بهرام بیضایی «خاطرات هنرپیشه نقش دوم» را سال 1362 و در نشر دماوند منتشر کرد. در این نقد کوتاه مرتضی ثقفیان به اصلی‌ترین ویژگی‌های این نمایشنامه اشاره می‌کند. بیضایی در پیش‌درآمد نمایشنامه نوشته بود: «در تابستان 1358، در فرصت کوتاهی که به دست آمده بود، نویسنده کوشیده طرح این نمایشنامه را پایه یک کار گروهی و آفرینشی بازیگران قرار دهد ولی بازیگران در صحنه‌های دیگری مشغول بازی بودند.»
«از بیرون حرم اخوان را به روی دست‌ها به داخل حرم می‌برند و طواف می‌دهند و بر او نماز می‌گزارند و دوباره اخوان را به آمبولانس سفید برمی‌گردانند و به طرف آرامگاه فردوسی در «توس» می‌روند. جای او را از پیش آماده کرده‌اند. ظهر روز دوازدهم شهریور است، فصل گل‌های کوکب، پایان تابستان و آغاز پاییز و زمستان. به دروازه «توس» می‌رسند و اخوان باز بر روی موج دست‌هاست تا دور دوست بگردد و در کنار او آرام و قرار بیابد.» این بخشی از گزارشی است که علی اصغر موسوی در مجله خاوران نوشته و خاک‌سپاری اخوان را گزارش کرده است. لحن اندوهناک گزارش بعد از بیش سی سال هنوز تاثیرگذار است.
باید اعتراف کرد که داستایفسکی قدیس نبود. خیلی بدقلق بود و کلی عادات بد داشت. داستایفسکی از داستان واقعی پیر فرانسوا لاسنر، قاتل جنتلمن و جذابی الهام گرفت که محاکمه‌اش نقل محافل پاریس در دهه 1830 بود و داستان زندگی او را به یکی از تاثیرگذارترین گناهکاران ادبیات تبدیل کرد: راسکولنیکوف، شخصیت اصلی جنایت و مکافات. اما داستایفسکی که به خاطر جرمی غیرخشونت آمیز با صاحبان قدرت به مشکل خورده بود، چگونه رمانی نوشت که از ما می‌خواهد مدت زیادی را در ذهن یک قاتل سپری کنیم؟ همه این‌ها تم اصلی کتاب شگفت‌انگیز «گناهکار و قدیس» نوشته کوین بیرمنگام است که تکوین داستان راسکولنیکوف را با زندگی واقعی همزادش، لانسر در هم می‌آمیزد.
Thanks for clicking. That felt good.
Close
