ریچارد سوم، برادر کوچکتر شاه وقت، ادوارد چهارم سودای سلطنت در سر دارد. به دلیل مشکل جسمانی‌اش می‌پندارد طبیعت حقش را خورده و رسیدن به قدرت را تنها راه برای رهایی از این عقده می‌بیند. پیشگویی‌های قدیمی به کمکش می‌آیند تا نفرتی بین شاه و برادر دیگرش، جورج ایجاد کنند. با ذکاوت اهریمنی‌اش حکم قتل جورج را به تصویب می‌رساند؛ شاه بدحال، کمی بعد جان می‌دهد.

شاهزاده ادوارد جوان برای مراسم تاجگذاری به لندن می‌آید. ریچارد با حیله‌گری، تعدادی از هواداران ولیعهد را پیش از ضیافت اعدام می‌کند و با نمایشی که به کمک مشاورش، دوک باکینگهام راه می‌اندازد، شاه فقید را فاسد و فرزندانش را نامشروع می‌خواند. ملکه نیز پس از دستگیری پسران و برادرش، به جای امن‌تری می‌گریزد. چندی نمی‌گذرد که بزرگان برای پیشنهاد تاج و تخت انگلستان نزد ریچارد می‌آیند.

باز ریاکاری به یاری‌اش می‌آید و از دید مردم وادار به قبول سلطنت می‌شود. پسر ارشد ملکه به هنری تودور، دشمن همیشگی ریچارد می‌پیوندد. خبر اعدام باکینگهام در محضر هنری به ریچارد می‌رسد. هر روز بر تعداد سپاهیان هنری اضافه می‌شود تا قدرت را از ریچارد پس بگیرند. دو ارتش وارد نبرد می‌شوند. ریچارد به دست هنری، به طرز خفت‌باری کشته می‌شود و بدینگونه سلطنت هنری هفتم آغاز می‌گردد و ازدواجش با ملکه، به جنگ‌های داخلی پایان می‌بخشد.

ریچارد سوم، طولانی‌ترین و پرشخصیت‌ترین اثر تاریخی شکسپیر است؛ وقایع داستان، پس از نمایشنامه هنری ششم رخ می‌دهد. آثار تاریخی شکسپیر از زندگی و مرگ شاه یوحنا به هنری هشتم ختم می‌شوند. تاریخ شاه ریچارد سوم اثر تامس بور و نوشته‌های ادوارد هال و رافائل هالینشد از منابع نویسنده بوده‌اند. تک‌گویی‌های حیرت‌انگیز و ترسیم دقیق سیما و خلق و خوی ریچارد، دلایلی بر محبوبیت این نمایشنامه‌اند.

در سال ۱۹۵۵، فیلم Richard III با کارگردانی و بازیگری سر لارنس اولیویه به اجرایی ماندگار در سینما بدل شد. سریال The hollow crown نیز بر اساس نمایشنامه‌های تاریخی شکسپیر، زندگی ریچارد سوم و پادشاهان پیش از او را به تصویر می‌کشد.

درباره نویسنده

ویلیام شکسپیر، نمایشنامه‌نویس و شاعر اهل انگلستان، آوریل ۱۵۶۴ در نزدیکی استراتفورد چشم به جهان گشود. تحصیلاتش به دلیل اوضاع نامناسب مالی خانواده، به درازا نکشید. علاقه‌اش به ادبیات و دیدن اجراهای هنرپیشگان سیار او را به لندن کشاند تا قدم به دنیای تئاتر گذارد.

حضورش در محافل تئاتری، با بازیگری و بعداً با گرفتن سمت دستیاری رئیس نویسندگان گروه ارل پمبروک آغاز شد. از ۱۵۹۴ عضو شرکای شرکت لرد چمبرلین، یکی از بهترین گروه‌های تئاتر لندن بود. همکاری با این جمع، جایگاه شکسپیر را به عنوان یکی از برترین نمایشنامه‌نویسان و بازیگران آن زمان تثبیت کرد. از ۱۵۹۷ با چاپ نمایشنامه‌هایش، تحسین منتقدان و مخاطبان را برانگیخت. در ۱۶۰۹، مجموعه غزل‌هایش نیز منتشر شد. او آوریل ۱۶۱۶ در ۵۲ سالگی درگذشت.

تا امروز، از او به عنوان یکی از بزرگترین نمایشنامه‌نویسان جهان یاد می‌شود؛ گفته‌هایش در مکالمات روزمره به گوش می‌رسد و نمایشنامه‌هایش هر روز خوانده و اجرا می‌شوند.

قسمتی از کتاب ریچارد سوم

ملکه الیزابت: اکنون دیگر به چه چیز سوگند توانی خورد؟
ریچارد: به زمانی که خواهد آمد.
ملکه الیزابت: که تو پیشاپیش در زمان گذشته آلوده‌اش کرده‌ای.

چرا‌که من خود اشک‌ها دارم که زین پس بیفشانم
به یاد ستم هایی که در گذشته از تو دیده‌ام.
و زنده‌اند کودکانی که تو پدرانشان را به مسلخ فرستادی.
آری، نوجوانانی وانهاده به خود که فردا بر حال خویش ناله‌ها خواهند کرد.

و والدینی برجامانده‌ که فرزندانشان را به سلاخی سپرده‌ای
درختانی فرتوت و بی‌باروبر که فردا
بر حال خود ضجه خواهند زد.
باری، به آینده سوگند مخور که گذشته را چندان به ستم آلوده‌ای که آینده پیشاپیش تبه شده است.