تازههای نشر جهان، در حوزه کودک و نوجوان
با نگاهی گذرا به چند عنوان از جدیدترین کتابهای کودک و نوجوان در ماههای گذشته درمییابیم که عصر دیجیتال موجب ظهور نسلی کاملاً متفاوت و بیگانه نشده است. مجموعههای داستانی، مفاهیم سادهی انسانی و موجودات ناشناخته همچنان بیشترین جذابیت را برای کودکان دارند. رکود اقتصادی ناشی از شیوع کرونا آسیبی به صنعت نشر کودک نرسانده که هیچ، موجب رشد و شکوفایی چشمگیرِ آن نیز شده است.
با نگاهی گذرا به چند عنوان از جدیدترین کتابهای کودک و نوجوان در ماههای گذشته درمییابیم که عصر دیجیتال موجب ظهور نسلی کاملاً متفاوت و بیگانه نشده است. مجموعههای داستانی، مفاهیم سادهی انسانی و موجودات ناشناخته همچنان بیشترین جذابیت را برای کودکان دارند. رکود اقتصادی ناشی از شیوع کرونا آسیبی به صنعت نشر کودک نرسانده که هیچ، موجب رشد و شکوفایی چشمگیرِ آن نیز شده است.
برخلاف نگرانیهای موجود دربارهیی کاهش علاقه نسل جدید به کتاب و کتابخوانی، بازار جهانی کتاب کودک طی پنج سال گذشته به طور متوسط سالانه ۰.۹ درصد بزرگتر شده است. رکود اقتصادی ناشی از شیوع کرونا آسیبی به صنعت نشر کودک نرسانده که هیچ، موجب رشد و شکوفایی چشمگیرِ آن نیز شده است.
اما اگر بازار کتاب کودک کشورمان به قدر کافی رونق ندارد، مشکل از بیعلاقگی کودکان ایرانی به کتاب نیست، بلکه ناشران و مؤلفانمان کمکاری کردهاند و نتوانستهاند نیازهای فرهنگی آنها را به درستی تأمین کنند. کودکان و نوجوانان ایرانی تفاوتی با بچههای سایر نقاط جهان ندارند، شادی و تفریح میخواهند، کنجکاو و سرزندهاند، ناشناختهها را دوست دارند و هر داستان یا تصویر خیالانگیزی توجهشان را جلب میکند.
راه نجات صنعت کمابیش ورشکسته و ناتوان کتابِ بزرگسالان در کشورمان، عادت دادن نسل جدید به کتابخوانی است. با نگاهی گذرا به چند عنوان از جدیدترین کتابهای کودک و نوجوان در ماههای گذشته درمییابیم که عصر دیجیتال موجب ظهور نسلی کاملاً متفاوت و بیگانه نشده است. مجموعههای داستانی، مفاهیم سادهی انسانی و موجودات ناشناخته همچنان بیشترین جذابیت را برای کودکان دارند.
انتشارات دیزنیهایپریون ۱۶ اکتبر (معادل ۲۵ مهر) را به عنوان تاریخ رونمایی از ششمین کتاب مجموعهی پرفروش محاکمههای آپولو نوشته ریک ریوردان با عنوان برج نرون تعیین کرده است. این مجموعه با الهام گرفتن از اساطیر یونان و روم باستان تمامی عناصر مورد علاقهی نوجوانان را در قالب داستانی هیجانانگیز گرد آورده است.
ترجمهی فارسیِ سه کتاب نخست این مجموعه توسط چند ناشر مختلف منتشر شده و در کتابفروشیهای کشورمان موجود است. آخرین کتاب مجموعه باشگاه پرستاران بچه با عنوان لوگان مریآن را دوست دارد نوشته آن مارتین و با تصویرسازی کاریکاتوریست نیویورک تایمز گیل گالیگان ۱۰ شهریور امسال منتشر شد و به سرعت در فهرست ده کتابِ کودک پرفروشِ ماه گذشته قرار گرفت.
از بازخورد نوجوانان در سراسر جهان این گونه برمیآید که بسیاری از آنها با شخصیتهای این مجموعه داستان همذاتپنداری کردهاند و مسائل و مشکلات آنها را شبیه دغدغههای هر روزهی خود دانستهاند. و اما داو پیلکی در مرد سگی: جنایت و مکافات مضمون اصلی شاهکار داستایوفسکی یعنی رستگاری از طریق عشق و بخشش را دستمایهی یکی از مهمترین آثار ادبیات کودکانِ امسال قرار داده است. تنها در کتابی که داستانی جذاب، شخصیتهای باورپذیر و تصویرسازی هنرمندانه دارد میتوان چنین آموزه عمیقی را به کودکان آموخت:
– گاهی تنها چیزی که برایمان میماند نفرت است
– راستش نمیدونم.. نفرت کلی مشکل در جهان ایجاد کرده ولی حتی یک مشکل را هم حل نکرده.
دایناسورها امسال هم جای مهمی در کتابهای کودکان داشتند، راهنمای بقای دایناسورها نوشته کلر هیبرت جزو پرفروشترینهای ماههای اخیر بوده است. علاوه بر این امسال هم عناوین جدیدی از مجموعه کتاب ماینکرافت و در رتبۀ دوم افسانۀ زلدا در صدر پرفروشترین کتابهای کودکِ استوار بر بازیهای کامپیوتری و انیمیشنها قرار دارند.
اگرچه این قبیل کتابها گاهی به دلیل محتوای خشن و نامناسبشان مورد اعتراض والدین هم قرار گرفتهاند. اخیراً برخی از ناشران برای اینکه رضایت والدین را جلب کنند کوشیدهاند از علاقه کودکان به بازیهای کامپیوتری در راستای اهداف آموزشی بهره گیرند. به عنوان مثال انتشارات کتابهای قهوهای کوچک برای خوانندگان جوان در مجموعهی فورتنایت و روبلوکس در چند کتاب از عناصر و شخصیتهای بازی به عنوان مدل برای آموزش طراحی و نقاشی استفاده کرده است.
کتاب انتشارات دو شیر با نام آن هیولای در جعبه (اکتبر ۲۰۲۰) نوشته سو کانتس اشمیت و با تصویرگری لوک فلاورز در روزهای گذشته به شدت مورد استقبال خردسالان قرار گرفته است. داستانی سرشار از طنز که در آن هیولایی میآموزد که از بیگانهها نترسد و دوست جدیدی بیابد. تقریباً هر کتابی که بتواند کودکان را بخنداند موفقیتش حتمی است.
نهمین کتاب از مجموعه مدرسهی فوتبال نوشته آلکس بلوس و بن لیتلتون با عنوان قهرمانان افسانهای مدرسه فوتبال: پنجاه داستان واقعی که جهان را تکان داد توسط واکربوکز نیز ماه آینده منتشر میشود. این کتاب نمونه بیهمتایی از استفادهی هوشمندانه از علایق کودکان است.
در کنار مباحث فوتبالی، مطالب فراوانی دربارهی گوشه و کنار جهان، اخلاق، هنر، تاریخ و ریاضیات به کودکان آموزش داده میشود که برای یاد دادن آنها در کلاسهای درس موی میلیونها نفر سفید شده یا ریخته است. نشر ایرانبان دو کتاب از این مجموعه را با ترجمهی شهلا انتظاریان چاپ و منتشر کرده است.
اما نمیتوان از تازههای نشر کودک گفت و به کتابهای مجهز به فنآوری واقعیت افزوده[۱] اشاره نکرد. تحولی که به احتمال زیاد صنعت نشر کودک را به زودی تسخیر خواهد کرد. این فنآوری جهان مجازی را به قلمروی کتابهای کاغذی وارد کرده است.
کودک مداد در دست میگیرد و بر روی کتابش نقاشی و رنگآمیزی میکند، همزمان تبلت یا گوشیهای هوشمند به آن تصاویر جان میبخشند؛ نقاشی کودک شروع به حرکت میکند، سخن میگوید و سهبعدی میشود. طی ده سال گذشته این فنآوری نوین به لطف قابلیتهای فراوان و چشمگیرش بیوقفه سهم بیشتری از بازار نشر کودک را به خود اختصاص داده است.
در واکنش به شیوع کرونا سیگال آدلر از واقعیت افزوده در کتابش پادشاه سبز بدجنس (آوریل ۲۰۲۰) بهره برد تا برای کودکان ۳ تا ۵ سال ماجرای ویروسی را تعریف کند که میخواهد پادشاه عالم شود و همه چیز را مطابق میل و اراده شیطانی خود تغییر دهد؛ کاگئوری کیوشیگه در ۱۰ رویای ماهی قرمز (آوریل ۲۰۲۰) داستان رویاهای یک ماهی در تنگ کوچک اتاق دختربچهای را بازگو میکند که که در مورد جهان بیرون خیالپردازی میکند.
انتشارات کارلتون کیدز در زمینه دانش عمومی با مجموعهی آیاکسپلور تاکنون برخی از مهمترین کتابهای واقعیت افزوده را منتشر کرده است. آنها پس از تولید چند کتاب هیجانانگیز همچون مغز: ماجراجویی درون سر، حشرات و دنیای ژوراسیک سال گذشته درندگان را موضوع کار خود قرار دادند. انتشارات دریملند در تیرماه امسال یک مجموعه کمابیش مشابه اما برای سنین کمتر شامل اسرار اقیانوسها، حیوانات و دایناسورها را به بازار عرضه کرد.
اما واقعیت افزوده محدود به کتابهای رنگآمیزی، آموزشی و دانش عمومی نمیشود و در ادبیات داستانی خصوصاً داستانهای اسرارآمیز و تخیلی رشد روزافزونی داشته است. مارتین شانون در بونلاین (فوریه ۲۰۲۰) داستان آموزندهای درباره یک دختر ماجراجو و کنجکاو را در قطاری پر از ارواح سرگردان روایت میکند. و سورن جانسون در استادان آتش (اوت ۲۰۲۰) کودکان را به ماجراجویی در بازیهای ریاضی و معماهایی دعوت میکند.
سرانجام انتشارات علاءالدین ۱۶ مارس ۲۰۲۱ (معادل ۲۶ اسفند ۱۳۹۹) را به عنوان تاریخ رونمایی از جدیدترین نسخۀ آکادمی مخترعان تام سویفت نوشتهی ویکتور اپلتون تعیین کرده است. در این داستان رقابت دوستانهای که تبدیل به دشمنی میشود (مناسب برای کودکان ۸ تا ۱۲ سال) با فنآوری واقعیت افزوده روایت شده است.
به رغم جذابیت فنآوریهای نوین نظیر واقعیت افزوده بخش عمدهای از بازار نشر کودک و نوجوان همچنان در انحصار کتابهای چاپی است و به نظر نمیرسد در آینده نزدیک هم تغییر معنیداری در آن رخ دهد. آنچه صنعت چاپ کتاب را تهدید میکند گوشی هوشمند و تبلت نیست، بلکه ناآشنایی با علایق نسل جدید و عدم تولید مضامین و داستانهای مطلوبِ آنهاست.
***
[۱] Augmented Reality (AR)
2 دیدگاه در “تازههای نشر جهان، در حوزه کودک و نوجوان”
بنده ارشد علوم تربیتی گرایش تحقیقات آموزشی هستم و با توجه به رشته ام نیازهای کودکان را به خوبی میشناسم و به صورت تجربی و بر اساس علاقه و استعدادم از بچگی نقاشی میکشیدم و در چندین نمایشگاه گروهی نقاشی نیز شرکت کرده ام و در حال حاضر کار نقاشی و تصویرگری کتاب کودک و تصویرسازی مجله را با مداد رنگ و اب رنگ و فتوشاپ انجام میدهم
من میتونم در زمینه تصویر ساری و تصویرگری باشما همکاری کنم
و هم چنین یک کار بصورت نمونه و رایگان با شما کار کرده در صورت مورد پسند بودن بقیه کارها را با تعرفه بسیار مناسب با شما همکاری نمائیم
با تشکر
خواهش میکنم با دفتر وینش تماس بگیرید