فروغ فرخزاد بزرگترین شاعر زن تاریخ ادبیات ایران و یکی از بزرگترین شاعران معاصر است. او که کارش را با شعرهای احساساتی و رمانتیک شروع کرده بود، شعرهایش با استقبال مردمی روبه‌رو شده بود، ولی مورد توجه منتقدان نبود، اما با انتشار تولدی دیگر نظرها سمت او جلب شد.

تولدی دیگر هم چنان که از نامش پیداست واقعا برای فروغ تولدی دیگر بود و یک اتفاق در شعر ایران. او در این شعرها از یک شاعر احساساتی نوجوان/جوان پسند به شاعری با نگاهی عمیق به زندگی و انسان تبدیل شد. با اینکه جزو شاعران نیمایی حساب می‌شد، اما حتی در وزن نیمایی هم تغییراتی در شعرش بود. زبانش شبیه زبان نوشتن عادی بود، اما شعرهایش پر از لحظه‌های ناب شگفت‌انگیز.

فروغ که زندگی‌اش پر از شایعه بود و سلوک و رفتارش در آن زمان برای بسیاری عجیب بود، در شعرهایش هم تا حدودی بی‌پروا بود، اما در تولدی دیگر از این بی‌پروایی کاسته شده و چیزی عمیق‌تر جایگزین شد.

یکی از مهمترین ویژگی‌های این دفتر شعر که ۳۵ قطعه شعر دارد، فردیت زنانه است. تا پیش از این مجموعه در میان شاعران زن ایرانی به ندرت به شعر یا شعرهایی بر می‌خوریم که در زنانگی شخصی باشد. از این نظر شاعران زن هم شبیه مرد شعر می‌گویند، اما شعر فروغ شعری کاملا زنانه است. البته زنانه بودن به معنی شعر فمنیستی نیست. او در شعرهایش به حقوق زنان کاری ندارد، اما دنیا را از چشم یک زن می‌توان در شعر او دید.

درباره شاعر

نمی‌شود درباره شعر و شاعری در ایران معاصر نوشت و نامی از «فروغ فرخزاد» نبرد. زنی که در ۸ دی ۱۳۱۳ به دنیا آمد و کمتر کسی فکر می‌کرد در طول زندگی کوتاه سی و دو ساله‌اش چنین تاثیر زیادی بگذارد. او که در ۲۴ بهمن ۱۳۴۵ به دلیل تصادف درگذشت یکی از شاعران برجسته و مستندسازان مهم معاصر ایرانی است.

او شش دفتر شعر «اسیر»، شامل ۴۳ شعر، «دیوار» ، شامل ۲۵ قطعه شعر، « عصیان»، شامل ۱۷ شعر، «تولدی دیگر»، شامل ۳۵ شعر و «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد»، شامل ۷ شعر را در طول سال‌های 31 تا 42 منتشر کرد و فیلم مستند تاثیرگذار «خانه سیاه است» را درباره زنان جذامی ساخت.

ترانه‌های او در آثار اهالی موسیقی به کار رفته است و الهام بخش تعداد زیادی از اهالی فکر و اندیشه بوده است. او با سرودن اشعاری هم چون اسیر، دیوار و عصیان ورود خود به عرصه شاعری را انتخاب کرد. آشنایی با ابراهیم گلستان مسیر زندگی او را تغییر داد. تنها فرزندش «کامیار شاپور» به همراه عمران صلاحی برای چاپ نامه‌های عاشقانه‌اش با عنوان «اولین تپش‌های عاشقانه قلبم» تلاش کردند.

فروغ فرخزاد در زمینه بازیگری نیز تجربه موفقی در تئاتر «شش شخصیت در جستجوی نویسنده» اثر لوئیجی پیراندلو به کارگردانی پری صابری داشته است. آثار و اشعار فروغ در سراسر جهان توسط خواننده فارسی زبان مورد استقبال خصوصا زنان قرار گرفته بود و به زبان‌های انگلیسی، ترکی، عربی، چینی، فرانسوی، اسپانیایی، ژاپنی، آلمانی و عبری ترجمه شد. او توانست برخی تابوهای خاص زنان ایران در آن دوران را بشکند و آرزویش این بود که حقوق زنان ایران نیز با حقوق مردان برابر شود.

بخشی از کتاب 

*همهٔ هستی من آیهٔ تاریکیست
که ترا در خود تکرارکنان
به سحرگاه شکفتن‌ها و رستن‌های ابدی خواهد برد
من در این آیه ترا آه کشیدم، آه
من در این آیه ترا
به درخت و آب و آتش پیوند زدم
زندگی شاید
یک خیابان درازست که هر روز زنی با زنبیلی از آن می‌گذرد

زندگی شاید
ریسمانیست که مردی با آن خود را از شاخه می‌آویزد
زندگی شاید طفلیست که از مدرسه بر می‌گردد
زندگی شاید افروختن سیگاری باشد، در فاصلهٔ رخوتناک دو همآغوشی
یا نگاه گیج رهگذری باشد
که کلاه از سر بر می‌دارد
و به یک رهگذر دیگر با لبخندی بی‌معنی می‌گوید «صبح بخیر»

زندگی شاید آن لحظهٔ مسدودیست
که نگاه من، در نی‌نی چشمان تو خود را ویران می‌سازد
و در این حسی است
که من آنرا با ادراک ماه و با دریافت ظلمت خواهم آمیخت
در اتاقی که به اندازهٔ یک تنهائیست

دل من
که به اندازهٔ یک عشقست
به بهانه‌های سادهٔ خوشبختی خود می‌نگرد
به زوال زیبای گل‌ها در گلدان
به نهالی که تو در باغچهٔ خانه‌مان کاشته‌ای
و به آواز قناری‌ها
که به اندازهٔ یک پنجره می‌خوانند
آه…

سهم من اینست
سهم من اینست
سهم من،
آسمانیست که آویختن پرده‌ای آنرا از من می‌گیرد
سهم من پائین رفتن از یک پلهٔ متروکه ‌است
و به چیزی در پوسیدگی و غربت واصل گشتن
سهم من گردش حزن آلودی در باغ خاطره‌هاست
و در اندوه صدائی جان دادن که به من می‌گوید:

«دستهایت را
دوست میدارم»
دستهایم را در باغچه می‌کارم
سبز خواهم شد، می‌دانم، می‌دانم، می‌دانم
و پرستوها در گودی انگشتان جوهریم
تخم خواهند گذاشت

** من
پری کوچک غمگینی را
میشناسم که در اقیانوسی مسکن دارد
و دلش را در یک نی‌لبک چوبین
مینوازد آرام، آرام
پری کوچک غمگینی
که شب از یک بوسه میمیرد
و سحرگاه از یک بوسه به دنیا خواهد آمد

#فروغ-فرخزادفروغ فرخزاد (۸ دی ۱۳۱۳ – ۲۴ بهمن ۱۳۴۵) شاعر اهل ایران بود. او شش دفتر شعر منتشر کرد که از نمونه‌های شایان شعر معاصر فارسی هستند. فرخ‌زاد با مجموعه‌های اسیر، دیوار  و عصیان در قالب شعر نیمایی کار خود را آغاز کرد. او یکی از پیشگامان شعر معاصر فارسی دانسته شده‌است.