رئیس سواره نظام رم که از حمله ژرمن‌ها جان سالم به در برده، پیامی از طرف فرمانده سپاه رم برای رمولوس، امپراطور رم غربی می‌آورد و درباره نزدیک‌شدن سپاه ژرمن‌ها و از دست‌رفتن خاک رم هشدار می‌دهد. رمولوس اما دستوری برای مقابله با دشمن صادر نمی‌کند و کشورش را که در شرارت و تباهی غرق شده، لایق نابودی می‌داند. امپراطور به رفتارهای جنون‌آمیز و تصمیمات عجیب و به ظاهر احمقانه‌اش ادامه می‌دهد و اطرافیانش را از خود می‌راند؛ ولی او در پس تمام تصمیماتش، هدف بزرگی در سر دارد…

در نمایشنامه رمولوس کبیر، معانی و تعاریف متداول بازنگری می‌شوند و خواسته‌ها و ایده‌‌آل‌های بشر زیر سوال می‌روند. رمولوس راه رسیدن به عدالت و آزادی را نه فتح سرزمین‌ها و پیروزی در جنگ، بلکه نابودی تمام و کمال حکومت فاسد و پوسیده‌ خود می‌داند. با آشکار‌ شدن هدف رمولوس از تظاهر به دیوانگی و حواس‌پرتی، دیدگاه مخاطب نسبت به او، اوضاع موجود و دیگر شخصیت‌ها کاملاً تغییر می‌کند و فرصتی می‌یابد تا از زاویه تازه‌ای به معنای حقیقی عدالت و راه‌های دستیابی به جهانی خالی از ظلم بیندیشد.

درباره نویسنده و مترجم

فریدریش دورنمات، ژانویه سال ۱۹۲۱ در شهر برن سوئیس متولد شد. با ورود به دانشگاه، رشته فلسفه و علوم الهی را برای تحصیل برگزید؛ اما علاقه‌مندی او به تئاتر و نوشتن و همچنین مواجهه با نمایشنامه‌هایی نظیر پوست دندان‌های ما اثر تورنتون وایلدر، نمایشنامه‌نویس بزرگ آمریکایی، سبب گام نهادن او به دنیای درام‌نویسی شد. اولین نمایشنامه‌های او، چون این نوشته شد و مرد نابینا توجه مخاطبین را جلب نکرد، اما با استقبال منتقدان روبه‌رو شد.

قاضی و جلادش، کشمکش بر سر سایه خر، قول، میداس، رومولوس کبیر، هرکول و طویله اوجیاس و نمایشنامه‌های شناخته‌‌شده‌تری چون ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی، ملاقات بانوی سالخورده، فیزیکدان‌ها و بازی استریندبرگ از آثار تحسین‌برانگیز دورنمات هستند. فلسفه، افسانه و کمدی سیاه با آثار وی گره خورده‌اند. نگاه واقع‌بینانه و میانه‌رو او به مسائل گوناگون در میان موقعیت‌های عجیب و بی‌بدیلی که خلق می‌کند، نمایشنامه‌هایش را منحصر به فرد می‌سازد.

شاید بدون کوشش و اهتمام حمید سمندریان، کارگردان و مترجم سرشناس و پدر تئاتر نوین ایران، آثار دورنمات هرگز این‌چنین به مخاطبان ایرانی معرفی نمی‌شدند.

سمندریان فارغ از اجرا و کارگردانی آثاری از دورنمات، چون ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی، بازی استریندبرگ و ملاقات بانوی سالخورده، دست‌کم ۱۰ نمایشنامه‌ از آثار این نویسنده سوئیسی را به فارسی برگردانده است. او (در مقدمه ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی) درباره دورنمات می‌نویسد: «طرح اساسی اغلب آثار فریدریش دورنمات، چیزی جز تراژدی وجود انسانی نیست که به واسطه نحوه ارائه طنزآمیز و نیش‌دارشان، به صورت کمدی تغییر شکل می‌دهد.

نمایشنامه‌های او مملو از بدبینی‌های یک فیلسوف و پر از طعنه‌های سوزاننده و کشنده یک درام‌نویس متفکر است. در شاهکارهای مدرن این هنرمند، جامه بر تن خوش‌باوری‌ها و قوانین خوش ظاهر امور اخلاقی و اجتماعی دریده می‌شود، ماسک از چهره‌ اعتقادات متکی بر اصلاح جوامع بشری کنده می‌شود و بشر با تمام ضعفش، با تمام افکار به ظاهر درخشانش، لخت و بی‌حفاظ در مقابل خود قرار می‌گیرد.»

کتاب دورنمات-سمندریان (بررسی کارنامه حمید سمندریان در معرفی فریدریش دورنمات) با تألیف وحید نظربیگی و زهرا نوربخش (انتشارات روزنه کار)، عقاید دورنمات و سمندریان و اهمیت ترجمه را در شناساندن نویسندگان دیگر کشورها روشن می‌کند.

بخشی از کتاب رمولوس کبیر

آشیلس: وزیر دارایی فرار کرده قربان!
رمولوس: فرار کرده؟
پیراموس: با خزانه دولت، شاهنشاه من.

رمولوس: برای چی؟ خزانه دولت که خالی بود.
آشیلس: وزیر امیدوار بود که به این ترتیب بتونه روی ورشکستگی عمومی دولت پرده‌ای بکشه.
رمولوس: آدم باهوشیه. هرکس بخواد از یه افتضاح و جاروجنجال بزرگ جلوگیری کنه، باید یه کوچیک‌ترش رو ترتیب بده. به اون عنوان «ناجی میهن» رو عطا کردیم. حالا کجا رفته؟

آشیلس: توی یه کارخونه شراب‌سازی توی شهر سیراکوس به عنوان مدیر داخلی مشغول کار شده.
رمولوس: امیدواریم که این خدمتگزار وفادار موفق بشه خساراتی رو که شغل دولتی به او وارد کرده، به وسیله حرفه آزاد جبران کنه.