دو سال بعد از مرگ داستایفسکی که در سال ۱۸۸۱ رخ داد، دو نفر از دوستانش، استراخوف و اُرِست میلر، با همکاری یکدیگر زندگی‌نامه‌ای نوشتند که به ابتدای نخستین چاپ مجموعه آثار داستایفسکی افزوده شد. از این زندگی‌نامه، که هنوز ارزشمند است، در طول کتاب حاضر با عنوان «زندگی‌نامه‌ی رسمی» یاد شده است. این زندگی‌نامه شامل داده‌ها و نامه‌هایی است که بیوه‌ی او در آن زمان دوست داشت منتشر شوند.

بیوه‌ی داستایفسکی تا سال ۱۹۱۹ زیست و در طول حیات او هیچ چیز مهم دیگری اجازه‌ی انتشار نیافت. تنها زندگی‌نامه‌ی موجود از داستایفسکی به زبان انگلیسی (به قلم جی. ای. تی‌. لوید ــ استنلی پل، ۱۹۱۲) اندکی بیش از این زندگی‌نامه‌ی رسمی است به زبان انگلیسی.

بعد از مرگ بیوه‌ی داستایفسکی و انقلاب اکتبر، شاهد انتشار انبوهی از اطلاعات طی یک دهه‌ی گذشته بوده‌ایم. نخست زندگی‌نامه‌ی داستایفسکی به قلم دخترش (که در سال ۱۹۲۱ در آلمان منتشر شد)؛ این زندگی‌نامه هرچند در جزئیات به شدت غیرقابل‌اعتماد است، برای نخستین بار بسیاری از جنبه‌های زندگی او را که تا آن زمان از کنجکاوی عمومی محافظت شده بودند علنی می‌کرد ــ قتل داستایفسکی [پدر]، ناکامی نخستین ازدواج داستایفسکی، روابط او با پالینا سوسلووا (که در این نوشته هم همچنان نامش برده نمی‌شود) و مشاجرات خانوادگی بعد از ازدواج دوم او.

در سال ۱۹۲۳ یادداشت‌های زنش منتشر شد که دوره‌ی چهارماهه‌ی نخستین سال ازدواج آن‌ها را با جزئیات تمام پوشش می‌دهد (با ترجمه‌ی انگلیسی Goolancz ، ۱۹۲۸)؛ در سال ۱۹۲۵ خاطرات زنش، که سال‌ها بعد از مرگ داستایفسکی نوشته شده و هرگز تمام نشده بود، اما پر از اطلاعات درباره‌ی آخرین سال‌های حیات اوست؛ در سال ۱۹۲۶ مجموعه‌ی کامل نامه‌های داستایفسکی به زنش (با ترجمه‌ی انگلیسی کُنستابل، ۱۹۳۰) ؛ در ۱۹۲۸ یادداشت‌های روزانه‌ی پالینا سوسلووا؛ و در ۱۹۳۰ خاطرات برادر کوچکش آندره‌ئی.

در این حین تعداد زیادی از نامه‌های داستایفسکی در نشریات گوناگون منتشر شدند (تعداد اندکی از این‌ها به انگلیسی ترجمه شده‌اند)؛ و مجموعه‌ی کامل نامه‌های به جا مانده از او توسط بنگاه انتشاراتی دولتی در مسکو در دست چاپ است (جلد اول ۱۹۲۹، جلد دوم ۱۹۳۰) . بعید به نظر می‌رسد که هیچ سند مهمی درباره‌ی زندگی داستایفسکی منتشرنشده باقی مانده باشد یا با کشف سندهای تازه نور حیاتی تازه‌ای بر این زندگی بتابد.

به روسی هم زندگی‌نامه‌ی مدرنی درباره‌ی داستایفسکی نوشته نشده، هرچند لئونید گروسمان یک تک‌نگاری‌ عالی درباره‌ی برخی از فرازهای مشخص زندگی داستایفسکی در پرتو سندهای تازه نوشته است. در آ‌خرین زندگی‌نامه‌ها به فرانسه (به قلم سرگه پرسکی ــ پاریس، ۱۹۲۴) و به آلمانی (کارل نیوتسل ــ انتشارات هسل لایپزیگ ۱۹۲۵) هیچ‌یک از سندهایی که بعد از انقلاب در روسیه منتشر شده، لحاظ نشده است.

ترجمه‌ی انگلیسی استاندارد رمان‌های داستایفسکی همچنان ترجمه‌های کُنستانس گارنت هستند (انتشارات هاینمان). ترجمه‌های دیگری هم از برخی رمان‌های اصلی او منتشر شده است؛ ترجمه‌هایی که هم از نظر سبک و هم از نظر وفاداری و دقت پایین‌تر از ترجمه‌های فوق هستند.

عنوان انگلیسی رمان‌ها که در این کتاب به کار رفته‌اند همان‌ها هستند که خانم گارنت به کار برده، جز در مورد شیاطین (که او به نادرستی به تسخیرشده‌ها ترجمه کرده است). تکه‌ای از رمان یادداشت‌های خانه‌ی مردگان که در کتاب نقل شده از ترجمه‌ی خانم گارنت است؛ مسئولیت ترجمه‌ی باقی نقل قول‌ها و بریده‌ها به عهده‌ی نویسنده است.

برخی از اسنادی که در فصل‌های هشت و سیزده به کار رفته‌اند توسط نویسنده به ترتیب در فورتنایتلی ریویو اکتبر ۱۹۲۹ («داستایفسکی و یک هرزه‌ی روس») و در اسلاوُنیک ریویو ژوئن ۱۹۲۹ («تورگنیف و داستایفسکی») منتشر شده است.

مقدمه‌ی ای اچ کار: منابع اصلی در نگارش زندگی‌نامه‌ی داستایفسکی

#داستایفسکی

زندگی-نامه