رویکردهای اصلی استراتژیک در «فرااستراتژی»

امروزه دنیای کسب‌وکار با سرعت زیادی در حال تغییر است و هر روز پدیده‌های مثبت و منفی زیادی ظهور می‌کنند که این تغییر را پیش‌بینی‌ناپذیرتر می‌سازند. در مواجهه با این تغییرات داشتن تفکر استراتژیک و مجهز شدن به ابزارهای متناسب با این شرایط امری ضروری است و به همین علت اندیشمندان و متفکران حوزه استراتژی و کسب‌وکار، نظریه‌ها و ابزارهای زیادی را توسعه و بسط داده‌اند و در این زمینه کتاب‌های زیادی تألیف کرده‌اند.

کتاب استراتژی رسیدن به استراتژی یکی از این کتاب‌هاست که می‌تواند به مدیران و تیم‌های ارشد تصمیم‌گیری در انتخاب رویکرد صحیح به استراتژی در محیط متلاطم امروزی کمک کند. نویسندگان این کتاب با ارائه شیوه ارزیابی محیط و ابزاری به نام «پالت استراتژی» نظریه‌ها و ابزارهای استراتژی را طبقه‌بندی و شیوه و زمان صحیح استفاده از آن‌ها را بیان کرده‌اند.

این کتاب تلاش می‌کند وجوه نظری و علمی استراتژی را برای دنیای بیش‌ازپیش پیچیده امروز، روزآمد کند؛ زیرا باید پذیرفت که در این دنیای پیچیده کسب‌وکارها به دلیل پویایی، عدم قطعیت، انعطاف‌پذیری و طاقت‌فرسایی محیط با گستره وسیع‌تری از شرایط روبرو هستند.

در شرایط کنونی، ممکن است رویکرد کلاسیک به استراتژی، بر اساس مقیاس و جایگاهش که بر بنیان تحلیل و برنامه‌ریزی استوار است، همچنان در صنایع باثبات و پیش‌بینی‌پذیر کارآمد باشد، اما دیگر دارویی برای همه دردها نیست و نیاز مدیران کسب‌وکارها در شرایط کنونی این است که با رویکردهای اثربخش در شرایط پویاتر، پیش‌بینی‌ناپذیرتر، مشارکتی‌تر و طاقت‌فرساتر همراه شوند. در این وضعیت آن‌ها نیازمند به چارچوبی برای انتخاب و تصمیم‌گیری استراتژیک هستند تا که بتوانند عملکرد مجموعه‌های رو به رشد از ابزارها و رویکردها را به نحو مناسبی مدیریت کنند.

کتاب استراتژی برای رسیدن به استراتژی تلاش کرده تا چارچوب برای این نیازهای جدید در قالب پالت استراتژی فراهم کند.

اما در سال‌های اخیر رویکردهای استراتژی جدید و متعددی ارائه‌شده‌اند و انبار سلاح استراتژیست‌ها با مواردی مانند استراتژی اقیانوس آبی، نوآوری برهم‌زننده (برافکن)، نوآوری در مدل کسب‌وکار و رقابت و… بسیار غنی‌شده است و  ممکن است پرسیده شود که اندیشه نهفته در این کتاب چه تفاوتی با این موارد دارد؛ در پاسخ باید یادآور شد که اهمیت این کتاب افزودن دیدگاه رقیب دیگری به استراتژی نبوده است، بلکه می‌خواهد همه رویکردهای اصلی به استراتژی را ترکیب و به مدیران کمک کند تا دریابند هر رویکرد را تحت چه شرایطی به‌کارگیرند.

به عبارتی، این کتاب در پی خلق رویکرد یکپارچه‌ای است که ارتباطات مهم میان استراتژی، پیاده‌سازی، سازمان، اطلاعات، نوآوری، رهبری و فرهنگ در آن کاملاً واضح باشد. از سوی دیگر، نویسندگان این کتاب قصد داشته‌اند کتابی خلق کنند که هم ژرف‌نگرانه و هم در عرصه عمل کارآمد باشد، زیرا معتقدند که استراتژی خوب باید هر دو ویژگی را باهم ترکیب کند. به همین دلیل اخیر است که این کتاب تعداد زیادی مطالعه موردی، راهنما و دام، چک‌لیست و ابزارهای تشخیصی را برای تشریح ایده‌های خود فراهم کرده است.

کتاب استراتژی برای رسیدن به استراتژی در سال ۲۰۱۵ میلادی منتشرشده است، به همین دلیل این مزیت را داشته که به شرکت‌ها برای اجرای ایده‌های نهفته در خود کمک کند و درواقع این کار را کرده است. نویسندگان این کتاب شاهد این کمک و تأثیرگذاری کتاب‌شان در این شرکت‌ها بوده‌اند و از این موضوع احساس رضایت می‌کنند.

نویسندگان به‌طور خاص این مسئله را به‌وضوح مشاهده کرده‌اند که یکی از دشوارترین و درعین‌حال ارزشمندترین مسائل امروزی پیش روی شرکت‌های بزرگ و جاافتاده تلاش برای اداره و بازسازی شرکت به‌طور هم‌زمان یا معضل دوسوتوانی بوده که در این کتاب در قالب یک ‌فصل به آن پرداخته‌شده است.

تا جایی که به مفهوم و ماهیت استراتژی مربوط می‌شود، این مفهوم در تصور برخی، حاصل استفاده از ماتریس‌ها و ابزارهای مختلف و اتکا به نتایجی است که از دل روش‌های عینی و کمی‌گرایانه به دست می‌آید، تا جایی که گاه این پنداشت سبب تقلیل مفهوم مدیریت استراتژیک به اندازه‌گیری و پایش کمی مجموعه‌ای از شاخص‌ها می‌شود.

در سوی مقابل، برخی دیگر در برابر روش‌ها و چهارچوب‌های مرسوم در استراتژی‌پردازی که عمدتاً وامدار تفکرات دهه ۶۰ تا ۸۰ میلادی است، جبهه‌گیری می‌کنند و این روش‌ها را کاملاً ناکارآمد می‌دانند؛ این دسته انتقادات نیز گاهی به ارائه الگوهای مبهم و آشفته می‌انجامد که فاقد خصیصه‌های لازم برای دستیابی به استراتژی است؛ اما هیچ‌کدام از این دو گروه پاسخی برای پرسش مهمی که مدیران سازمان‌ها همیشه باید از خود بپرسند ندارند: این پرسش که از کجا مطمئنیم که روش‌مان برای تدوین و طراحی استراتژی سازمان‌مان صحیح است؟!

مقاله سال ۲۰۱۲ میلادی «مارتین ریوز» و همکارانش (نویسندگان کتاب استراتژی برای رسیدن به استراتژی) با عنوان «استراتژی‌تان به استراتژی نیاز دارد» در نشریه دانشکده کسب‌وکار هاروارد شروعی بر مسئله چرایی برتری یک رویکرد استراتژی بر سایر استراتژی‌ها و چگونگی گزینش رویکرد صحیح برای شرایط مختلف محیطی بود.

ریوز و همکارانش که سال‌هاست در سطوح ارشد گروه مشاوره بوستون و موسسه استراتژی بروس هندرسون به فعالیت‌های تحقیقاتی و مشاوره‌ای در حوزه تخصصی استراتژی مشغول‌اند، ایده‌هایشان در رابطه با پیش‌فرض‌ها و منطق انتخاب رویکردهای استراتژی را به واسطه تعریف سه مؤلفه محیطی و پنج رویکرد متمایز به استراتژی در مقالات و یادداشت‌های متعددی تکمیل کرده و آن را در این کتاب و در قالب پالت استراتژی مستند ساخته‌اند؛ علاوه بر این، کتاب حاضر جمع‌بندی تجربه‌های ریوز و همکارانش را از مشاوره استراتژی و به‌کارگیری پالت استراتژی در شرکت‌های برتر از سراسر جهان به همراه دارد.

همچنین محتوای این کتاب ترکیب متوازنی از اندیشه و تجربه استراتژیک و راهنمای کارآمد اثبات‌شده و اثربخشی برای گزینش برتر این رویکرد استراتژیک با توجه به شرایط و پیش‌فرض‌های مرتبط با محیط امروز است.

کتاب استراتژی رسیدن به استراتژی دارای ۸ فصل اصلی، یک گفتار پایانی و دو ضمیمه است. عناوین فصول کتاب به ترتیب عبارت‌اند از: استراتژی‌تان به استراتژی نیاز دارد، رویکرد کلاسیک: بزرگ باش، رویکرد انطباقی: سریع باش، رویکرد آرمان‌گرایانه: پیشگام باش، رویکرد شکل‌دهی: سازمان‌دهنده باش، رویکرد نوسازی: دوام بیاور، دوسوتوانی: چندحالتی باش، درس‌هایی برای رهبران: جان‌دهنده باش.

عنوان گفتار پایانی این کتاب «در پالت استراتژی متخصص شوید» است، عنوان ضمیمه الف «خودارزیابی: رویکردتان به استراتژی چیست» و عنوان ضمیمه ب «منابعی برای مطالعه بیشتر» است.