روزنامه نگاری توسعه

در طی 30 سال یعنی از آغاز دهه 70 تا سال 1400 پیشرفت‌ها و اختراعات و همه گیری ابزارهای جدید نظیر اینترنت و ماهواره، تغییرات گسترده‌ای در زمینه روزنامه‌نگاری پدید آورد. شکل روزنامه‌نگاری با آمدن اینترنت و گسترش شبکه های اجتماعی تغییر کرد. دیگر بحث درباره چگونگی تهیه خبر و نحوه انتشارش با آموزه‌های پیشین فرق می‌کند. حتی نوع جدیدی به نام روزنامه نگاری پهبادی شکل گرفت. شاید با شنیدن پهباد به یاد جاسوسی بیفتید اما موضوع استفاده از پهباد برای دسترسی به اطلاعات جدید است. 

در غیاب نشرهای مهم آموزشی نظیر دانشگاه تهران و مرکز رسانه‌ها، برخی ناشران تخصصی قدم پیش گذاشتند و آثار جدیدی منتشر کردند، نمونه آن نشر ثانیه است که کتاب‌های متعددی درزمینه روزنامه‌نگاری منتشر و سعی کرده مباحثی همچون روزنامه‌نگاری آنلاین، روزنامه‌نگاری جایگزین، روزنامه‌نگاری جدید، روزنامه‌نگاری چند رسانه‌ای، روزنامه‌نگاری شبکه‌ای، روزنامه‌نگاری شهروندی، روزنامه‌نگاری موبایلی و روزنامه‌نگاری ویکی را معرفی کند و در واقع پاسخی به نیازهای امروز وچگونگی ایفای نقش شهروندان و مخاطبان در شکل‏‌دهی به آینده اخبار و اطلاع‌‏رسانی بدهد.

هر چند بحث «روزنامه‌نگاری توسعه» مبحثی قدیمی است و  سال 1960 در بنیاد مطبوعات آسیا آغاز شد، جایی که دو روزنامه‌نگار فیلیپینی ادعا کردند سازمان‌های خبری بسیار کم اخبار توسعه اقتصادی – اجتماعی را پوشش می‌دهند. روزنامه‌نگاران آسیایی معتقد بودند که زمینه کنترل حکومتی مطبوعات دلیل این اتفاق است.

سعید ارکان‌زاده، دارای دکترای پژوهش در کتاب خود یعنی روزنامه نگاری توسعه / روند تاریخی و نیازهای ایران به معرفی چهره‌های مطرح ارتباطات توسعه در ایران می پردازد و با ارائه گزارشی از نحوه پرداختن رسانه‌ها به یک موضوع در ظاهر ساده یعنی کشمکش بر سر جلو و عقب کشیدن ساعت، سعی می کند ابعادی از روزنامه‌نگاری توسعه در ایران را بیان کند.

البته او به مسائل و نیازهای زیربنایی روزنامه‌نگاری توسعه در ایران می پردازد؛ یعنی رابطه گشایش در حوزه سیاسی، توزیع دموکراتیک قدرت و افزایش مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها و تاثیری که بر رسانه‌ها می‌گذارد. او در این کتاب به این جمع‌بندی می‌رسد که «هر رسانه را در هر دوره‌ای می‌توان مینیاتوری از وضعیت سیاسی جامعه در نظر گرفت».