کتابفروشی دایکانیاما؛ یک سرمایهگذاری سودده
کتابفروشی دایکانیاما را میتوان غولِ بازار خردهفروشی کتاب، موسیقی و فیلم در کشور ژاپن دانست. اولین چیزی که در مواجهه با این واحد فرهنگی – تجاری جلب توجه میکند، نمای مشبک آن است. این نما توسط معمارِ برندهی جایزهی پریتزکر، فومیهیکو ماکی طراحی شده است. فرم خاصش نیز حاصل به هم پیوستن تعداد زیادی عنصر T شکل است. شاید از خودتان بپرسید که چرا T؟
این کتابفروشی، به گروه فرهنگی – تجاری تسوتایا (Tsutaya) تعلق دارد. مدیران این مجموعه، امیدوار بودند که بتوانند ساختمانی نمادین را به فرهنگ شهری ژاپن هدیه دهند. ساختمانی که خود، علامت و آدرس خود باشد و شهروندان، برای پیداکردنش محتاج هیچ تابلوی راهنمایی نشوند.
استراتژی طراحی کتابفروشی چطور شکل گرفت؟
تیم معماران این پروژه پیش از آغاز به کار طراحی کتابفروشی، دست به تحقیقاتی گسترده زدند. آنها میخواستند بدانند که کدام طیف از شهروندان ژاپنی، بیش از دیگران در زمرهی علاقمندان و هواداران محصولات این گروه فرهنگی قرار میگیرند. نتایج تحقیقات، چندان هم دور از انتظار نبود. مشخص شد که 50 سالگی، سنی مرزی برای هواداران دایکانیاما خواهد بود.
یعنی بیشتر مراجعان این مغازه قرار است سنی در بین بیست تا پنجاه سال داشته باشند. پس تیم معماران نیز فضاهای داخلی کتابفروشی را براساس خواستهها و ترندهای مورد علاقهی این گروه سنی طراحی کردند. حتی نامگذاری بخشهای مختلف فروشگاه نیز بر همین اساس شکل گرفت. از هنر، معماری و آشپزی گرفته، تا ماشین، طراحی، تاریخ و ادبیات! اینها ترندهای رایج در بین جوانان و بزرگسالان ژاپنی به شمار میآیند.
مهمترین ویژگی کتابفروشی دایکانیاما چیست؟
جذابترین ویژگی کتابفروشی دایکانیاما، ادغام جهان رسانههای قدیمی و جدید در همدیگر است. بگذارید واضحتر بگوییم. در این کتابفروشی، هم میتوانید فیلمها و سایر محصولات فرهنگی را بخرید، هم میتوانید آنها را اجاره کنید و هم میتوانید بر روی دستگاههای هوشمندتان دانلودشان نمایید. در هر گوشه و کنار دایکانیاما، آیپدهایی جانمایی شدهاند که میتوانند شما را برای پیدا کردن محصول موردنظرتان راهنمایی کنند. این آیپدها مثل یک راهنمای دلسوز، بهترین پیشنهادهای خرید را به شما عرضه خواهند کرد.
بخشهای مختلف ساختمان کتابفروشی دایکانیاما
جالب است بدانید کتابفروشی دایکانیاما از به هم پیوستن دو ساختمان مستقل تشکیل شده است. یکی از این دو، سه طبقه و آن دیگری دو طبقه دارد. این دوقلوهای غیرهمسان، با کمک یک پل از جنس فولاد ضد زنگ به هم متصل شدهاند. در هر دو ساختمان، طبقات پایین به فروش و نمایش محصولات فرهنگی اختصاص یافته است. در حالی که در طبقات بالاتر، میتوان ساعاتی را به نشستن، مطالعه، نوشیدن چای یا قهوه و گفتگو با دوستان اختصاص داد.
از سوی دیگر، میتوان ادعا کرد که هر کدام از فضاهای بوتیکمانند و مستقل این کتابفروشی، ویژگی و شخصیت خاص خود را دارند. اگر از ما بپرسید جذابترین بخش آن کدام است؟ شما را به سمت مجموعهای راهنمایی میکنیم که آثار هنری و کتابهای کمیاب را در خود جای داده است؛ مثلاً یک جلد کتاب امضا شده توسط فرانک لوید رایت؛ معمار، آموزگار و نویسندهی اهل ایالات متحدهی آمریکا!
یک سرمایهگذاری سودده یا یک بیهودهخرجی؟
نباید تصور کنید که این پروژه، یکی از گرانترین پروژههای صنعت معماری کشور ژاپن است! دقیقاً برعکس؛ طراحی کتابفروشی دایکانیاما را میتوان یکی از مقرون به صرفهترین سرمایهگذاریهای مجموعهی تسوتایا دانست. از زمانی که ایدهی ساخت یک کتابفروشی در مدیریت تسوتایا مطرح شد، تا روزی که دایکانیاما افتتاح گشت، فقط بیست ماه طول کشید. از این مدت، 11 ماه (یعنی چیزی کمتر از یک سال) صرف ساختوساز شد. البته بد نیست بدانید که بخش اعظمی از این بازهی زمانی در سایهی حواشی پس از زلزله و سونامی سال 2011 ژاپن قرار گرفت.