشان، هنرمندان آن در دهه پنجاه آشنا میشویم. این گروه که اعضاء آن همگی از هنرمندان دغدغهمند و پرشور تاریخ هنر ایران هستند همزمان با هردو گرایش ضد مدرنیستی و شبهمدرنیستی در ایران، واکنش نشان دادند. گرچه فعالیت این گروه زیاد نبود اما توانستند با نمایش آثارشان و کارگاههای متعدد و نوشتن مانیفست تاریخساز شدند.
در مقدمه کتاب به قلم محمودرضا بهمنپور میخوانیم:
« گفتمان غالب هنری در دهه 1350 شمسی در ایران گفتمانی بود تأثیر گرفته از جریان مدرنیستی غرب که تلاش میکرد، با کشف روابط درونی پدیدههای عصر نو، زبانی مختص خود بیابد و در گذر از طوفان مدرنیسم و دست یازیدن به تجربههای در آستانه تکوین عصر پستمدرن، نگرههای جدیدی به هنر ایران بیفزاید.
تشکیل گروه آزاد را میتوان در همین فضا واجد اهمیت تلقی کرد و آن را یکی از معدود جریانهای شکل گرفته اما به سامان نرسیده هنر معاصر به حساب آورد.» همچنین در جای دیگر میخوانیم: «در کتاب حاضر، که با کوشش مصرانه آرمان خلعتبری و با تحقیق دقیق او شکل گرفته، تصویری از تلاشهای نخستین هنرمندان ایرانی برای یافتن زبانی جهانی نشان داده شده است.»
آرمان خلعتبری نویسنده و پژوهشگر حوزه هنرهای تجسمی است. وی در خصوص هنر مدرن و نوگرا تحقیقاتی انجام داده است. خواندن «در جستوجوی آزادی: درباره گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان»، برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقهمندان توصیه میشود.