سمیه سیدیان از آن نویسنده‌های دغدغه‌مند در زمینه‌ی محیط زیست است که تاکنون داستان‌های زیادی در حوزه‌ی محیط زیست نوشته و در جشنواره‌های مربوطه نیز جوایز فراوانی کسب کرده است. در کتاب افسانه‌ی جزیره‌ی کبودان سیدیان یک بار دیگر به سراغ محیط زیست رفته اما این بار عمیق‌تر از همیشه و با نگاهی اسطوره‌ای و افسانه‌ای تا از بیان خشک و خالی مشکلات محیط زیست پرهیز کرده باشد.

گوزن جوانی به نام آیدین شخصیت اصلی این کتاب است. آیدین که برخلاف تمام گوزن‌های گله‌شان تک‌شاخ متولد شده، به گفته‌ی پیر گله، مسئول این است که یک سفر اسطوره‌ای را در پیش بگیرد و سرزمین کبودان را از تشنگی نجات دهد. تنها قنات این سرزمین در حال خشک شدن است و کسی که می‌تواند جلوی این فاجعه را بگیرد کسی نیست جز آیدین. او با یک دوراهی سخت بین رفتن و نرفتن مواجه می‌شود. چون پدرش را در همین راه از دست داده اما از آنجایی که مادرش از بیماری و تشنگی حال بدی دارد و معلوم نیست تا کی زنده بماند، تصمیم به رفتن می‌گیرد.

سیدیان برای سفر قهرمان داستانش یک مسیر اسطوره‌ای در نظر گرفته. گوزن جوان باید از سه سرزمین اسطوره‌ای گذر کند و سه سنگ افسانه‌ای را از دست سه موجود عجیب و غریب بگیرد و به سرزمین کبودان برگردد تا بتواند جلوی خشکسالی را بگیرد. اولین مرحله گذر روبه‌رویی با پنگال سیاه‌گوش است، 7لنگی که پدرش را از پا درآورد. او باید بعد از مواجهه با پنگال به دریاچه‌ برود و از پیریکا، پری دریاچه، یاقوت کبود آبی را بگیرد. در دومین مرحله آیدین باید زمرد سبز را از شیردال، نگهبان جزیره‌ی سیاه‌سنگ به دست بیاورد و در مرحله‌ی بعد سنگ ماه را از سرزمین لاشخور مصری پیدا کند و بعد به سرزمین کبودان بازگردد.

بزرگ‌ترین نقطه قوت این اثر همین اسطوره‌ای و افسانه‌ای بودن آن است. به طوری که اگر اسطوره را از آن حذف کنیم، موضوع ساده‌ای به جا می‌ماند: ماجرای گوزنی که می‌خواهد سرزمین‌شان را نجات دهد، همین و بس! اما نبرد با موجودات افسانه‌ای رنگ و بوی دیگری به متن می‌بخشد. از طرف دیگر با وجود چنین عمق و پیچیدگی در داستان، نویسنده گاهی گره‌ها را زودتر از آن که باید، باز می‌کند. آیدین خیلی سریع معماها را حل می‌کند و راه‌حل‌های طلایی به ذهنش می‌رسد، اگرچه می‌توان این را به حساب خارق‌العاده بودن گوزن جوان گذاشت، گاهی باعث می‌شود خواننده از وسط یک ماجرای عمیق و پیچیده، به یک نقطه‌ی‌ سطحی و ساده برسد و چنین تناقضی به نظرش چندان خوش‌آیند نیاید.

نقطه‌ی قوت دیگری که نباید از آن چشم‌پوشی کرد، چگونگی بیان معضل خشکسالی و محیط زیست در این اثر است. در این کتاب نویسنده به خوبی و البته کاملاً غیر شعاری توانسته معضل خشکسالی و میزان اهمیت آن برای سایر جانداران را به مخاطب نوجوان منتقل کند. به طوری که نوجوان پس از خواندن کتاب هم احساس مسئولیت بیشتری نسبت به محیط زیست داشته باشد و هم احساس نکند که یک کار سفارشی درباره‌ی محیط زیست خوانده است. در واقع این کتاب همان چیزی است که معمولاً والدین و مربیان ترجیح می‌دهند نوجوانان بخوانند؛ لذت بردن از مطالعه در کنار انتقال یک پیام مهم به طور غیر مستقیم!

به طور کلی داستان زبان نرم و لطیفی دارد و با وجود این که شخصیت‌های آن حیوانات هستند به هیچ وجه شبیه داستان‌های کودک به نظر نمی‌رسد و مخاطب نوجوان به خوبی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. تصاویر سیاه و سفید اندکی که در لابه‌لای فصل‌های کتاب دیده می‌شود هم به فضای نوجوانانه‌ی آن افزوده است. چگونگی روایت ماجراهای افسانه‌ای، شخصیت‌های داستان، موضوع اصلی و حتی میزان بیان معضل محیط زیست در آن، همگی باعث شده افسانه‌ی جزیره‌ی کبودان یک رمان کاملاً نوجوانانه باشد. این کتاب از طریق اپلیکیشن‌های کتاب‌خوانی هم عرضه و نسخه‌ی صوتی آن نیز تولید شده است.