کتاب شش کلاغ، رمانی برای نوجوانان و در ژانر فانتزی است که در سال 2015 منتشر شد و اولین جلد از مجموعه‌ی دوجلدی است (نام جلد دوم قلمرو خلافکاران است).

اولین نکته‌ای که در خواندن این رمان برایم مشهود بود، گیج‌کننده بودن فصل‌های اولیه‌ی آن است. اما رفته‌رفته با شخصیت‌های پرتعدد آن آشنا می‌شویم. هر فصل از دید یکی از شش عضو گروه روایت می‌شود و به این شکل مخاطب وارد احساسات و افکار شخصیت‌ها می‌شود.

 فصل اول کتاب فاقد هیجان است و نویسنده به معرفی شخصیت‌ها، ایجاد پیش‌زمینه برای رویدادهای آینده‌ی کتاب می‌پردازد. در واقع می‌توان گفت در این رمان شخصیت فرعی نمی‌بینیم، چرا که همه‌ی شخصیت‌ها حتی آن‌هایی که حضور کمتری دارند نقش پررنگ و موثری دارند. نویسنده شخصیت‌ها را با جزئیات توصیف کرده به شکلی که مخاطب از حرفه‌ی آن‌ها تا ظاهرشان به خوبی تصور می‌کند. پس به جای شخصیت اصلی از عبارت «شخصیت محوری» برای گز استفاده می‌کنم.

گز برکر نوجوانی 17 ساله و با نام مستعار «دست کثیف» را می‌خوانیم. او به عنوان دزد ماهر و جسور شهر به خلافکاری شهرت دارد. اگر بخواهیم با معیارهای کلاسیک داستان‌نویسی بررسی کنیم، با بی‌رحمی و شجاعتش یک شرور منفور محسوب می‌شود اما در این رمان مدرن یک قهرمان دوست‌داشتنی برای مخاطبانش است، مخاطبانی که البته فقط نوجوانان نیستند و بزرگسالان را هم در برمی‌گیرد. چنین شخصیتی با برتری از دیگران از لحاظ هوش و ذکاوت، اکثرا چند گام جلوتر از بقیه است.

این مغز متفکر گروه، رهبری عملیاتی کلاغ‌ها را هم بر عهده دارد. کَز به خاطر آن‌که یک پایش در کودکی دچار شکستگی شده و بعد کامل مداوا نشده، لنگان‌لنگان راه می‌رود. او از عصایی که به شکل کلاغ و نماد گروه مخوف‌شان است، برای حرکت و همینطور در زمان مقابله با دشمنان استفاده می‌کند. نقشه‌ها و راه‌حل‌های او حتی مک گیور را تحت تأثیر قرار می‌دهد و راهگشای باندشان است.

داستان در شهر کتردام می‌گذرد، یک کانون برای تجارت بین کشورهای گوناگون. چیزی که در این شهر از همه بیشتر برای دیگران اهمیت دارد، پول است که هر چیزی را با آن می‌توان به دست آورد و اهالی آن حاضراند برای پول دست به انواع خلاف مثل قاچاق و قمار و سرقت بزنند.

شش کلاغ شخصیت تبهکار کم ندارد، با 6 تا از آن‌ها بیشتر سروکار داریم چون گروهی تشکیل داده‌اند که کمتر گروه نوجوانی با این خصوصیات در واقعیت پیدا می‌شود. نینای 17 ساله و اینژ 16 ساله از اعضای نوجوان پرقدرت و همیشگی گروه کلاغ هستند. تخصص اینژ جاسوسی است و برای کَز کار می‌کند. اسلحه‌ی مورد علاقه‌ی اینژ چاقوست که به خاطر مذهبی بودنش، نام چاقوها را از میان مقدسین انتخاب می‌کند.

نینا شخصیتی قدرتمند دارد و جاسوس سابق است. بخشی از طنز رمان بر اساس دیالوگ‌های بین او و کَز برکر اتفاق می‌افتد. جسپر، یکی دیگر از اعضای گروه شش کلاغ، تیرانداز هفده‌ساله‌ی قمارباز است. عضو دیگر، ویلان، پسر شانزده ساله علی‌رغم عضویت در این گروه، یک نخبه‌ در حوزه‌ی ریاضیات، شیمی و موسیقی است. ماتیاسِ هجده‌ساله نیز به عنوان بزرگ‌ترین فرد گروه، هیکلی‌ترین و عضلانی‌ترین شخص به حساب می‌آید. «یان ون اک» پدر پرخاشگر ویلان یک مرد ثروتمند و تاجر حاذق است که با حضور خود در شورای بازرگانان تاثیر زیادی در شهر دارد.

هدف گروه شش کلاغ این است که دست به دست یکدیگر بدهند و هر کدام با تخصص‌شان دست به یک سرقت بزرگ بزنند. پس از آن اگر همدیگر را حفظ کنند و هیچ‌یک از بین نروند، راهی است برای آنکه جهان پایدار بماند و از نابودی جهان جلوگیری کنند.

یکی از ویژگی‌های این کتاب که در ژانر تخیلی_فانتزی قرار می‌گیرد، سریع بودن اتفافات و پررنگ بودن میزان خشونت در اتفاقات است. مثلا در فصل 7، ماتیاس، می‌خوانیم:

«از روی شن‌های میدانی که ماتیاس در شش ماه گذشته برای کسب امتیاز در آن جنگیده بود گذشتند، ولی در حالی که به سمت تونل می‌رفتند، سوسمار بیابانی که زهر سفید و کفدار از دهانش پایین می‌ریخت و دم کلفتش را به زمین می‌کوبید، به سمت‌شان هجوم آورد قبل از اینکه ماتیاس بتواند کوچک‌ترین حرکتی کند، دختر سیه‌چرده روی سر سوسمار پریده و دو خنجر براق را در زیر فلس‌های سر فرو کرده بود. سوسمار ناله‌ای کرد و به پهلو روی زمین افتاد. ماتیاس اندوه شدیدی را احساس کرد.»

یکی از ویژگی‌های این رمان این است که مخاطب بر اساس ذهنیتش می‌تواند خودش را به جای شخصیتی که بیشتر از دیگران با آن احساس نزدیکی می‌کند بگذارد و سرنوشتش را با توجه بیشتری دنبال کند.

از فصل اول داستان با افشاگری مخاطب را به خود جذب و سعی می‌کند تا پایان مخاطب را همراه کند. درست زمانی که مخاطب تصور می‌کند همه چیز روشن شده، یک گره داستانی جدید شکل می‌گیرد که با ایجاد تعلیق در مخاطب، حل معمای آن کنجکاوبرانگیز می‌شود. وقتی کلاغ‌ها از شهر خارج می‌شوند، همه چیز آغاز می‌شود و زمانی که دست به دزدی می‌زنند تعلیق و اکشن به اوج خود می‌رسد.  

نثر خواندنی و ترجمه‌ی روان این رمان، شش کلاغ را به یک رمان جذاب تبدیل کرده است. به احتمال زیاد مخاطبی که ژانر فانتزی و تخیلی نمی‌پسندد از این رمان نیز استقبال نخواهد کرد.

در پایان رمان، مخاطب واقعاً احساس خواهد کرد که درک کاملی از همه‌ی شخصیت‌های داستان به دست آورده چرا که هم از دید آن‌ها و هم از دید دیگر شخصیت‌ها توانسته دید کاملی به دست بیاورد. از آن‌جایی که برای هر شخصیت تاریخچه‌ی اختصاصی و اهداف و ویژگی‌های درونی و بیرونی نوشته شده، مخاطب با کنکاش و شناخت از آن‌ها به انگیزه‌های آنها مسلط می‌شود. تا پایان کتاب هر یک از شخصیت‌ها کم‌کم با گذران دوران نوجوانی رشد می‌کنند و گویی به بلوغ می‌رسند، مخاطب نیز می‌تواند تغییر آن‌ها را جلوی چشمان خود ببیند.

علاوه بر عمق شخصیت‌پردازی، یکی دیگر از ویژگی‌های این اثر از لی باردوگو پیچیدگی و سیاه و سفید بودن شخصیت‌هاست. هیچ یک از آن‌ها کامل سیاه یا سفید نیستند. آن‌ها در عین حال که ممکن است برای گرفتن حق‌شان دست به خلاف بزنند اما مروت و معرفت را هم در آن‌ها در طول داستان می‌بنیم. آنها بیشتر به ضدقهرمانان شبیه هستند، که در بین کتاب‌های مشابه با وجود قهرمانان نامفهوم، این ویژگی خلاقانه و نوآورانه به حساب می‌آید.

جلد بعدی ادامه‌ی ماجراهای این خلافاکاران و پیچیده‌تر شدن ماجراهایشان است.

در سال 2021 سریالی به نام سایه و استخوان بر اساس این کتاب ساخته شد.

لی باردوگو نویسنده آمریکایی است که رمان‌های فانتزی می‌نویسد و رمان‌های «گریشاورس» در بین نوجوانان از این نویسنده محبوبیت زیادی در کشورهای گوناگون پیدا کرده است.

فانتزی

خلافکاران باهوش نوجوان