کتاب زن بوشهری شکستن سکوتی است پیرامون موضوع زنان در دیگر شهرهای کشور و بیرون رفتن از مقوله زنان پایتخت‌نشین و در واقع کاری است که کمتر در زمینه تاریخ اجتماعی ایران صورت گرفته است.

کتاب به ۲ بخش تقسیم شده، بخش اول درباره حضور زنان بوشهری، تنگستانی و دشتستانی و زنان اروپایی در بوشهر در دوران جنگ اول و سرانجام مقاومت زنان دشتستان در جنگ لرده در اواخر جنگ و استفاده از اسناد تاریخی و تاریخ شفاهی در بیان مقاومت چند زن با تفنگ‌های ابتدائی در برابر یک گردان از ارتش انگلستان و بخش دوم درباره فعالیت‌های روزنامه‌نگاری و آموزشی مردان ارمنی و زنان بوشهری برای ترویج فرهنگ و دانش در بوشهر در بازه زمانی انقلاب مشروطیت تا سقوط رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰ است.

همچنین در کتاب به تکاپوهای فرهنگی بانو شوکت سلامی از زنان فعال در حوزه فرهنگ و آموزش اشاراتی دارد.

کتاب زن بوشهری ضمن تأکید بر لزوم یافتن مدارک، اسناد، عکس‌ها و نامه‌های شخصی زنان تلاش کرده تصویری کلی از وضعیت زنان و دختران اروپایی ساکن بوشهر نیز ارائه دهد. در قسمتی از کتاب می‌خوانیم: «در کنار مبارزات رئیس‌علی دلواری، زنان منطقه تنگستان نیز همدوش با مردان خود به نبرد پرداختند؛ و در راه جهاد علیه خصم متجاوز از هیچ کوشش و فداکاری دریغ نورزیدند. زنان تنگستانی علاوه بر حضور مستقیم در جبهه‌های نبرد مسئول تدارکات پشت جبهه نیز بودند.»

در بخشی دیگر از کتاب به فعالیت‌های شوکت سلامی پرداخته شده است ؛از جمله انتشار هفته‌نامه نورافشان در شهریور ۱۳۰۹ شمسی در بوشهر که سیزدهمین نشریه زنان در تاریخ مطبوعات ایران بوده و ۲۰ سال پس از انتشار نخستین نشریه اختصاصی زنان یعنی دانش منتشر شد. ازجمله مطالبی که در این هفته‌نامه به چاپ رسید مقاله‌ای با عنوان «نظری به دستگاه فرهنگی بنادر جنوب» خطاب به ملک‌الشعرای بهار وزیر فرهنگ آن دوره بود.

در ابتدای مقاله می‌خوانیم: «در این نوشته روی سخن شخص جناب آقای ملک‌الشعرای بهار وزیر ترقی‌خواه فرهنگ است… نظر صائب معظم الیه را جدأ به مفاد این مقاله جلب و درنهایت بی‌صبری منتظر اقدام مؤثر و نتیجه هستیم.»

کتاب زن بوشهری نوشته آقای سید قاسم یاحسینی است که در سال ۱۳۴۴ در شیراز به دنیا آمد و ساکن بوشهر است. از او به‌عنوان یکی از پرکارترین نویسندگان در حوزه بوشهرشناسی، تنگستانشناسی و نویسنده تاریخ شفاهی یاد می‌کنند.

روزنامه نورافشان به دلیل دفاع از حقوق زنان در تاریخ مطبوعات بوشهر و ایران از جایگاه خاصی برخوردار است و می‌تواند برای علاقمندان و پژوهشگران تاریخ مبارزات زنان ایران در خطه جنوب کشوردر دوره پس از شهریور 1320 مفید واقع شود. برای نمونه به مقاله‌ای با عنوان«انتخاب همسر» که به قلم بانو شوکت سلامی نوشته شده است اشاره می‌گردد:

«بهترین راه انتخاب همسر آن است که قبلاً دختر و پسر از خوی یکدیگر آگهی حاصل و همدیگر را قبلاً تا حدی معناً و مادی شناخته باشند. تحقیق و بررسی در اخلاق و روحیات همسر و اینکه آیا او مبتلا به امراض مقاربتی است.دکتر کروز استاد دانشگاه کارولینای شمالی قانونی که آن را “هفت آیین زناشویی” نامیده، تهیه نموده وما آنها را در زیر برای مزید اطلاع خوانندگان درج می‌نماییم:

1.نرد عشق را در اولین ملاقات نباید باخت، بلکه باید به حد امکان اشخاص مختلف را ملاقات و از روی عقل و بصیرت مابین آنها همسر خود را انتخاب نمود.
2.هیچ‌وقت مفتون و مجذوب لباس و صورت ظاهر نشوید.زندگی عادی خالی از این‌گونه آلایش‌هاست.

3.آیا همسر شما می‌تواند خوشحالی شما را در زندگی تأمین کند؟
4.اگر زن و مرد در آغاز کار چندان از هم خوششان نیاید، فکر کنید پس از ازدواج چه خواهد شد؟
5.آیا بار زندگی را فقط یک نفر متحمل شده و یا هر دو متفقاً این بار را به دوش خواهند کشید؟

6.آیا زن وشوهر، پدرومادر خود را پس از زناشویی به همسر خود ترجیح می‌دهند؟
7.آیا زن وشوهر در مواقع پریشانی و بدبختی می‌توانند همان عشق و علاقة اولیه را باهم داشته باشند؟

زن بوشهری

(نورافشان، شماره، سال دوم 29مرداد1317،صفحه1و2)

جایزه ادبی بوشهر