نسل بیت / The Beat generation

عصیان جوان‌های دهه پنجاه البته قابل مقایسه با نسل بعدی‌شان که انقلابات اجتماعی، جنسی و زیباشناختی و جنبش پادفرهنگ را ساخت نبود اما ردپای آن در هنرها و ادبیات و مد و موسیقی قابل ردیابی است. عصیان دهه پنجاهی‌ها راک اند رول را جهانی کرد و عصیان نسل بعدی موسیقی راک را ساخت.

جیمز دین جوان زیبا و شورشی و مارلون براندو با موتور و کاپشن چرم و زیرپیراهنی، لگدی به آراستگی ستاره‌های سینمای کلاسیک بودند و در نقاشی جکسون پولاک و وارهول سربرآوردند. در ادبیات هم گروهی جوان آثاری را آفریدند که بعدها به «نسل بیت» معروف شدند.

آلن گینزبرگ در شعر بلند «زوزه» از تجربیات هم‌جنس‌گرایانه، مواد مخدر، متروها، زیر پل‌ها، کنج خانه‌ها، خیابان‌های آمریکا، مذهب شرقی و انسان‌های حاشیه‌ای، مطرود و فراموش شده می‌گوید‌ و به رد روایات استاندارد در جامعه می‌پردازد. جک کرواک و ویلیام باروز دیگر دوستان گینزبرگ هم هرکدام با رمانی در دنیای ادبیات برای خود نامی دست و پا کردند. بعدها وقتی از آلن گینزبرگ پرسیدند جنبش بیت چه بود جواب داد: «چیزی نبود جز یک مشت آدم که دور هم جمع می‌شدند»

جک کرواک کلمه‌ی بیت را از Beatificatio که در ادبیات کاتولیک به معنای رستگاری بود گرفت. از نظر او زندگی سرخوشانه، آزاد و غریزی او و دوستانش یک نوع تمایل جنون‌آمیز به زندگی و خودِ معنی رستگاری بود. با این‌حال کلمه‌‌ی بیت در فرهنگ عامه‌ی آمریکا به معنی خسته و کوفته است.

در این پرونده به سراغ این ادبیات و معروف‌ترین کتاب‌های این جنبش رفته‌ایم. در ابتدا نجمه خادم در قالب مقاله‌ای با عنوان «جنبش بیت: از امپایر استیت به سوی ماه» به معرفی این سبک ادبی که در عین حال یک سبک زندگی بوده پرداخته است. پرونده ما هم نام خود را از این مقاله گرفته است.

جنبش بیت‌: از امپایر استیت به سوی ماه

«از غبار بپرس» از کتاب‌هایی است که روی نویسندگان این نسل تاثیر گذاشته است. کتاب در سال ۱۹۳۹ منتشر شد و جان فانته آن زمان تازه داشت به عنوان نویسنده مطرح می‌شد. اما کتاب شکست سختی خورد و تا سال‌ها بعد که بوکوفسکی به صورت اتفاقی در کتابخانه عمومی به آن برخورد در گمنامی ماند. اما سرنوشت به جان فانته رو کرد، گرچه خیلی دیر. نادیا کریمی درباره این کتاب نوشته است:

دنیا غبار بود و به غبار هم بدل می‌شود

در ادامه به معرفی دو کتاب عمده‌ی این جریان می‌پردازیم. «در جاده» نوشته جک کرواک از اعضای اصلی این حلقه که قبل از این هم به نام‌هایی مثل «جاده» و «در راه» به فارسی ترجمه شده بود. در جاده داستان نسلی‌ست که ما آن را به عنوان نسل بیت می‌شناسیم. یک روایت دیوانه‌وار از سفرهای دسته‌جمعی گروهی جوان عاصی، دسته‌ای از آدم‌هایی که ظاهراً به اصول و اخلاقی پایبند نیستند، دله دزدی می‌کنند، مفت سواری می‌کنند، رفیق خوب یا عاشق خوبی هم نیستند. اما در تحلیل نهایی به نظر می‌رسد این خودِ زندگی‌ست. در واقع استعاره‌ای از در راه بودن است.

چه جور جاده‌ای دلخواه توست؟

«ناهار لخت» نوشته‌ی ویلیام اس باروز هم از کتاب‌های اصلی نسل بیت است. کتابی که به خاطر رویکرد خیلی آزاد آن سال‌ها در بریتانیا و آمریکا ممنوع بوده است. بری مایلز که خود محقق فرهنگ زیرزمینی دهه شصت میلادی است این کتاب را به عنوان کتاب عمر خود معرفی کرده است. یادداشت کوتاه او را ترجمه کرده‌ایم.

کتاب عمر بری مایلز: «ناهار لخت» نوشته‌ی ویلیام اس باروز

ریچارد براتیگان که یک دهه پیش در ایران خیلی ناگهانی گل کرد و مورد توجه قرار گرفت از نسلی است که بعدها از نسل بیت تاثیر گرفت. در واقع اگر «از غبار بپرس» از تاثیرگذاران روی نسل بیت بوده، براتیگان -و بوکوفسکی- از عمده تاثیرگرفته‌های این جریان به شمار می‌روند. آرزو حسینی در این یادداشت نسبتا مفصل به کتاب «پس باد همه چیز را با خود نخواهد برد» او پرداخته است.

من فقط به همبرگر علاقه دارم

نسل بیت