کتاب چه کنیم تا فرزندان خوشبختی داشته باشیم؟ عمدتاً مبتنی بر تجارب شخصی وین دایر است و او تلاش می‌کند با شیوه‌ای انضمامی و نه انتزاعی، و همچنین با ارائه بسیاری از مثال‌ها و مصادیق تربیتی فرزندان به والدین شیوه‌ای را به دست دهد که از یک سو فرزندان‌شان را به انسان‌هایی خوشبخت تبدیل کنند و هم خودشان در این روند طعم خوشبختی در کنار فرزندانشان را بچشند.

 دایر که «مجله واتکینز» ایالات‌متحده در سال ۲۰۱۱ (چهار سال پیش از مرگش) او را سومین انسان معنوی و تأثیرگذار جهان معرفی کرده است، عقیده دارد هر انسانی در نوع خود کامل یکتا و منحصربه‌فرد است و دنیا نیز پدیده‌ای کامل و زیباست و این نگرش و دیدگاه ما نسبت به پدیده‌ها است که سبب می‌شود دنیا را جز آن‌چه هست ببینیم.

او روش زندگی را بر پنج اصل ساده استوار می‌بیند و کم‌وبیش در همه آثاری که نوشت – ازجمله همین کتاب «چه کنیم تا فرزندان خوشبختی داشته باشیم؟» – تلاش کرد مصادیق عینی این آموزه‌ها را در آن‌ها گنجانده، تعلیم داده و ترویج کند؛ از نظر او کیفیت هر چیز به ظاهر آن برتری دارد. همچنین اصول درونی اخلاق بر قوانین و مقررات حاکم بر جامعه ارجح هستند. به همین سان دانش و آگاهی از کسب مقام و موقعیت برتر است. نظم و انضباط درونی از مثبت بودن ارزشمندتر است و در پایان، او آرامش درونی را به ثروت‌اندوزی ترجیح می‌دهد.

آن‌گونه که در کتاب چه کنیم تا فرزندان خوشبختی داشته باشیم؟ بازتاب یافته، دایر اعتقاد دارد انسان آزاده خود را آن‌طور که هست می‌پذیرد و از آن‌چه هست، راضی و خرسند است. چنین انسانی طبق دیدگاه او از تجارب زندگی درس می‌آموزد و به‌جای ستیز با زندگی با آن کنار می‌آید. دایر بر این باور است که مواهب زندگی از جمله شادی، موفقیت و آرامش همه از درون آدمی نشئت می‌گیرد و چیزی نیست که بتوان به جستجوی آن رفت و در بیرون از ذات خویش آن را پیدا کرد.

بر این مبنای اعتقادی، دایر در کتاب، درس عشق، انسانیت، ازخودگذشتگی، تفاهم، دوستی، وحدت و یگانگی می‌آموزد و استفاده از تفریحات سالم را به‌عنوان رمز تندرستی و درنهایت رسیدن به مراحل تکامل و تعالی را که با دوری از نفسانیات و خودسازی عقلانی نصیب شخص می‌شود، توصیه می‌کند.

او از ابتدا تا انتهای این کتاب، به این مهم توجه دارد که یگانه راه آموختن درس‌های ارزنده زندگی معنوی به کودکان، این است که بر خصائل انسانی تأکید کنیم و اثرات مثبت آن‌ها را به بچه‌ها نشان دهیم. دایر در این زمینه می‌گوید «ما با نشان دادن نمونه انسانی سالم، شاداب، باروحیه، مثبت‌اندیش و امیدوار، بیش از هر عامل دیگری می‌توانیم به فرزندان خود کمک کنیم تا به خودشکوفایی برسند و به مدارج رشد و تعالی انسانی دست یابند».

کتاب چه کنیم تا فرزندان خوشبختی داشته باشیم؟ شامل یک «پیشگفتار» مترجم و یک «مقدمه» مولف و همچنین ده فصل مرتبط با یکدیگر است؛ دایر در فصل نخست این سؤال را خطاب به والدین طرح می‌کند که «بالاترین آرزویی برای فرزند خود دارید چیست؟» او در نه فصل بعدی به مهم‌ترین پاسخ‌های والدین یعنی همان آرزوهایی که آن‌ها برای خوشبخت شدن فرزندانشان دارند پاسخ داده و بینش‌ها و راهکارهایی معنوی و البته عملیاتی برای نیل به آن آرزوها ارائه می‌دهد.

دایر در این کتاب کوشش می‌کند روش‌های اساسی و اصولی در خصوص وظیفه سنگینی که همه پدر و مادرها در همه جای جهان بر دوش دارند، ارائه دهد؛ یعنی پرورش کودکان به‌گونه‌ای که نه‌تنها ایشان را توانا سازد تا به نحوی مؤثر و مطلوب، خود و دنیای خویش را اداره کنند، بلکه در انتها جهان را به جایی برای استقرار صلح آرامش و عشق ابدی مبدل سازند.

در این مسیر دایر همه تلاشش را مصروف این نکته می‌کند که راهنمایی‌هایش بیشتر جنبه عملی و آموزنده داشته باشند، تا استدلال نظری. او به صراحت اعلام می‌کند که مایل است محتوای کتابش در زندگی روزمره والدین و کودکانشان به کار گرفته شود، نه اینکه صرفاً چیزی بر انبوه اطلاعات و دانش‌های دیگران بیفزاید.

به همین ترتیب، قصد او از نگارش این کتاب به دست دادن یک کتاب استاندارد برای تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان نبوده است، او نمی‌خواست کتاب دیگری به انبوه آثاری که به این منظور نگاشته شده‌اند و عمدتاً در قفسه‌های کتابخانه‌های شخصی و عمومی خاک می‌خورند، اضافه کند، بلکه هدفش بیشتر این بود که مفاهیم، انگاره‌ها، تدابیر و اصولی که به‌کاربرده است با بچه‌هایی از هر سن و سال و در هر موقعیت سنی ارتباط پیدا کند و به همه این بچه‌ها به شیوه‌ای غیرانتزاعی کمک کند تا به انسان‌هایی مستقل و آزاداندیش تبدیل شوند.

دایر در همین رابطه در مقدمه این کتاب می‌نویسد: «با خواندن این کتاب برخورد شما و فرزندانتان با زندگی همان‌گونه خواهد بود که نقاشی نسبت به شاهکارش دارد؛ یعنی آگاه است چگونه آن را شکل بخشد، رنگ‌آمیزی کند و آن‌طور که موافق طبع اوست، طرح‌ریزی نماید». یا مثلاً جایی دیگر این‌گونه می‌گوید: «مطالب ارائه‌شده در این کتاب، از ویژگی خاصی برخوردار است؛ لیکن به‌هیچ‌وجه جنبه تعلیم و تربیت ندارد. آن‌ها صرفاً بیان اعتقادات عمیق و درونی و کاربردهای عملی در زمینه موضوع بسیار مهمی چون پرورش کودکانی مستقل و آزاداندیش است».

از دیگر ویژگی‌های برجسته کتاب چه کنیم تا فرزندان خوشبختی داشته باشیم؟ این است که نویسنده‌اش روشی عام را سرلوحه خود قرار داده تا این اثر محصور در مرزهای جغرافیایی و تاریخی خاصی باقی نماند؛ به این معنا دایر تلاش کرده است که نوشته‌اش در لحظه فعلی، یعنی همین اکنون، به والدین در هرکجا و هرزمانی که هستند کمک کند.

هدف وین دایر این است که این کتاب در همان لحظه‌ای که توسط والدین خوانده می‌شود، برایشان مفید و سودمند باشد. او با این انگیزه آن را به رشته تحریر درآورده که والدین در هر موقعیتی که باشند بتوانند آن را به دست‌گیرند؛ چه مادری که در انتظار اولین فرزند خود است، چه مادری که شش فرزند دارد یا در موقعیتی میان این دو.

همچنین این کتاب برای مادران و پدرانی که در یک جغرافیای فرهنگی خاص، مثلاً ایالات متحده، زندگی می‌کنند، نوشته‌نشده است. تأکید نویسنده بر رشد دادن خصائل عام انسانی است که در همه فرهنگ‌ها و اجتماعات سراسر کره خاک محل توجه و ارزشمند است.

یکی از برجستگی‌های کتاب چه کنیم تا فرزندان خوشبختی داشته باشیم؟ این است که نظم ارائه مطالب در آن، از ابتدا تا انتها به‌گونه‌ای است که گویی مراحل رشد را نظیر آنچه کودک به مرور طی می‌کند پشت سر می‌گذارد؛ یعنی از دوران طفولیت به خردسالی شروع می‌شود و سپس به نوجوانی و بعد بلوغ و بالاخره به بزرگسالی می‌رسد که دقیقاً شبیه دوران رشد و تکاملی است که بچه‌ها در طول زندگی طی می‌کنند. این نظم ارائه مطالب به‌گونه‌ای است که خوانندگان در حین خواندن کتاب، به‌آسانی پیشرفت ضمنی آن را لمس و احساس خواهند کرد.

چه کنیم تا فرزندان خوشبختی داشته باشیم؟