پایان وحشتناک آدم‌معروف‌های خفن کتابی برای رده‌ی سنی نوجوان و با موضوع مشاهیر است اما با آنچه نوجوانان در کتاب‌های درسی‌شان تحت عنوان «تاریخ» و «تاریخ ادبیات» خوانده‌اند تفاوت بسیاری دارد.

این کتاب اگرچه زمینه‌ی تاریخی دارد، از نظر موضوعی واقعاً بکر است؛ چراکه به جای دست گذاشتن بر دوران کودکی و نوجوانی و زندگی پربار و موفقیت‌آمیز شخصیت‌های مهم جهان، بر چگونگی مردن آنان دست گذاشته است؛ موضوعی که کمتر در کتاب‌های تاریخی به آن‌ها پرداخته می‌شود. به عنوان مثال آیا می‌دانستید گالیله در اثر بیماری کلیه از دنیا رفته است؟ کدام بیماری پوکاهونتس را از پا درآورد؟ ناپلئون واقعاً به یک معده‌درد کشنده گرفتار شده بود؟ سر ماری آنتوانت با گیوتن زده شده است؟ و…

اسامی فوق تنها چند مورد از شخصیت‌هایی است که نویسنده‌ی این کتاب به شیوه‌ی مرگ آن‌ها پرداخته. این کتاب داستان مرگ نوزده نفر از افراد سرشناس را مورد بررسی قرار داده که عبارت‌اند از : توت آنخ عامون، ژولیوس سزار، کلئوپاترا، کریستف کلمب، هنری هشتم، الیزابت اول، پوکوهانتس، گالیله، موتسارت، ماری آنتوانت، جورج واشنگتن، ناپلئون، بتهوون، ادگار آلن پو، چارلز دیکنز، گارفیلد، داروین، ماری کوری و انیشتن.

همانطور که می‌بینید تنوع افراد انتخابی بسیار است و از دانشمند تا پادشاه و نویسنده و… را در برمی‌گیرد و همین موضوع یکی از نقاط قوت این کتاب است. چرا که برای هر نوع سلیقه‌ای محتوایی ارائه می‌دهد.

از موضوع کتاب که بگذریم به لحن و زبان آن می‌رسیم. کتاب قالب طنز دارد. به عبارت دیگر نویسنده موضوع جدی و تقریباً خشکی مانند مرگ را چنان به شوخی گرفته که شما نه تنها از خواندن آن احساس غم و ترس نمی‌کنید، بلکه گاهی در میان بعضی صفحات بلند بلند می‌خندید. جورجیا برگ طنز کتاب را هم در شوخی با شخصیت‌ها و هم در تصاویر، فرم نوشتار و محتوای کتاب اعمال کرده است.

به عنوان مثال در جایی که از دندان‌دردهای دائمی جورج واشنگتن صحبت شده است، تصاویر خنده‌داری مرتبط با موضوع در کتاب درج شده و از آن‌جایی که پزشکان برای درمان واشنگتن او را حجامت می‌کنند، اطلاعاتی نیز درباره‌ی حجامت به خواننده داده است که بعضی‌هایشان اگرچه واقعی‌اند، خواننده را حسابی می‌خندانند. شاید بتوان گفت نویسنده به معنای واقعی کلمه از «اغراق نویسندگی» استفاده کرده و تمامی نکات اصطلاحاٌ چندش‌اور در مورد مرگ این اشخاص سرشناس را به وحشتناک‌ترین شکل ممکن به نگارش درآورده است.

شاید به همین دلیل در پشت جلد کتاب نوشته شده است: «این کتاب جزئیات مرگ خوفناک نوزده آدم‌معروف خفن را دقیق و مفصل شرح می‌دهد. اگر حالتان زود به هم می‌خورد، بیخیال این کتاب شوید!»

از دیگر ویژگی‌های این کتاب مناسب بودن آن برای تمام سنین است. تاریخ و پرداختن به شخصیت‌های تاریخی از موضوعاتی است که رده‌ی سنی خاصی ندارد. به همین دلیل معمولاً از دبستان تا دبیرستان در کتاب‌های درسی کتابی تحت عنوان تاریخ وجود دارد و دانشجویان نیز معمولاً واحد یا واحدهایی را با همین عنوان در دانشگاه می‌خوانند.

پایان وحشتناک آدم‌معروف‌های خفن علی‌رغم جلد نسبتاً کودکانه و تصاویر طنز داخلش، برای نوجوانان و بزرگ‌سالان علاقه‌مند به تاریخ مناسب است. زیرا از طرفی نه آنقدر پیچیده و تخصصی است که نوجوانان متوجه‌اش نشوند و نه آنقدر ساده و کودکانه است که بزرگ‌سالان از خواندنش لذت نبرند. آشنایی با شخصیت‌های بزرگ جهان از زاویه‌ای جدید، برای تمامی سنین جذاب است و نویسنده به خوبی این ویژگی را در نوع نوشتار خود نیز حفظ کرده است. البته ترجمه‌ی روان و مناسب مترجم اثر را هم نباید نادیده بگیریم.

یکی از جذاب‌ترین نقاط قوت این کتاب در صفحات اضافیِ پایان هر فصل یا اصطلاحاً «بیشتر بدانید»هاست. بعد از شرح مفصل چگونگی مرگ هر شخصیت، نویسنده در دو صفحه اطلاعات اضافی مرتبط با آن شخصیت را نیز ارائه داده است. البته اگرچه این اطلاعات در موارد بسیاری کاملاً علمی هستند، چیزی از طنز بودن آن‌ها کم نمی‌شود و مخاطب را از ته دل می‌خندانند.

به عنوان مثال در فصلی که به زالو درمانی یکی از شخصیت‌ها اشاره شده، نویسنده در بخش اطلاعات اضافی، چگونگی انجام یک زالو درمانی موفق را برای مخاطب توضیح داده است؛ در فصلی که به دور ریختن آثار موتسارت اشاره شده، نویسنده فهرستی از دورریخته‌شده‌های مهم تاریخ تهیه کرده و در فصلی که شرح مرگ جورج واشنگتن نوشته شده، نویسنده اطلاعات کامل و جالبی درباره‌ی سایر رؤسای جمهور آمریکا ارائه داده است.

همچنین در میان همین صفحات باکس‌های کوچکی با علامت اسکلت به عنوان هشدار قرار داده است که میزان طنز کتاب را چند برابر می‌کند. چراکه در همان زمانی که خواننده مشغول خواندن فواید داروی مومیایی در دوره‌های تاریخی مختلف است، به او هشدار می‌دهد که استفاده‌ی بیش از حد از این دارو باعث بوی بد دهان و استفراغ شدید می‌شود!

 آخرین امتیاز این کتاب نموداری است که در صفحه‌ی انتهایی آن رسم شده است. نموداری که ارتباط بین نوزده شخصیت موجود در کتاب را شرح می‌دهد و مخاطب را شگفت‌زده می‌کند.

به طور کلی پایان وحشتناک آدم‌معروف‌های خفن کتاب ظاهراً نوجوانانه و سرگرم‌کننده‌ای‌ست که تمامی سنین از خواندن آن لذت می‌برند و اطلاعات فراوانی به مجموعه‌ی دانستنی‌های تاریخی و علمی‌شان اضافه می‌شود.

مرگ شگفت‌انگیز