پرونده‌ای درباره‌ی اختلافات تولستوی و زنش
«خانواده‌های خوشبخت همه مثل هم‌اند، اما خانواده‌های شوربخت هرکدام بدبختی خاص خود را دارند.» این سطور آغازین رمان مشهور آنا کارنینا است. و اگر درباره‌ی هیچ خانواده‌ای صدق نکند، درباره‌ی خانواده‌ی تولستوی‌ها قطعاً صادق است. زن‌وشوهری هنرمند که اما سبک زندگی و دیدگاه‌هایشان به شدت در برابر هم بود. وقتی تولستوی رمانی به نام سونات کرویتسر نوشت، همه‌ی روسیه این داستان را یک جور اظهارنظر درباره‌ی مناسبات نویسنده‌ی نامدار با زنش تلقی کردند. لذا سوفیا رمانی در پاسخ نوشت.
سوفیا تولستایا، همسر لئو #تولستویفیلسوف، عارف و نویسنده روس بود که او را از بزرگترین رمان‌نویسان جهان می‌دانند. او بارها نامزد دریافت جایزه نوبل ادبیات و جایزه صلح نوبل شد ولی هرگز به آنها دست نیافت نویسنده‌ی نامدار روس، برای خودش نویسنده‌ای بوده است. او نه تنها زمانی دراز ــ بیش از پنجاه سال ــ یادداشت‌های روزانه‌ای در شرح زندگی زناشویی خود با تولستوی و احساسات و دیدگاه‌های خود درباره مسائل مختلف می‌نوشته است، بلکه رمان‌هایی نیز در پاسخ به برخی از نوشته‌های همسرش ــ مهم‌تر از همه سونات کرویتسر ــ دارد که در زمان نگارش صلاح ندیده منتشر کند.
اکنون هر چند سال یا چندده سال یک‌بار گوشه‌ای از تراوشات قلم او منتشر می‌شود و بر مناسبات این زوج و مناسبات زناشویی در واپسین سال‌های روسیه‌ی سده‌ی نوزدهم به طور کلی، نوری تازه می‌افکند.
دو رمان #سوفیا-تولستایا این‌ها هستند:
چه کسی مقصر است (به روسی: ?Чья вина) . این کتاب در سال ۱۹۹۴ در روسیه منتشر شد و به آلمانی ترجمه و در سال ۲۰۰۸ در زوریخ منتشر شده است.
آوازی بدون کلام (به روسی: Песня без слов ) . این کتاب هنوز در روسیه منتشر نشده اما ترجمه‌ی آلمانی‌اش در سال ۲۰۱۰ در زوریخ چاپ شده است.
علاوه بر این‌ها خودزندگی‌نامه و یادداشت‌های روزانه‌ی سوفیا تولستوی نیز با ترجمه‌های مختلف به انگلیسی منتشر شده‌اند.
مقاله‌ای که ترجمه‌اش را در این‌جا می‌خوانید معرفی کتابی است با عنوان The Kreutzer Sonata Variations واریاسیون‌های سونات کرویتسر که توسط مایکل کاتز، استاد آمریکایی ادبیات روس به انگلیسی ترجمه و تدوین شده است. این کتاب متن کامل هیچ‌یک از آثار بالا نیست، بلکه مجموعه‌ای است از یادداشت‌های سوفیا تولستوی در حاشیه‌ی دستنوشته‌ی کتاب سونات کرویتسر و اظهارنظرهای فرزندان آنها درباره‌ی مناسبات والدین‌شان. این مقاله اطلاعات جالبی درباره‌ی این زندگی به دست می‌دهد و به همین مناسبت ترجمه‌ی آن را در وینش منتشر کردیم:
خرده‌جنایت‌های زناشوهریِ تولستوی ها
مقاله‌ی دوم معرفی کتاب روزنگاری‌های سوفیا تولستایاست از سوی ناشر:
پرتره‌ای تاریک از یک ازدواج
پرتره‌ای تاریک از یک ازدواج
این‌که دو رمان سوفیا تولستایا به انگلیسی ترجمه و منتشر نشده‌اند دلیلش روشن نیست. آیا ارزش ادبی نازل آنها دلیل این امر بوده است؟ با توجه به علاقه‌ی فمینیست‌ها به بازنگری تاریخ مناسبات زوج‌های مشهور تاریخ ادبیات، این امر تا حدودی سوال‌برانگیز است. و به فارسی؟ فعلاً این طوری شده تا موضوعی در محافل ادبی غرب مطرح و منتشر نشود، ما علاقه‌ی چندانی به آن نشان نمی‌دهیم.
اما به هر رو فکر بدی نیست که یکی از ناشران همت کند به یاری مترجمان روسی و آلمانی دو رمان خانم تولستایا را به فارسی برگرداند. اهمیت چهره‌های شاخص ادبیات روس بر فضای روشنفکری ایران به قدری بوده است که توجه جدی به جزئیات زندگی آنها را موجه می‌سازد.
این مقاله را ۲۱ نفر پسندیده اند
