نام‌های مهم ادبیات کودک ایران به سرپرستی محمود برآبادی کنار هم جمع شده‌اند و با داستان‌هایشان مجموعه‌ای از بهترین نویسندگان ایران را کنار بهترین تصویرگران کشورمان پدید آورده‌اند. انتشارات شهر قلم این مجموعه را در بخش اول با بیست جلد منتشر کرده است که در نهایت قرار است شامل پنجاه کتاب از پنجاه نویسنده و تصویرگر ایرانی باشد.

در این مجموعه ما با داستان‌هایی از علی‌اشرف درویشیان، نورالدین زرین‌کلک، سوسن طاقدیس، داوود غفارزادگان، علی‌اصغر سیدآبادی، لاله جعفری، سیدنوید سیدعلی‌اکبر، شکوفه تقی، سرور پوریا، عذرا جوزدانی، مجید راستی و جعفر ابراهیمی شاهد روبه‌رویم که کار تصویرگر هر کدام از آنها هم به عهده تصویرگرانی همچون نورالدین زرین‌کلک، علی خدایی، معصومه اعتبارزاده، غزاله بیگدلو، ماهنی تذهیبی، فریده شهبازی، نفیسه شهدادی، منصوره حسینی، میترا عبداللهی، مانلی منوچهری بوده است. چهار کتاب از این مجموعه را در این یادداشت بررسی می‌کنیم.

مورچه‌های ندانم کار داستانی است که علی‌اشرف درویشیان از زبان مورچه‌ها آن را روایت می‌کند. این داستان به ویژگی مهم مورچه‌ها که کار کردن است، اشاره می‌کند و از دل این ویژگی روایت تنبلی و ندانم کاری را در می‌آورد. این کتاب با تصویرگری خیلی خوب فریده شهبازی به‌درستی فضای رخوتی را که مورچه‌ها در آن قرار می‌گیرند به نمایش می‌گذارد. این داستان برای بچه‌های سال‌های اول دبستان بسیار مناسب است. توصیف و ترکیب محتوا با تصاویر به‌خوبی هم‌خوان شده است و لذت خواندن یک داستان «پندآموز» را برای کودکان به وجود می‌آورد.

سنگریزه‌های بدون اسم را سیدنوید سیدعلی اکبر نوشته است. داستانی که شاید در وهله‌ی اول مخاطب بزرگسال با تعجب آن را به پایان برساند؛ اما اگر از زاویه‌ی دید کودک به کلیت داستان نگاه کنیم آن را قصه‌ای دل‌نشین و اتفاقا به شدت کاربردی می‌یابیم. داستان سنگریزه‌ها از چه قرار است؟ ما روایت پیک‌نیک رفتن سنگریزه‌ها با مادرشان را که خانم سنگه است، می‌خوانیم. بچه سنگریزه‌ها می‌خواهند به تبعیت از بچه چوب در آب بپرند اما مامان سنگه هرچه برایشان توضیح می‌دهد که آنها نمی‌توانند شنا کنند و روی آب بمانند بچه‌ها گوششان بدهکار نیست!

بچه‌ها به شدت کنجکاوند و دوست دارند شنا کردن را تجربه کنند. اینجاست که قصه‌گو مخاطب بزرگسال را دچار سردرگمی می‌کند، چرا که مامان سنگه از عصبانیت یکی از سنگریزه‌ها را داخل آب می‌اندازد. مادر به راحتی فرزندش را از عصبانیت از دست می‌دهد! اما این همه‌ی ماجرا نیست. سنگریزه‌ی کوچک با اینکه رفته زیر آب اما زنده است و آنجا هم کنار خانه‌ی آقای پری‌دریایی زندگی را شروع می‌کند.

با واکنش آقای پری‌دریایی مادر خیالش راحت می‌شود که بچه سالم است و خودش و دیگر سنگریزه‌ها هم در آب شیرجه می‌زنند تا دنیای ندیده‌ای را به چشم ببینند و لمس کنند. تصویرگری خوب غزاله بیگدلو و استفاده از شخصیت‌های غیرانسانی، پذیرش داستان را برای بچه‌ها راحت‌تر کرده است. چهره‌هایی که برای خانم سنگه و سنگریزه‌ها تصویر شده است کنار بلند خوانی کتاب برای کودکان می‌تواند این قصه را به سمت یادگیری کنترل خشم ببرد. همچنین این داستان حس پرسشگری را در کودکان نیز تقویت می‌کند.

پسری که با یوزپلنگ حرف زد از چه چیزی حرف زد؟ داستان حرف زدن کیان با یوزپلنگ را علی‌اصغر سیدآبادی با تصویرگری معصومه اعتبار زاده برایمان روایت می‌کند. کیان آمده روستا تا یوزپلنگ‌هایی را که پدربزرگ از آنها صحبت کرده است، ببیند؛ اما چه سود که روز آخر تابستان و او باید به شهر برگردد و یوزی ندیده است! اما بخت یار کیان می‌شود و در شب آخر از لای در خانه او سر بچه یوزپلنگی را می‌بیند که به شدت ترسیده است و دنبال جایی می‌گردد که از دست آدم‌ها و سگ‌ها فرار کند. کیان به یوز پناه و مردم و سگ‌ها را هم فراری می‌دهد.

او حالا نگهبان یک توله یوزپلنگ است. داستان پسری که با یوزپلنگ حرف زد داستانی محیط‌زیستی است که هم یوزپلنگ را به بچه‌ها می‌شناساند و هم دلیل کم شدنشان را درلابه‌لای داستان برای بچه‌ها توضیح می‌دهد. از طرفی هم کودکان را با انجمن حمایت از یوزپلنگ‌ها و کاری را که مسئولان محیط‌زیستی در مواجه با شرایط کیان انجام می‌دهند، به‌خوبی ترسیم می‌کند.

کتاب دیگری که از این مجموعه انتخاب کردیم، جیلی بیلی و پیشی است. این داستان را مهدی حجوانی و راشین خیریه روایت کرده اند و راشین خیریه با تصویرگری جذابش آن را دل‌نشین کرده است. جیلی بیلی و پیشی داستان گم شدن و پیدا شدن پیشیِ جیلی بیلی است. روایتز طنزگونه دارد و هیجان پیدا کردن پیشی از اول تا آخر همراه مخاطب است.

داستان موقعیتی را به‌وجود می‌آورد که جیلی بیلی و دوستش باید مسئله‌ی گم شدن پیشی را حل کنند. علاوه بر آموزش حل مسئله و رفتن پیِ مشکل، نکته‌ی محیط‌زیستی داستان هم از چشم پنهان نمی‌ماند؛ خوابیدن گربه‌ها در موتور ماشین که باید مراقب گربه‌ها باشیم. تصویرسازی فانتزی این داستان به‌خوبی با شخصیت جیلی ‌بیلی آمیخته شده است. این کتاب برای بلندخوانی برای کودکان پنج تا نه سال بسیار مناسب است.

کتاب‌های این مجموعه برای کودکان نوآموز مناسب است و تصاویر خوش‌آب و رنگ و کتاب‌سازی باکیفیت می‌تواند این مجموعه را برایشان جذاب کند.

مجموعه‌ی بهترین‌ها