ضد خاطرات
نویسنده: آندره مالرو
مترجم: رضا سیدحسینی
ناشر: خوارزمی
نوبت چاپ: ۶
سال چاپ: ۱۳۹۴
تعداد صفحات: ۶۸۵
کتاب ضد خاطرات مجموعه خاطرات پراکنده «آندره مالرو» است که مدتی بر مسند وزارت فرهنگ فرانسه بود و پس از استعفای دولت مارشال دوگل، یادداشتهای پراکنده خود را جمعآوری و در این کتاب منتشر کرد. او هم وزیر اطلاع رسانی در اولین دولت دوگل بود و هم نویسنده برنده جایزه گنکور. زندگیاش پر بود از ماجراجویی و حضور در صحنههای مختلف جنگ و تلاش برای بهبود زندگی دیگران. هم در کامبوج حضور داشت هم در جنگ اسپانیا علیه فالانژها و هم در جنگ جهانی دوم جزو گروه مقاومت فرانسه بود. هم مدال شجاعت دریافت کرد و هم جوایز مختلف ادبی.
در این کتاب مالرو، اتفاقات مهم زندگیاش را به ترتیب اهمیت روایت کرده نه مانند دیگر کتاب اتوبیوگرافیک براساس مسیری که در زندگی طی شده. او نگاه و تفکر و احساسش با این لحظات را تلفیق کرده و از سویی کوشیده تا جایگاهی برای آنان درتاریخ و جهان بیابد. کتاب با توصیف او از چگونگی فرارش از مرگ آغاز میشود و یک سال قبل از اتفاقات می 1968 منتشر شده است.
او به عنوان نویسندهای سیاستمدار، موسس خانه فرهنگ فرانسه در شهرهای مختلف بود تا اقدامی باشد برای مردمی کردن هنر. مالرو آثار متعددی تالیف کرد و یوسا داستانهایش را با شور و شوق فراوان میخواند. کتاب ضد خاطرات میتواند عصاره دریافتهای او از این زندگی پر هیجان و پرتلاش باشد، کتابی که ذهن خواننده را با انسانیت، مرگ، هنر، تاریخ و … درگیر کرده و یادآوری میکند تجربهها هستند که زندگی را میسازند.
ضد خاطرات در ایران با ترجمه ابوالحسن نجفی و رضا سیدحسینی ترجمه شده است و در دوره سوم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال 1363 از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب سال برگزیده شد. هرچند سیدحسینی، برای تجدید چاپ آن چندبار اعتراض کرده و معتقد بود که نشر خوارزمی در این زمینه منفعلانه عمل میکند به خصوص که او میخواست تغییراتی که بعدها مالرو در کتاب انجام داده بود را در ترجمه دوباره و ویراست جدید اضافه کند.
درباره مترجم
رضا سیدحسینی که از سال 1305 تا 1388 زیسته است، آشناییاش با زبان فرانسه در مقاطع مختلف رخ داد. او برای تکمیل مطالعات خود به پاریس رفت و پس از تحصیل فیلمسازی در دانشگاه کالیفرنیای آمریکا به ایران بازگشت و به فراگیری عمیقتر زبان فرانسه و فارسی نزد استادانی همچون عبدالله توکل، پژمان بختیاری، پرویز ناتل خانلری و انجمن ایران و فرانسه پرداخت. شاید سالی در طول نیم قرن فعالتیش در عرصه ترجمه نبوده که ترجمهای تازه و خلاق از او منتشر نشده باشد. به گفته اهالی ادب و فرهنگ، همه ترجمههای وی خلاق و بسیاری از آنها از مهمترین آثار ادبی جهان هستند.
او در ترجمهها، نوشتههای مطبوعاتی و مصاحبهها، زبانی روشن، ساده، بی تکلف و دلنشین دارد و سرزندگی، شادابی، فصاحت و بلاغت را جمع کرده است. از مهم ترین ترجمههای او از فرانسه به فارسی که مورد استقبال زیادی هم قرار گرفت می توان به معشوقههای من از موریس دوکُبرا، غوغای ژوئیه از ارسکین کالدول، لایم لایت از چارلی چاپلین، بهار کشنده از لاژوس ژیلاهی، طاعون اثر آلبر کامو، مدراتو کانتابیله از مارگریت دوراس، بهانهها و بهانههای تازه از آندره ژید و در دفاع از روشنفکران از ژان پل سارتر اشاره کرد.
بخشی از کتاب
* من این کتاب را ضد خاطرات مینامم زیرا پاسخ گوی پرسشی است که خاطرات مطرح نمیکند و به پرسشهایی که خاطرات مطرح میکند پاسخ نمیدهد!
* امروزه شناخت دیگران در واقع عبارت است از شناختن جنبههای غیرمنطقی و نامعقول آنها، یعنی آنچه از اختیارشان بیرون است و تصویری که از خود در ذهن ساختهاند نمیخواهند بپذیرند.
* وقتی که انسان از مرگ نجات پیدا میکند، در برابر ِ بداهتِ زندگی، غرق در حیرت به سر می بَرَد.
نویسنده معرفی: گیسو فغفوری