افسانه‌هایی که برادران گریم از منابع مکتوب و منابع شفاهی جمع‌آوری و بازنویسی کرده‌اند کمک بزرگی به ادبیات دنیا کرده است، نویسنده‌های زیادی از این افسانه‌ها الهام گرفته‌اند و آن‌ها را بازنویسی و بازآفرینی کرده‌اند. نویسنده‌ی خلاقی مثل فیلیپ پولمن با نگاهی تازه به افسانه‌هایی که این دو برادر گردآوری کرده‌اند، آن‌ها را بازنویسی و به قول خودش سعی کرده بهترین و جالب‌ترین قصه‌ها را بگوید. او با حذف هر چه قصه‌ها را از حرکت آزاد بازمی‌داشته، تلاش کرده است نسخه‌ای شامل 50 افسانه ارائه بدهد که مثل آب زلال باشد.

نویسنده در مقدمه‌ی «داستان‌های گریم برای پیر و جوان» به ویژگی‌های کلی افسانه‌های پریان اشاره کرده است. مثل حضور «شخصیت‌های مرسوم و همیشگی» که انگیزه‌ی شخصیت‌ها و بد یا خوب بودن‌شان معلوم است و «چالاکی» که سرعت بالای اتفاقات افسانه‌ها را توضیح می‌دهد.

پولمن در انتهای هر افسانه اشاره کرده که در فرهنگ‌ها و سرزمین‌های گوناگون چه افسانه‌های مشابه و یا تغییر یافته‌ای وجود دارد و یا منبع برادران گریم برای بازنویسی چه بوده است. در پایان برخی از آن‌ها هم نگاهی به محققان ادبیات فرهنگ و مردم و نظریه‌پردازان داشته مانند افسانه‌ی گل حاج ترخانی. این افسانه همان ماجرای زیبای خفته است. برای معرفی بهتر افسانه باید از ابتدا تا پایانش را خلاصه بگویم.

ماجرا چنین آغاز می‌شود که شاه و ملکه بچه‌دار نمی‌شوند. یک روز قورباغه وعده می‌دهد که به زودی بچه‌دار می‌شوند. سال بعد ملکه دختر زیبایی به دنیا می‌آورد. برایش ضیافت برقرار کردند و سیزده زن دانا هم بین مهمان بودند اما برای غذا خوردن فقط دوازده بشقاب داشتند. سیزدهمین زن بیرون ماند و موقع هدیه دادن داخل شد. جواب توهینی که به او شده بود را اینطور داد که انگشت شاهزاده خانم در چهارده سالگی با سوزن دوک نخ‌ریسی زخم می‌شود و می‌میرد.

دوازدهمین زن دانا نفرین او را ملایم کرد و گفت نمی‌میرد بلکه صد سال می‌خوابد. شاه دستور داد همه‌ی دستگاه‌های نخ‌ریسی را بسوزانند اما طلسم اجرا شد.

بعد از به خواب رفتن شاهزاده خانم، مردهای جوان زیادی برای نجات زیبای خفته به سمت قلعه می‌آمدند اما در خارهای پرچین اسیر می‌شدند و از بین می‌رفتند. چندین سال گذشت تا اینکه یک شاهزاده از راه رسید و شاهزاده خانم را نجات داد و با او ازدواج کرد.

بعد از اتمام افسانه می‌خوانیم: برونو بتلهایم مطابق انتظار دیدگاه کاملا فرویدی به این قصه دارد. خواب صد ساله که به دنبال از دست رفتن خون است «چیزی نیست مگر زمان آرامی برای رشد و آمادگی، که فرد پس از آن کاملا بالغ بیدار شده و آماده‌ی اتحاد جنسی است.»

مترجم در مقدمه‌ی خود بتلهایم را معرفی کرده، او از روانشناسان مشهوری است که از داستان برای درمان کودکان استفاده می‌کرد.

فیلیپ پولمن به شکل خلاصه‌ای به نمادپردازی و تفسیر روان‌شناسانه‌ی افسانه‌ها پرداخته است، به‌نظر می‌رسد یکی از ملاک‌های او برای انتخاب افسانه‌ها هم این بوده که تفسیرها و نمادهای بیشتری بتوان از قصه‌ها پیدا کرد. در اصل نگاه چند بعدی او کمک کرده تا علاوه بر لذت بردن از افسانه‌ها، به درک بهتری از آن‌ها برسیم.

در برخی از افسانه‌های کتاب داستان‌های گریم خشونتی وجود دارد که تعجب‌برانگیز است، گویی مخاطب در آن زمان اصلاً کودکان نبوده‌اند و یا آن‌چنان که باید، روحیات و ویژگی‌های آن‌ها مورد توجه قرار نمی‌گرفته است. در افسانه‌ی معروف هانسل و گرتل می‌خوانیم: و دولا شد و سرش را در اجاق کرد. به‌محض اینکه چنین کرد گرتل چنان هلش داد که تعادلش به هم خورد و در اجاق افتاد. گرتل فورا در را بست و میله‌ای آهنی پشتش گذاشت تا باز نشود. صدای جیغ و فریادهای وحشتناکی از اجاق می‌آمد ولی گرتل گوش‌هایش را گرفت و بیرون دوید. جادوگر سوخت و مرد.

 و یا در افسانه‌ی دوازده برادر، علاوه بر خشونت، علامت سوال بزرگی نیز در ذهن شکل می‌گیرد که چرا چنین باید باشد؟! شاه به همسرش می‌گوید سیزدهمین بچه‌ی‌شان اگر دختر باشد باید آن دوازده فرزند پسر بمیرند چون می‌خواهد دخترشان وارث تمام ثروتش باشد. با این‌که قصه پایان خوشی دارد اما خشونت‌ها تا قبل از پایان ادامه پیدا می‌کند. حال سوال پیش می‌آید که چرا باید بقیه کشته شوند و چرا شاه چنین تصمیمی می‌گیرد؟ گویی مخاطب با یک دنیای «همین است که هست!» و گاه بی‌منطق هم روبه‌روست.

مخاطبان داستان‌های گریم برای پیر و جوان در نام کتاب مشخص است، اما می‌توان گفت بسیاری از اطلاعاتی که در پایان افسانه‌ها آمده برای مخاطب عام چندان مهم نیست و برای علاقه‌مندان و کارشناسان ادبیات کودک می‌تواند مفید و جذاب باشد. اکثر مخاطبان برای لذت بردن و سیر کردن در فضای افسانه‌ها به سراغ خواندن می‌آیند و البته به چنین هدفی هم احتمالا خواهند رسید.

از قدرت روایت نویسنده‌ی داستان‌های گریم در انتخاب مهم‌ترین بخش افسانه‌ها و کنار هم چیدن آن‌ها نباید گذشت چرا که به ریتم تند قصه‌ها کمک کرده است. وقتی افسانه‌ها را می‌خوانیم انگار خود قصه‌گو ماجراها را تعریف می‌کند، بدون جزئیات زائد. سال‌ها و روزها به سرعت در قصه‌ها می‌گذرد و مخاطب در انتظار پایان خوش و پیروز شدن خیر بر شر با راوی همراه می‌شود. این قصه‌ها بیش از دویست سال نسل به نسل منتقل شده و با وجود این بازنویسی‌ها ماندگارتر نیز خواهد شد، خصوصاً وقتی بازآفرینی مانند این کتاب خواندنی و به همراه ارزش افزوده باشد.