کتابخوانی و ترویج آن در سال‌های اخیر موضوع جدی برای علاقمندان به کتاب و گسترش فرهنگ مطالعه شده. اکنون هم دولت‌ها و سازمان‌ها و هم علاقمندان فردی کتابخوانی راه‌کارهای متنوع، خلاقانه و جدیدی را برای کتابخوان کردن دیگران یا جلب توجه کتابخوان‌ها به کار می‌برند.

کتاب مدل‌های فرهنگی کتابخوانی در اروپا و آمریکای شمالی تلاش خود را به گردآوری و معرفی نمونه‌های مختلف گذاشته، نمونه‌هایی که می‌توانند شامل فعالیت‌های فردی، اجتماعی یا حتی برنامه‌های دولتی شوند.

نویسنده ابتدا درباره فرهنگ #مطالعه و کتابخوانی و این‌که چرا نمونه‌های خود را از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی انتخاب کرده، توضیح می‌دهد و بعد از آن در چندین فصل به معرفی نمونه‌ها می‌پردازد. این نمونه‌ها از پارک‌های موضوعی کتابخوانی تا کافه کتاب‌ها یا اردوها و کمپ‌های کتابخوانی و رستوران‌های مخصوص افراد کتابخوان را شامل می‌شود. در هر نمونه نویسنده ضمن معرفی و توضیح به شرح کارکرد و شیوه اجرا پرداخته و تا جای ممکن برای معرفی بهتر از عکس استفاده کرده است.

فصل انتهایی کتاب به نتایج اختصاص دارد و نویسنده با یافته‌های بررسی‌های به دست آمده از مدل‌های مختلف کتابخوانی در کشورهای ذکر شده، تلاش کرده تا نکات مهمی را که از این نتایج برای پیدا کردن روش‌های مختلف ترویج کتاب در ایران می‌توان به کار گرفت، مشخص کند. پس از آن به ارائه پیشنهادهایی برای بخش دولتی و غیردولتی در همین مسیر داده است.

مطالعه این کتاب می‌تواند برای همه مروجان کتابخوانی و سیاستگذاران عرصه فرهنگی سودمند باشد. مهدی محسنی این کتاب را مقدمه‌ای بر مطالعه تطبیقی مدل‌های فرهنگ کتابخوانی در جهان دانسته و انجام آن را نتیجه حمایت دفتر مطالعات فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ذکر کرده است.

درباره نویسنده

مهدی محسنی نویسنده، پژوهشگر و فعال در عرصه ترویج کتابخوانی است. از ابداعات او در زمینه ترویج کتابخوانی، ساخت برنامه اندرویدی Fast Book است.

محسنی تاکنون کتاب‌های تفکر انتقادی و کتابخوانی و رودخانه‌ی کتاب، سامانه سیال ترویج کتابخوانی را منتشر کرده است.

بخش‌هایی از کتاب مدل‌های فرهنگ کتابخوانی در اروپا و آمریکای شمالی

*جز چند کشور، قریب به اتفاق کشورهای پیشرو در فرهنگ کتابخوانی ، در دو قاره‌ی اروپا و آمریکای شمالی قرار دارند. بالاترین شاخص‌های توسعه فرهنگی، بیشترین سرانه کتابخوانی، بیشترین نهادهای فعال مرتبط با کتابداری و کتابخوانی، قوی‌ترین چرخه‌های اقتصادی تولید و عرضه کتاب و بزرگترین کتابخانه‌های جهان، متعلق به این کشورها هستند.

کشورهای توسعه‌یافته کمتر از بیست‌درصد جمعیت جهان را دارند؛ با این حال بیش از هفتاددرصد از کتاب‌ها را می‌نویسند. اغلب ناشران و کتابفروشان و نویسندگان بزرگ جهان در این کشورها هستند. در تولید نرم افزار و استفاده از تکنولوژی آموزشی فاصله از این هم بیشتر است.

*تشویق فعالیت‌های خلاقانه، تنها نقطه شروع ترویج کتابخوانی است، نه متن آن. ضروری است فعالیت‌هایی که بیشترین تعداد مخاطب را در بازه‌های زمانی طولانی به صورت مستمر پوشش می‌دهند در اولویت قرار گیرند. بدون این رویکرد تنها با تعدادی از فعالیت‌های جذاب و خلاقانه روبه رو هستیم که نقش چندانی در رشد فرهنگ کتابخوانی در کشور ندارند.

*ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که همه همت و رقابت اعضای چرخه تولید و عرضه کتاب، مصروف بازار کوچکی می‌شود که کمتر از بیست درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و بازار عظیم بالقوه «کتاب‌نخوان‌ها» همچنان دست نخورده باقی مانده است.