سرگذشت شهرها و مطالعات شهری در کتابها
شهرها داستانهای خود را دارند. و مسائل و پرسشهای خود را. در سالهای اخیر علاقه به مطالعات شهری و روایتهای حسرتخوارانه از گذشتهی شهرمان ــ و شهرها ــ رو به فزونی گذاشته است. همایشهای علمی و برنامههای نمایش فیلم مستند با موضوع شهر و عوارض گسترش بیرویهی تهران مرتب برگزار میشوند. و همین طور کتابهایی دربارهی شهر و دربارهی تهران.
شهرها داستانهای خود را دارند. و مسائل و پرسشهای خود را. در سالهای اخیر علاقه به مطالعات شهری و روایتهای حسرتخوارانه از گذشتهی شهرمان ــ و شهرها ــ رو به فزونی گذاشته است. همایشهای علمی و برنامههای نمایش فیلم مستند با موضوع شهر و عوارض گسترش بیرویهی تهران مرتب برگزار میشوند. و همین طور کتابهایی دربارهی شهر و دربارهی تهران.
سرگذشت شهرها و مطالعات شهری در کتابها
شهر از نو ترجمهی کتابیست به نام The Reselient City دربارهی بازسازیهای برخی شهرهای مهم جهان که به دلیل بلایای طبیعی یا انسانی ویران شده و از نو ساخته شدهاند. شهرهایی چون برلین و ورشو بعد از بمبارانهای جنگ جهانی دوم، مکزیکو سیتی بعد از زمینلرزه و بیروت بعد از جنگهای داخلی طولانی.
کالبد شهرهای باسازیشده اثر ایدئولوژیها و فرهنگ بازسازیکنندگان را بر خود حمل میکنند. کتاب شهر از نو مجموعه مقالههایی دربارهی بازسازی این شهرها که توسط متخصصان و پژوهشگران خبره نوشته و توسط نوید پورمحمدرضا به فارسی برگردانده شده است. معرفی و نقد این کتاب را نوشتهی نادیا کریمی را در اینجا بخوانید:
قصهی بازسازی شهرها
تهران ۵۶ کتابی است که بخش اصلی آن به بازنشر پژوهشی اختصاص یافته با عنوان «گزارش اجمالی دربارهی تهران؛ وضع موجود و پیشنهادات» که در سال ۱۳۵۶ توسط شورای نظارت بر گسترش شهر تهران تهیه شده است. تدوینکنندگان کتاب، محسن گودرزی و آرش نصراصفهانی، در کنار بازنشر این سند، مقدمهای مفصل نیز به آن افزودهاند. گزارش سال ۱۳۵۶ نگاهی دارد به معضلات تهران در مقایسه با آن چه در برنامهی گسترش این شهر ده سال قبلتر، یعنی در سال ۱۳۴۶، پیشبینی شده بود. نوید پورمحمدرضا در لینک زیر این کتاب را معرفی و نقد کرده است.
تهران، چهل سال قبل: افسانه و واقعیت
زهرا ملوکی در مقالهای با عنوان «تهران در ادبیات داستانی ما» مروری کرده است بر تصویر پایتخت کشورمان در ادبیات داستانی پیش و پس از انقلاب.
به گفتهی نویسنده، هرچند « … مشهور است که شهر در ادبیات ما شخصیت نمیشود و اغلب نقش پسزمینه را بازی میکند، اما به هرحال تصویر تهران از دیرباز در ادبیات داستانیمان قابل پیگیری است.» نمونههایی از تصویر تهران در رمانهای پیش و پس از انقلاب که در این نوشته به آنها اشاره شده طبیعی است که شامل همهی نمونهها نمیشود، اما تصویری کلی از تهران آن طور که در ذهن نویسندگان ایرانی نقش بسته و بر قلمشان جاری شده به دست میدهد.
تهران در ادبیات داستانی ما