در داستان بارون درخت‌نشین، کوزیمو که در خانواده‌ای اشرافی متولد شده و در ابتدای داستان دوازده ساله است، تصمیم می‌گیرد قوانین و سنت‌های خشک خانواده و جامعه را پس بزند؛ به همین منظور به بالای درختی می‌رود و می‌گوید که تا آخرین لحظه زندگی‌اش، دیگر پا بر زمین نخواهد گذاشت. سرگذشت کوزیمو که همواره لبریز از تحولات، عصیانگری و خودشناسی است با نگاهی واقع‌بینانه توسط برادرش روایت می‌شود.

بارون درخت‌نشین داستانی نمادین و چند لایه است که فلسفه حیات انسان و ارتباطات اجتماعی او را تحلیل می‌کند و سرتاسر به نکوهش سنت‌های کهنه و عقاید پوسیده‌ای که جامعه بر مردم تحمیل می‌کند می‌پردازد؛ آداب و رسومی که نه تنها به آرامش و سعادت آدمی منجر نمی‌شوند، بلکه او را از درک وجوه انسانی و طبیعی خود بازمی‌دارند.

کوزیمو برای رسیدن به زیستی متناسب با روحیات خود و نزدیکی به مردم، دنیایی به دور از جامعه و زمین را برمی‌گزیند؛ راهی که سرانجام به برقراری رابطه‌ای عمیق میان او و روحش، طبیعت و مردمی که هر روز ملاقات می‌کند می‌انجامد. وی نهایتاً پس از زندگی پویا و جسورانه خود به طرزی نمادین و مقدس، با آرامش به پایان زندگی می‌رسد.

نویسنده با قصه‌گویی گیرا و نگاهی اسطوره‌ وار به بارون، خواننده را به تغییر زاویه دیدش نسبت به زندگی روزمره یا قواعد فرسوده و دست‌ و پا گیر، یا حتی امتحان کردن درخت نشینی ترغیب می‌کند.

درباره نویسنده

ایتالو کالوینو، داستان‌نویس برجسته و صاحب‌ سبک ایتالیایی، سال 1923 در کوبا متولد شد. سال 1947 در رشته ادبیات از دانشگاه تورین فارغ‌التحصیل شد و پس از آن با روزنامه‌های محلی و مجلات همکاری کرد. کوره راه لانه‌های عنکبوت‌ و کلاغ آخر از همه می‌رسد از نخستین آثار او هستند که با رویکردی سیاسی و تحت تأثیر خاطرات جنگ جهانی دوم، حضورش در نهضت مقاومت و حزب کمونیست ایتالیا به نگارش درآمدند.

الهام و تأثیرپذیری از دیگر نویسندگان، چون کافکا و همینگوی و همین‌طور سفرها و مطالعات گسترده او در دوران فعالیت حرفه‌ای‌اش، فرصتی را برای کاوش و نوشتن در ژانرهای متنوع، و در عین حال ساختن سبک منحصر‌به‌فرد و لحن طنزآمیزش فراهم کرد و انعطاف پذیری او در مقام یک نویسنده را به نمایش گذاشت.

سه‌گانه نیاکان ما، شهرهای نامرئی، کمدی‌های کیهانی، هرمیت در پاریس و اگر شبی از شب‌های زمستان مسافری چندی از آثار ارزنده کالوینو هستند. بخش بزرگی از نوشته‌های کالوینو نیز به مقالات و سفرنامه‌های او اختصاص دارند؛ کلکسیون شن مجموعه‌ای از یادداشت‌ها و تفسیرات او به همراه خاطراتش از سفر به کشور‌های ژاپن، مکزیک و ایران است.

در کتاب جاده سن جووانی نیز، به مرور خاطراتش از کودکی تا میانسالی می‌پردازد.
توجه او به عواطف، مسائل و نقطه ضعف‌های انسانی و همچنین طبیعت‌گرایی در بیشتر آثارش به چشم می‌خورند. آثار کالوینو سرشار از فانتزی، ژرف‌نگری، کنایه‌ و طنزی نوآورانه است که از دریچه‌های گوناگون، به پیچیدگی‌های زندگی انسان می‌نگرد. کالوینو در سپتامبر 1985 درگذشت.

بخشی از کتاب بارون درخت نشین

خلاصه این‌که کوزیمو، علیرغم فرار شگفت‌انگیزش، کمابیش مانند گذشته با ما بود. تنها زندگی می‌کرد، اما از آدم‌ها نمی‌گریخت. حتی برعکس، می‌توان گفت که نمی‌توانست دور از مردم سر کند. در جاهایی می‌پلکید که روستاییان در کار شخم‌ زدن و درو کردن و پهن انباشتن بودند، و مؤدبانه به آنان سلام می‌کرد. کشتگران شگفت‌زده سر بلند می‌کردند؛ و او بی‌درنگ جای خودش را به آنان نشان می‌داد: از آن عادت قدیمی دورانی که با هم بالای درختان می‌رفتیم و خود را پنهان می‌کردیم و رهگذران را دست می‌انداختیم دیگر چیزی در او به جا نمانده بود…

کوزیمو زمان درازی را بالای درختی می‌نشست و کارکردنشان را تماشا می‌کرد و از آنان درباره کود و بذر می‌پرسید. تا زمانی که روی زمین بود هرگز فرصت چنین کاری را نیافته بود: نوعی شرمزدگی مانع از آن می‌شد که با روستاییان و خدمتکاران گفتگو کند. اما اکنون، از آن بالا می‌توانست به آنان بگوید که آیا خط خیشی که می‌کشند راست است یا نه، و گوجه‌ فرنگی‌های باغچه همسایه رسیده است یا نه هنوز…

#ایتالو-کالوینو