از شوخی تا خیانت
درسهای فروید برای زندگی کتابی از مجموعهی مدرسهی زندگیست که با هدف توضیح ساده و کاربردی نظریات علوم انسانی شکل گرفته. برت کار، حوادث کوچک و بزرگ زندگی روزمره را که نگاه تیزبین فروید توضیحی برای آنها فراهم کرده به عنوان سر فصلهای کتاب قرار داده؛ عشقهای پرشور مردان به زنانی که در رابطهی صمیمانه با فرد دیگری قرار دارند، آرزوی پنهان برای از هم پاشیدن زندگی زوجهای دیگر، لغزشهای کلامی کوچکی که آبروی گوینده را میبرند، جوکهایی که ما را رودهبر میکنند و احساس حقارتی که زیر پوشش خودشیفتگی افراد پنهان است…
درسهای فروید برای زندگی کتابی از مجموعهی مدرسهی زندگیست که با هدف توضیح ساده و کاربردی نظریات علوم انسانی شکل گرفته. برت کار، حوادث کوچک و بزرگ زندگی روزمره را که نگاه تیزبین فروید توضیحی برای آنها فراهم کرده به عنوان سر فصلهای کتاب قرار داده؛ عشقهای پرشور مردان به زنانی که در رابطهی صمیمانه با فرد دیگری قرار دارند، آرزوی پنهان برای از هم پاشیدن زندگی زوجهای دیگر، لغزشهای کلامی کوچکی که آبروی گوینده را میبرند، جوکهایی که ما را رودهبر میکنند و احساس حقارتی که زیر پوشش خودشیفتگی افراد پنهان است…
میراث فروید برای زندگی: از شوخی تا خیانت
#زیگموند-فرویدفروید در سال ۱۸۸۱ از دانشگاه وین، پذیرش گرفت و سپس، در زمینههای اختلالات مغزی و گفتاردرمانی و شناخت بیماری نادرِ آروشا کالبدشناسی اعصاب میکروسکوپی… با کشف «ضمیر ناخوداگاه» چنان گرد و خاکی در دانش بشری به پا کرد که بعد از گذشت بیش از یک قرن، بحث و مجادله دربارهی آن در علوم تجربی و انسانی همچنان ادامه دارد. اما فراتر از کتابهای چند جلدی و مقالات اغلب پیچیدهی فلسفی، میراث فروید برای زندگی روزمرهی ما چیست؟ چگونه بیآنکه مجبور به فهم بنیان های فلسفی نظریهی عظیم فروید باشیم، میتوانیم از #روان-کاوی در زندگی روزانهی خود استفاده کنیم؟ کتاب درسهای فروید برای زندگی نوشتهی برت کار پاسخی جذاب به این سوالات است.
باید اعتراف کنم، در نگاه اول جلد خوش آب و رنگ کتاب بود که جذبم کرد، گمان کردم یکی از مجموعه کتابهای جمع و جور خوشگلی است که اینروزها مد شده و قرار است با محتوای آبکیشان به خواننده القا کنند با خواندن آن استاد فلسفه یا روانشناسی خواهند شد.
اما فهرست خوب کتاب مجابم کرد کتاب خواندنیای در دستم دارم. برت کار هر آنچه را که لازم است انسانِ بعد از فروید از نظریهی او بداند و از آن استفاده کند در این کتاب توضیح داده. درسهای فروید برای زندگی خوراک یکشبهایست برای کسانی که میخواهند بدانند فروید چگونه میتواند فهم برخی رخدادها را از عشق و خیانت تا شوخی و لغزش زبانی برای ما ممکن کند.
درسهای فروید برای زندگی کتابی از مجموعهی مدرسهی زندگیست که با هدف توضیح ساده و کاربردی نظریات علوم انسانی شکل گرفته، از فلسفه گرفته تا ادبیات، از روانشناسی تا هنرهای بصری. پیشتر روان درمانی چیست را نیز از این مجموعه معرفی کردهایم.
برت کار، که خود عضو ارشد تحقیقات بالینی رواندرمانی و بهداشت روان در مرکز بهداشت روان کودکان و عضو هیئت امنای موزه فروید است، در این کتاب با زبانی ساده، پیچیدگی نظریات فروید را پشت سر میگذارد و راحت و سرراست آنچه را که باید با جذابیت تمام برای مخاطبانش توضیح میدهد. او در میان خیل اساتید و دانشجویانی که این روزها علیه فروید برخاستهاند، همچنان معتقد است که نمیتوان از میراث عظیم فروید به این آسانیها عبور کرد و در جایجای کتاب با تشریح جامعهی علمیای که فروید از آن سربرآورده، اهمیت آرای او را یادآوری میکند.
نویسنده از همان ابتدای کتاب برایمان شرح میدهد که چگونه بیآنکه خود بخواهیم بزرگترین موفقیت خویش را بر باد فنا میدهیم. همزمان که از متن دست نوشتهها و نامههای فروید نقل میآورد، با هوشمندی مراقب است متن کتاب درگیر پیچیدگی نشود.
«فروید هرگز انکار نکرد که ناکام ماندن آرزوهای ما موجب رنجش میشود، شکی نیست که اگر در زندگی تشویق نشویم، اگر یارمان ترکمان گوید، یا اگر فرزندانمان به طریقی ناامیدمان کنند، ناراحت و ناشاد خواهیم شد، اما فروید فکر تازهای را وارد روانشناسی کرد، این که همهی ما وقتی آرزوهایمان بهراستی جامهی عمل میپوشند، بالقوه ممکن است مشوش و مضطرب گردیم، نه چون تقلا میکنیم تا بفهمیم که باید با مقام و یا ثروت تازه به کف آمده چه کنیم، بلکه چون میترسیم مبادا به نحوی به والدین خویش آسیب رسانده باشیم.»
برت کار، حوادث کوچک و بزرگ زندگی روزمره را که نگاه تیزبین فروید توضیحی برای آنها فراهم کرده به عنوان سر فصلهای کتاب قرار داده است. عشقهای پرشور مردان به زنانی که در رابطهی صمیمانه با فرد دیگری قرار دارند، آرزوی پنهان برای از هم پاشیدن زندگی زوجهای دیگر، لغزشهای کلامی کوچکی که آبروی گوینده را میبرند ، جوکهایی که ما را رودهبر میکنند و احساس حقارتی که زیر پوشش خودشیفتگی افراد پنهان است.
اما جالبترین بخش کتاب، فصل آخر آن است. نویسنده در هر فصل توضیحات مختصر و سادهای فراهم آورده اما برای آنکه کتاب در ورطهی سطحینگری نیفتد و خوانندگان جستجوگر و علاقهمند را هم سیراب کند؛ فصلی تحت عنوان «مشق شب» را در انتهای فصول گنجانده است.
این فصل شامل ۲ بخش است : راهنمای فروید خواندن و نکاتی پیرامون مطالعهی بیشتر دربارهی هر فصل. برت کار از میان خیل عظیم کتابهایی که درباره فروید نوشتهاند، مهمترین و بهترینشان را معرفی میکند و برای هر بخش توصیههایی جهت مطالعه بیشتر دارد، کتاب یا کلیدواژههای پیشنهادی برای جستجو در گوگل.
باوجود سادگی متن، کتاب به ورطهی مهمل بافی نمیافتد و علمی حرف میزند. مسئلهی مهمی که اغلب کتابهای عمومی روانشناسی از آن محروماند و خوانندگان خوشباور خود را در ایدههای خوشبینانه و غیرعلمی برای تحول یکشبهی زندگی غرق میکنند.
صالح نجفی که خود از مترجمین فروید در ایران است، درسهای فروید برای زندگی، را به فارسی برگردانده. او میان انبوه کتابهای زردی که بازار روانشناسی را تسخیر کردهاند، کتابی را برای ترجمه انتخاب کرده که جای آن در میان کتابهای جذاب و درعین حال علمی خالی بوده است. این مترجم نام آشنا که به ادبیات روانکاوی احاطه دارد ترجمهی خوشخوانی از این کتاب فراهم کرده.
قلم جذاب برت کار، مسئلهی مهم کتاب، مترجم نام آشنا و البته جلد خوش آب و رنگ آن در کنار هم استقبال خوبی از کتاب را رقم زدهاند، طوری که هماکنون چاپ هشتم آن، سه سال بعد از انتشار اولین نسخه در قفسهی کتابفروشیهاست.