13 نامزد، برای بوکر 2022

7 مرداد 1401

13 نامزد، برای بوکر 2022

فهرست اولیه (Long List) جایزه بوکر 2022 اعلام شد. در این فهرست 13 کتاب و نویسنده اعلام شدند که سرانجام از بین آن‌ها شش نامزد دریافت جایزه روز 15 شهریور اعلام خواهند شد و یکی از آن شش نامزد هم روز 25 مهر برنده جایزه بوکر 2022 خواهد بود. در میان این سیزده کتاب/نویسنده‌ی فهرست اولیه از لیلا موتلی 20 ساله تا آلن گارنر 87 ساله به چشم می‌خورند.

امیرحسین بهبودی

بوکر جایزه‌ای است در دنیای ادبیات انگلیسی‌زبان. هرسال به بهترین آثاری اهدا می‌شود که به زبان انگلیسی خلق شده باشند. البته جایزه دیگری هم در سالیان اخیر به نام بوکر بین‌المللی ابداع شده که از بین آثاری که به زبان انگلیسی ترجمه شده باشند به بهترین اثر اهدا می‌شود و همین امسال به گیتانجالی شری نویسنده هندی تعلق گرفت.

فهرست اولیه بوکر امسال که اعلام شد در همه رسانه‌ها روی یک ویژگی آن تاکید شد: یک کاندیدای 20 ساله، و یک کاندیدای 87 ساله که اگر در فهرست نامزدهای شش نفره هم انتخاب شوند، جوان‌ترین و پیرترین کاندیداهای بوکر محسوب خواهند شد. لیلا موتلی 20 ساله و آلن گارنر 87 ساله این دو نویسنده هستند

نیل مک گرگور رییس هیات داوران در توصیف آثار منتخب در فهرست اولیه گفته است: «داستان، افسانه و تمثیل، فانتزی، رازآمیز، مدیتیشن و دلهره‌آور» نیل مک‌گرگور یک نویسنده و مورخ فرهنگی است و در هیات داوران در کنار او این چهره‌ها حضور دارند: شهیدا باری آکادمیسین و چهره رسانه‌ای، هلن کاستر مورخ، ام جان هریسون نویسنده و منتقد و آلن مابانکو رمان‌نویس و شاعر. آن‌ها 169 پیشنهاد رسیده از سمت ناشران را خواندند (برای جایزه بوکر رسم بر این است که ناشران از بین کتاب‌های چاپ اول خود آن‌ها را که امکان بردی برایشان متصور می‌بینند به بنیاد بوکر معرفی می‌کنند) و دست آخر این سیزده اثر را برگزیدند.

فهرست اولیه امسال بوکر برای ما فهرست چندان نام‌آشنایی نیست. سال گذشته حداقل ایشی گورو در میان نامزدها بود (هرچند جایزه دست آخر به دیمون گالگوت اهل آفریقای جنوبی رسید) سال‌های قبل هم چهره‌هایی مانند هیلاری منتل در میان نامزدها قرار داشتند اما خالی از نویسنده‌های نام‌آشنا هم نیست. مثلا همین آلن گارنر که 55 سال پیش یعنی در سال 1967 به خاطر رمان «سرویس جغد» برنده مدال کارنگی شده بود.

رمان امسال او «تریکل واکر» نام دارد و درباره پسر جوانی به نام جو است که با یک شفادهنده ملاقات می‌کند و دوستی نامنتظری بین آن‌ها شکل می‌گیرد. آلن گارنر روز اهدای جوایز 88 ساله می‌شود و اگر برنده نهایی او باشد، او مسن‌ترین کسی است که برنده بوکر می‌شود.

اما چطور یک جوان (یا حتی نوجوان 20 ساله) کاندیدای بوکر شده است؟ موتلی 3 سال قبل در 17 سالگی‌اش رمانی نوشت براساس اتفاقات واقعی و آزار جنسی یک زن جوان به دست افسران پلیس در اوکلند کالیفرنیا. «شب‌گردی» همان رمان است.

موتلی یکی از شش نویسنده آمریکایی در این فهرست است (هرنان دیاز، پرسیوال اِورت، کارن جوی فاولر، سلبی لین شوارتز و الیزابت استراوت پنج تای دیگر هستند) که بار دیگر مشکل بوکر در سال‌های اخیر را نمایان می‌کند. از زمانی که ورود آمریکایی‌ها به بوکر ممکن شد (پیش از آن یعنی تا سال 2013 جایزه مختص بود به آثاری که در بریتانیا یا کشورهای مشترک‌المنافع چاپ شده‌اند) دغدغه آمریکایی شدن جایزه از دغدغه‌های هرساله‌ی پیرامون بوکر بوده است. به علاوه نوویولت بولاوایو نویسنده دیگری است که اگرچه در زیمبابوه متولد شده اما در ایالات متحده آمریکا زندگی می‌کند. می‌توان گفت نیمی از کاندیداها از آن سوی اقیانوس اطلس می‌آیند.

سه نویسنده بریتانیایی هم در این فهرست حضور دارند. آلن گارنر (که از او صحبت کردیم)، مدی مورتیمر و نویسنده اسکاتلندی گرام مکرا بورنت. دو نفر هم از ایرلند: کلر کیگان و آدری مگی. سیزدهمین نفر شاهان کاروناتیلاکا از سری لانکاست. سال گذشته هم آنوک آرودپراگسام نویسنده سری‌لانکایی که با «سفری به شمال» در فهرست حاضر بود.

از بین این نامزدها نوویولت بولاوایو، فاولر، بورنت و استراوت پیش از این هم برای جایزه نامزد شده بودند. رمان بولاوایو تاثیرگرفته از «قلعه حیوانات» اورول و در واکنش به سقوط موگابه دیکتاتور زیمبابوه است. رمان کودتایی را توصیف می‌کند که اسبی قدیمی را پس از 40 سال در قدرت بودن در کنار همسرش که الاغی نفرت‌انگیز به نام مارولوس است برکنار می‌کند.

رمان فاولر درباره مردی است که به آبراهام لینکن تیراندازی کرد و «درختان» اثر پرسیوال اورت درباره بررسی یک سری قتل‌ها در می‌سی‌سی‌پی آمریکاست. در «مستعمره» آدری مگی دو مرد تابستان را در جزیره‌ای کم جمعیت می‌گذرانند و در «تراست» هرنان دیاز محوریت با سرمایه‌داری از وال استریت دهه 1920 آمریکاست.

«نقشه بدن‌های دیدنی ما» نوشته مدی مورتیمر داستان زنی است که درگیر بیماری سرطان شده و داستان گاه از زاویه سلول‌های سرطانی بدن او روایت می‌شود. «پس از سافو» نوشته «سلبی لین شوارتز» از دهه 1880 ایتالیا آغاز می‌شود و نوزادی را معرفی می‌کند که بزرگ می‌شود و به لینا پولتی شاعر ایتالیایی تبدیل می‌شود و بسیاری از نویسندگان و شاعران از جمله ویرجینیا وولف در مسیر او قرار می‌گیرند.

در میان این کتاب‌ها کوتاه‌ترین رمان مال کلر کیگان است که تنها 116 صفحه دارد. داستان این کتاب در کریسمس 1985 در یک شهر کوچک ایرلند اتفاق می‌افتد.

درون‌مایه‌ها متنوع‌تر از سال‌های پیش هستند و کمتر از سال قبل با مدهای فکری روز جوامع غربی قابل انطباقند. یک تغییر دیگر اما تعداد زیاد ناشران مستقل/کوچک در فهرست اولیه است. از میان 13 کتاب، 8 کتاب را ناشران مستقل (Indie) منتشر کرده‌اند که دوتا از آن‌ها برای اولین بار در فهرست اولیه بوکر کتابی دارند. پنگوئن رندوم هاوس دو کتاب، پان مک میلان دو کتاب و هارپر مک کالینز هم یک کتاب در فهرست اولیه دارند.

فهرست نامزدهای اولیه بوکر 2022 عبارتند از:

«مستعمره» نوشته «آدری مگی»