یکی از مهم‌ترین گمشده‌های دنیای ادبیات، حالا انگار پیدا شده است. بیش از هفتاد و پنج سال پیش، وقتی لویی فردیناند سلین در اوت 1944 از پاریس به آلمان نازی می‌گریخت؛ آپارتمانش در محله مونمارتر پاریس مورد دستبرد سارقان قرار گرفت و نسخه دست‌نویس رمانش از دست رفت. رمانی به نام «مهلکه» که قرار بود با دو رمان مشهورش «مرگ قسطی» و «سفر به انتهای شب» در مجموع سه‌گانه‌ای را تکمیل کند. اما این دست‌نوشته‌های به سرقت‌رفته چطور و از چه طریق پیدا شده‌اند؟

برای آگاهی بیشتر از چگونگی پیدا شدن این دست‌نوشته‌ها آن هم بعد از هفتاد و هفت سال، می‌توانید این متن را بخوانید. «جنگ» یکی از این دست‌نوشته‌هاست و سه تای دیگر هنوز چاپ نشده‌اند.

پیدا شدن هزاران صفحه دست‌نویس از «سلین»! چند وقت پیش یک داستان کوتاه از همینگوی کشف شد. قبل از آن یک طراحی روی پاکت از ون‌گوگ در سال‌های جوانی‌اش. گاهی یک نامه از نویسنده‌ای قدیمی پیدا می‌شود و گاهی بخشی از دست‌نوشته‌ای از او و همه این‌ها سندی جدید است که درست وقتی فکر می‌کنیم دیگر هیچ چیز جدیدی از یک چهره بزرگ ادبی نداریم سروکله‌شان پیدا می‌شود. اما اخیراً یک متر مکعب دست‌نوشته از لویی فردینان سلین نویسنده فرانسوی بعد از 67 سال پیدا شده است. خیلی ساده، یک منتقد تئاتر با ورثه سلین تماس گرفته و گفته من 4 کتاب منتشرنشده از جدتان دارم که سال‌ها قبل یکی از خوانندگان روزنامه به من داده و شرط کرده بود تا زمان مرگ بیوه سلین حق ندارم این کاغذها را آشکار کنم!

کتاب «جنگ» تمام مختصات سبک سلینی را دارد: راوی اول شخص، ضد پیرنگ، زبان آرگو و فضای گروتسک. بی‌نهایت تلخ و هم‌زمان خنده‌دار. فردینانِ‌اش هم مثل همه‌ی فردینان‌های دیگر سلین خودآگاه است.
كتاب چيزی است بين خاطره‌نويسی و رمان و هذيان. هنوز طرح است؛ رمان نشده است. خواندن «جنگ» سخت است، بيش از هر چيز به اين خاطر كه پيش‌نويس يک رمان است: جملات ناقص؛ گنگ و رها شده دارد، بعضی از صحنه‌ها به‌وضوح شتاب‌زده نوشته شده‌اند و بعضی صحنه‌ها نيمه‌كاره رها شده‌اند. دليل ديگری كه خواندن «جنگ» را دشوار می‌كند اين است كه گاهی مرزی ميان آن‌چه در سر راوی – فردينان – می‌گذرد و آن‌چه در جهان بيرون در حال رخ دادن است وجود ندارد؛ تركشی به سر راوی اصابت کرده است و بخشی از «جنگ» در سر راوی در حال رخ دادن است: «من جنگ را در سرم به دام انداخته‌ام. جنگ در سرم زندانی شده.»

صد صفحه کابوس جنگ کتاب «جنگ» تمام مختصات سبک سلینی را دارد: راوی اول شخص، ضد پیرنگ، زبان آرگو و فضای گروتسک. بی‌نهایت تلخ و هم‌زمان خنده‌دار. فردینانِ‌اش هم مثل همه‌ی فردینان‌های دیگر سلین خودآگاه است. پشت جلد كتاب نوشته شده است: برخی منتقدان معتقدند كه اين رمان از ديگر شاهكار سلين يعنی «سفر به انتهای شب» نيز بزرگ‌تر است. ممکن بود اگر سلين دست‌نوشته‌های «جنگ» را گم نمی‌کرد و از سر صبر آن‌ها را بازنويسی می‌كرد، می‌توانست رمانی سترگ‌تر از «سفر…» بنويسد؛ اما «جنگ» چنان كه هست، رمانی تمام‌عیار نیست، چهل تكه‌ای است، گیرم از حریر و دیبا، و حقیقتاً از حریر و دیبا.

بله بحث درباره سلین هیچ‌وقت پایانی ندارد. جدای از بحث ادبی آثار او (اگر بتوان چنین تفکیکی قائل بود) مواضعی که او در حین و پیش از جنگ جهانی دوم گرفت هنزو بحث‌برانگیز است و خیلی‌ها معتقدند چطور می‌شود کسی را تحسین کرد که چنین عقایدی داشته است. اگر می‌خواهید با این بحث‌ها که دهه‌ها ادامه داشته بیشتر آشنا شوید پیش از این در وینش مقاله «بحث درباره سلین پایانی ندارد» را در وینش منتشر کرده بودیم که می‌توانید در زیر بخوانید.

بحث درباره سلین پایانی ندارد سلین، هنوز و شاید تا همیشه جای بحث باقی می‌گذارد. به‌خصوص وقتی درمورد تفکیک یا عدم تفکیک بین هنرمند و زندگی و عقایدش، با هنرش فکر کنیم. دامیان کاتانی کتابی به نام «لویی فردینان سلین؛ سفر به سوی افراط» نوشته است که توجه مایکل وود در لندن ریویو آو بوکز را جلب کرده و به بررسی این کتاب نشسته است. او می‌نویسد: «وقتی کاتانی به یهودی‌ستیزی و به‌ویژه نوشته‌های دیوانه‌وار سلین در اواخر 1930 می‌پردازد، این تناقضات بیشتر هم می‌شود. کاتانی عملاً می‌گوید که تنفر نسبت به یهودیان هیچ اشکالی ندارد مگر این که حکم قتل‌شان را صادر کنید!» مایکل وود با نویسنده کتاب موافق نیست.