مربی‌گری و نهادینه‌سازی عادت‌های جدید

فارغ از موفقیت در کسب‌وکار، پرورش راه و رسم مربی‌گری کمکی است به خودمان برای ایجاد تعاملاتی سازنده و کار در محیطی بالنده. درواقع مهارت مربیگری نه‌تنها در محیط کار، بلکه در زندگی شخصی و نقش‌های دیگری که در زندگی به عهده‌داریم، مانند نقش‌های پدری، مادری، همسری، فرزندی، شهروندی و نظایر این‌ها کمک شایانی به بهبود کیفیت زندگی ما و اطرافیان‌مان خواهد کرد.

برای رسیدن به مهارت مربی‌گری و کمک به دیگران، فرد می‌باید نخست خود بازیکن تیمی ایدئال و واجد ولع فراوان و فروتنی و هوشمندی باشد و دوم برخوردار از فضائلی چون حمایت و عدالت و اعتدال و شفقت باشد؛ در غیر این صورت مهارت مربی‌گری اساساً حاصل نمی‌شود. بدین ترتیب مهارت مربی‌گری مستلزم نوعی خودساختگی درونی و فردی و همچنین متخلق شدن به برخی از مهارت‌های اخلاقی اجتماعی است. کتاب راه و رسم مربی‌گری تلاش می‌کند در ضمن ارائه راهکارهای دستیابی به این مهارت، جنبه‌های خودساختگی فردی و اجتماعی لازم برای مربی‌گری مناسب را به زبانی ساده و گاه طنزآمیز تحلیل و واکاوی کند.

اگر در مقام مدیر در کسب‌وکاری مشغول هستید، یا به هر نحوی مسئولیت تعدادی از همکاران‌تان را بر عهده‌دارید و به حدی از بلوغ و تواضع رسیده‌اید که فکر می‌کنید می‌توانید بهتر از این با همکاران‌تان تعامل کنید و دغدغه رشد و پویایی آن‌ها را دارید، حتماً کتاب راه و رسم مربی‌گری برای شما منبع و مرجع مناسبی است. این کتاب ازیک‌طرف به تحقیق‌های علمی پشت‌گرم است و از طرف دیگر سرشار از تکنیک‌های عملی و دم‌دستی مربی‌گری است. نویسنده این کتاب در هیچ جایی از کتابش پرگویی نکرده است و هر خط از متن کتاب نکته به‌دردبخوری دارد و همین نکته، به‌اضافه نثر مطایبه آمیز نویسنده کتاب را به اثری جذاب و خواندنی بدل کرده است.

در بیشتر منابع مربوط به مهارت مربی‌گری بیان می‌شود که توان مربی به مطرح کردن پرسش‌های قدرتمند است؛ در این کتاب مایکل بانگی هفت پرسش کلیدی و کارا را مطرح می‌کند که برای دستیابی به مهارت مربیگری بسیار اساسی هستند. البته به‌کارگیری این پرسش‌ها اصلاً کار سهل و ساده‌ای نیست و نیاز به تمرین بسیار دارد. به همین منظور و برای تعمیق یادگیری، نویسنده این کتاب ۱۶ فیلم راجع به مباحث کتاب تهیه ‌کرده است که آن‌ها هم توسط سهند حمزه‌ئی، مترجم کتاب ترجمه و دوبله‌شده و برای دانلود در اختیار خوانندگان کتاب قرارگرفته‌اند. خواننده‌ای که قصد دارد بهره حداکثری را از مطالب طرح‌شده در این کتاب ببرد، باید این ۱۶ فیلم را هم هم‌زمان با مطالعه کتاب با دقت تماشا کند.

به‌هرحال، کتاب هفت پرسش اساسی را برای مخاطبانش طرح می‌کند و سعی دارد به آن‌ها پاسخ درخوری بدهد؛ این ۷ پرسش که به‌نوعی هفت بخش مهم کتاب را تشکیل می‌دهد به ترتیب عبارت‌اند از: پرسش آغازین: به چه فکر می‌کنید؟، پرسشِ و دیگر چه: و دیگر چه؟، پرسش کانونی: مشکل اصلی شما الان چیست؟، پرسش بنیادین: شما چه می‌خواهید؟، پرسش تنبل: چطور می‌توانم کمک کنم؟، پرسش استراتژیک: اگر پاسخ مثبت به این می‌دهید، به چه چیزی پاسخ منفی می‌دهید؟، و نهایتاً پرسش یادگیری: چه چیزی بیشتر از همه برایتان مفید بود؟

از نظر نویسنده این کتاب پرسش آغازین، روشی برای شروع هر مکالمه است، به‌طوری‌که هم متمرکز و هم باز باشد. همچنین پرسش «و دیگر چه» مهم‌ترین و کاراترین سؤال مربیگری در دنیاست و همچنین در حکم یک ابزار خودمدیریتی و تقویت‌کننده شش پرسش دیگر این کتاب عمل می‌کند. پرسش کانونی و پرسش بنیادی برای رسیدن به عمق مشکل است تا توجه‌تان را به آن‌چه واقعاً مهم است معطوف کنید. پرسش تنبل در وقت شما صرفه‌جویی می‌کند، درحالی‌که پرسش استراتژیک در وقت همکاران‌تان صرفه‌جویی می‌کند و درنهایت پرسش یادگیری که همواره با پرسش آغازین مقدمه و مؤخره مربی‌گری را تشکیل می‌دهد به شما اطمینان می‌دهد که دیگران از تعامل با شما احساس سودمندی می‌کنند.

طبق دیدگاهی که مایکل بانگی استانیر در این کتاب پرورانده است، ذات مربیگری در کمک به دیگران و شکوفا کردن استعدادشان نهفته است. ممکن است ما تاکنون خود را متعهد کرده باشیم که به دیگران کمک کنیم، ولی این موضوع اغلب اوقات به مربی‌گری‌مان منجر نشده است. مربی‌گری مدنظر این نویسنده به‌گونه‌ای است که باعث می‌شود ما کمتر کار کنیم و درعین‌حال اثرگذارتر باشیم.

نویسنده در این کتاب خاطرنشان می‌کند که وقتی ما عادت مربیگری را در خود پرورش می‌دهیم می‌توانیم از سه دور باطلی که در محیط کار برایمان دردسر ایجاد می‌کند، خلاص شویم؛ سه دور باطل وابسته‌سازی بیش‌ازحد، از پای درآمدن و آشفتگی. پرورش عادت مربیگری با افزایش استقلال و حس تسلط تیم‌مان و کاهش نیاز به اینکه ما در کار دخالت کنیم و زمام امور را به دست بگیریم، به تیم‌مان کمک می‌کند بیشتر به خودش متکی باشد. همچنین پرورش عادت مربی‌گری به ما کمک می‌کند تمرکزمان را بازیابی کنیم تا هم خود و هم تیم‌مان بتوانیم مشغول کاری شویم که واقعاً اهمیت دارد و وقت انرژی و منابع‌مان را صرف حل چالش‌های مهم کنیم. در نهایت، پروراندن مهارت مربی‌گری به ما و تیم‌مان کمک می‌کند سراغ کاری برویم که نه‌تنها اثرگذار است، بلکه اهمیت هم دارد. از این نظر مربی‌گری می‌تواند جسارت فرا رفتن از آسودگی و عادت‌ها را ایجاد کند و به افراد کمک کند از تجاربشان یاد بگیرند و به عینیت‌بخشی به استعدادها و رشدشان کمک کند.

بنابراین، هسته اصلی این کتاب از همان هفت پرسش تشکیل‌شده که امکان می‌دهد تا مخاطبان این کتاب بتوانند از سه دور باطل در مربیگری خلاص شوند و سبک ‌کارشان را ارتقا دهند. این پرسش‌ها و راهکارها نه‌تنها به درد زیردست‌ها می‌خورد، بلکه در برابر مشتریان، تأمین‌کننده‌ها، همکاران، روسا و حتی بیشتر اوقات فرزندان نوجوان و همسران هم کار می‌کند. این پرسش‌ها قدرت نهفته‌ای دارند که به مربیان این امکان را می‌دهند تا چالش‌های محیط کار و محیط‌های اجتماعی دیگر را مرتفع سازند.

نویسنده کتاب به مخاطبانش می‌گوید مربی‌گری ساده است درواقع هفت پرسش اساسی این کتاب بیشتر چیزی را که لازم دارید در اختیارتان می‌گذارد، به‌شرط آنکه مربی‌گری یک فعل روزانه غیررسمی شما باشد، نه یک رویداد گاه و بی‌گاه رسمی. نویسنده این کتاب تأکید دارد که شما فقط وقتی می‌توانید عادت مربیگری را پرورش دهید که سازوکار اثبات، ایجاد و نهادینه‌سازی عادت‌های جدید را بشناسید.